Morgunblaðið - 15.08.2004, Síða 11

um og gefur honum umboð til þess að kaupa
þennan bát. Það voru þrír eigendur og ósam-
komulag á milli þeirra,“ segir Sverrir.
Sjórinn var stundaður af kappi og man
Sverrir að eitt vorið lönduðu 17 skektur og
bátar í Ögurvík. Hann á margar minningar af
Hermóði og segir að þeir bræður hafi vart
staðið úr hnefa þegar farið var að halda þeim
að vinnu, látnir skera innan úr kúskel og beita.
Sverrir byrjaði að fara til sjós með föður sínum
12 ára gamall. Honum er minnisstætt síðasta
sumarið þeirra á Svalbarði 1945 þegar hann
var 15 ára. Þá hafði verið ákveðið að flytja til
Ísafjarðar og þurfti því ekki að heyja. Eldri
bræðurnir voru farnir á síld á stórum bátum og
þrír þeir yngstu heima.
„Við pabbi rérum klukkan sex á morgnana
og alltaf í Vigurálinn. Fiskuðum um tonn af
ýsu. Þá var siglt út á Ísafjörð og aflinn lagður
upp. Svo var siglt heim í Ögurvík og stokkað
upp á leiðinni. Venjulega komum við klukkan
fimm til sex. Þá voru yngri strákarnir, Gísli
Jón, þá 13 ára, og Halldór, 11 ára, búnir að
beita. Þetta voru 39 lóðir sem lagðar voru í
fjórum tengslum. Það var róið sex daga vik-
unnar en aldrei á sunnudögum. Komið línuspil í
bátinn svo þetta var ekkert erfiði. Erfiðast var
að landa á Ísafirði, ef það var fjara. Að kasta
fiskinum upp á bryggju, ekki síst stórum
löngum.“
Að sögn Sverris hefur Hermóður reynst
happafley og útgerð hans áfallalaus. Aldrei
neinn sjávarháski sem orð var á gerandi. „Her-
móður þykir afbragðs sjóskip. Það kom aldrei
neitt fyrir karlinn í öll þessi ár.“ Meðan faðir
hans gerði bátinn út var venjulega tekið upp 18.
desember og ekki sett niður fyrr en líða tók á
marsmánuð. Vorin voru yfirleitt afskaplega góð
til sjósóknar. Eftir að fjölskyldan flutti til Ísa-
fjarðar reri Hermann í 11 ár á Hermóði en seldi
bátinn 1956.
Hermóður endurheimtur
Löngu eftir að Hermóður var kominn úr eigu
þeirra Ögurvíkinga, eða árið 1972, sá Sverrir
gamla vininn liggja í reiðileysi í fjöru inni í
Skötufirði. Sverrir hóf leit að eigandanum og
fann hann loks suður í Reykjavík. Hann falaðist
eftir bátnum og fékk hann á tuttugu þúsund
krónur.
„Halldór bróðir minn átti þá hér rækjubát og
fór innyfir með pabba og mági mínum. Her-
móður var þá orðinn vélarlaus og allslaus. Þeir
drógu hann hingað úteftir og settu um borð í
einn Fossinn. Suður í Reykjavík var einn af
Bæjarbræðrum, Gunnar Sigurðsson, sem tók
Hermóð í stóran skúr sem hann átti og umsmíð-
aði bátinn svo gjörsamlega að það er bara ein
fjöl frammi í hosiló úr gamla bátnum. En það
var ekki tekið burt band nema smíðað væri ann-
að eins. Hann er miklu sterkari en hann var.“
Birgir, bróðir Sverris, reri um skeið á Her-
móði. Þá var sett rórhús á bátinn og öll nýmóð-
ins siglinga- og fjarskiptatæki þess tíma. Eftir
5-6 ár keypti hann sér nýjan bát, en Hermóður
var settur upp á kamp í Neðstakaupstað á Ísa-
firði og stóð þar í ein tvö ár. Sverrir setti svo
Hermóð í fullkomna yfirhalningu fyrir um fjór-
um árum og segir að báturinn sé nú eins og
nýr.
Báturinn er tekinn upp á haustin og geymd-
ur í húsi yfir veturinn. Sverrir varði löngum
stundum til að dytta að honum í vor og gera
sjóklárt. „Ég skveraði hann, skrapaði allt með
vírbursta. Bar ryðvarnarefni á meira en þús-
und bolta og málaði. Að vera í nokkru svona
fyrir menn sem eru hættir að vinna – bara af-
sláttarfé – er meira en að segja það. Annars er
Halldór bróðir hjálparhella mín vegna báts-
ins,“ segir Sverrir.
Sjóveiki er sálrænn kvilli
Bræður Sverris, þeir Þórður, Gunnar, Birg-
ir, Gísli Jón og Halldór, fóru allir í stýrimanna-
skóla og urðu skipstjórar og útgerðarmenn.
Þeir voru lausir við leiðan kvilla sem þjáði
Sverri á yngri árum – sjóveiki. Hann segist á
tímabili hafa helst getað hugsað sér að verða
bóndi. „Föður mínum leist ekkert á þetta.
Hann var þeirrar skoðunar að öll lífæð lægi úr
sjó og að menn ættu að huga að því að koma ár
sinni fyrir borð í útvegi. Sem þeir gerðu allir
bræður mínir. Móðir mín var alltaf hálfhrædd
við sjóinn og vildi endilega að ég færi að læra.
Hún var alltaf að nauða að synir hennar væru
ekki allir á sjó. Það höfðu farist fjórir ungir
menn af skektu á Ögurvíkinni að öllum ásjá-
andi stuttu eftir að þau fluttu að Svalbarði. Það
sat í henni.
Faðir minn hafði hins vegar trú á því að
framtíðin væri í sjómennsku. Hann hafði enga
trú á því að menn væru lengi að nema einhver
fræði. Sjálfur hafði hann setið í Hólaskóla.
Fimm synir hans urðu skipstjórar og útgerð-
armenn og þeir urðu fyrstir til að semja um ný-
smíði á íslenskum skuttogara. Hann fór út með
þeim að sækja Vigra til Póllands og stóð við
stýrið á heimleiðinni, þá áttræður.“
Sverrir gekk menntaveginn, nam viðskipta-
fræði og fór síðan að gera út á ólgusjó stjórn-
málanna. Var alþingismaður og ráðherra um
árabil áður en hann gerðist bankastjóri og fór
svo aftur í framboð og á þing.
Sverrir losnaði við sjóveikina, sem plagaði
hann svo mjög í æsku. Eftir á að hyggja telur
hann þessa veiki ekki síður hafa verið sálræn-
an kvilla en líkamlegan. Á landi nægði honum
tilhugsunin ein til að fara að kúgast. Sumarið
1947 fór hann til síldveiða á Huganum II.
„Fyrstu tvo sólarhringana var ég fárveikur,
síðan hef ég aldrei kennt sjóveiki meir. Hvorki
á trillunni né öðru. Aldrei. Ég lagaðist á Kálfs-
hamarsvík á Skaga.“
Þetta reyndist síldarleysissumar og þá var
staðið við handfærin. „Ég dró alla af mér,“ seg-
ir Sverrir. „Ég skakaði, pabbi flatti og saltaði.
Það varð oft vel vart. Á Húnaflóa, skammt út af
Miðfirði, setti ég í óðan fisk. Við seldum svo
aflann á Siglufirði og Ingólfsfirði. Þetta var
töluverður stafli. Þessir peningar voru það sem
við höfðum handa í milli.“
Sumarið 1948 fór Sverrir aftur á síld og þá á
Ríkharði en með sama skipstjóra og sumarið
áður, Guðbjarti Jónssyni frá Ísafirði. Sverrir
neitar því að sjómennskan hafi blundað í hon-
um. En hvað dregur hann til sjós?
„Þó maður væri sjóveikur þá var manni
þessi bátur kær. Eftir að ég eignast hann og
hef hann hér vestra hef ég mikla ánægju af
honum. Margrét og þau hafa það líka. Þetta er
náttúrlega mitt hér – Ísafjarðardjúpið. Þaðan
eru allar mínar ættir, semsagt móðurættin öll.
Svo er faðir minn frá Ströndum og Barða-
strönd. Ég er eins rækilegur Vestfirðingur og
nokkur maður getur verið.“
Matur með stórum staf
Á heimstíminu úr skaktúrnum á Hermóði
var breitt yfir kassann með fiskinum og hann
látinn bíða til morguns. Sverrir segir betra að
Morgunblaðið/Rax
„Það er fjör í þessum körlum,“ sagði Sverrir og hló að múkkagerinu. Óvenjulegt sjónarhornið má þakka Þorsteini Jóhannessyni lækni sem lánaði slöngubát svo ljósmyndarinn kæmist „útbyrðis“.
æla
„Þetta finnst þér of stórt,“
segir Margrét og sveiflar
boltaþorski inn fyrir lunn-
inguna. „Nei, nei,“ svarar
Sverrir. „Ég þakka fyrir
allar guðsgjafir – en mér
þykir siginn fiskur bara
svo óskaplega góður.“
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. ÁGÚST 2004 11