Morgunblaðið - 23.12.2004, Síða 28

28 FIMMTUDAGUR 23. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
i8 Gallerí
Klapparstíg 33
101 Reykjavík
sími 551 3666
www.i8.is
VAXTALAUS LÁN TIL LISTAVERKAKAUPA
Nú bjó›ast vaxtalaus lán frá KB Banka til allt a› 3 ára til kaupa á listaverkum hjá i8.
Lánsupphæ› getur veri› frá kr. 36.000 til kr. 600.000.
19-23. desember er i8 opi› frá 14 - 22
Viljiði nokkuð vera að takamynd af mér? Ég er svoinnilega ófótógenískur,“segir Bjarni Thor Krist-
insson bassasöngvari sposkur á svip
við ljósmyndara Morgunblaðsins sem
kvaddur hefur verið á vettvang.
„Einu sinni þegar ég fór til tann-
læknis framkölluðust röntgen-
myndirnar ekki einu sinni,“ heldur
hann áfram. Það er stríðnisglampi í
augunum. „Það kom mér ekki á
óvart,“ botnar hann söguna og hlær
svo gólf og veggir skjálfa. Þær gerast
ekki dýpri, raddirnar.
Bjarni Thor er kominn heim í
jólafrí. Hann hefur ekki verið á Ís-
landi um hátíðarnar býsna lengi og
hlakkar til. „Það er hálft ár síðan ég
vissi hvernig veturinn yrði og þegar
ég sá að desember yrði rólegur var ég
ekkert að hrófla við því. Það hefði
þurft býsna mikið til að breyta áform-
um okkar en sem betur fer kom ekk-
ert óvænt upp,“ segir Bjarni en plön
óperusöngvara geta verið fljót að
breytast. „Að vísu þarf ég að skreppa
í þrjá daga til Barcelona milli jóla og
nýárs til að æfa fyrir sýningu en það
gerir ekkert til.“
Bjarni hefur oft verið að syngja um
jólahátíðina. „Ég var t.d. einu sinni að
syngja í Töfraflautunni í París 22.
desember, á Þorláksmessu, að-
fangadagskvöld og jóladag. Það var
heldur mikið af því góða. Síðustu jól
var ég í Frakklandi, þar á undan
heima í Berlín og fyrir þremur árum
var ég á ferð og flugi milli Ítalíu og
Austurríkis.“
En nú er það gamla góða Frónið.
„Það er mjög gaman að geta slapp-
að af hér heima um jólin. Jóla-
stemmningin er hvergi betri en á Ís-
landi. Af þeim stöðum sem ég hef
dvalist á um jól komast Þjóðverjar
næst okkur í því að búa til stemmn-
ingu fyrir hátíðirnar. Það er meira
lagt upp úr kristniboðskapnum þar
en víða annars staðar. Þar eru líka
jólamarkaðir á götum úti og fólk að
kaupa piparkökur og drekka púns.
Mér finnst hátíðlegri blær yfir jól-
unum hér en annars staðar þó auðvit-
að blöskri manni stundum neyslan og
hraðinn. Hvorugt okkar hjóna er að
syngja á Íslandi í þetta skiptið,“ segir
Bjarni, en eiginkona hans, rússneska
sópransöngkonan Eteri Gvazava, er
með í för, ásamt ungri dóttur þeirra
hjóna. Jólasteikin verður á borð borin
á æskustöðvum Bjarna, Keflavík.
Viðburðaríkt Wagnerár að baki
Á árinu söng Bjarni Thor mikinn
Wagner, t.a.m. söng hann Óðin í Rín-
argullinu í fyrsta sinn. „Það var í
Karlsruhe og gekk mjög vel. Þar
komu m.a. félagar úr Richard Wagn-
er-félaginu mér til óblandinnar
ánægju. Svo söng ég í uppfærslu á
Parsifal sem var tekin upp fyrir sjón-
varp og dvd-disk. Þá debúteraði ég
sem risinn Fáfnir í hring Wagners í
München, með Kolbeini Ketilssyni,
sem söng Froh, og fjórum öðrum
Skandinövum, þremur Finnum og
sænskri altsöngkonu. Loks kom ég í
fyrsta sinn fram í óperunni í Róm og
söng þá átta sýningar á níu dögum.
Það var líka Wagner, Hollending-
urinn fljúgandi,“ segir Bjarni.
Fyrsta verkefni Bjarna á nýju ári
er Parsifal í Barcelona. Þar syngur
hann með öðrum íslenskum bassa-
söngvara, Kristni Sigmundssyni.
„Hann syngur „stóra“ hlutverkið og
ég það „litla“. Við höfum aldrei áður
sungið saman á sviði og óreynt hvort
það rúmar okkur yfirhöfuð báða í
einu,“ segir Bjarni og skellihlær.
Að öllu gríni slepptu segir Bjarni
það heiður að fá tækifæri til að taka
þátt í sömu sýningu og Kristinn.
„Þetta er áfangi á mínum ferli. Um
það er engum blöðum að fletta. Ef við
tökum líkingu úr fótboltanum þá er
Kristinn í úrvalsdeildinni. Og hann
situr ekki bara á bekknum, honum er
að jafnaði stillt upp í fremstu víglínu.“
Af öðrum verkefnum Bjarna á
næstunni má nefna Rósariddarann í
Berlín og nýja uppfærslu af Seldu
brúðinni í Volksoper í Vín. „Þetta er
svona megnið fram á vorið. Næsta
leiktíð er í smíðum.“
Engin minnimáttarkennd
hjá íslenskum söngvurum
Kolbeinn og Kristinn eru ekki einu
Íslendingarnir sem Bjarni hittir fyrir
á erlendu óperusviði í vetur. Núna í
byrjun desember söng hann með
Helgu Rós Indriðadóttur í Rínargull-
inu í Karlsruhe.
Talið berst að frama íslenskra
söngvara í útlöndum. „Hann er síst að
minnka þessi hópur, heldur að stækka
ef eitthvað er,“ segir Bjarni. „Ég er
alltaf að sjá ný nöfn í óperuhúsum í
Evrópu og sumt af þessu fólki hef ég
aldrei heyrt minnst á. Svo hratt ger-
ast hlutirnir. Þetta er mjög ánægju-
legt en um leið býsna merkilegt í ljósi
þess að óperuáhugi er frekar lítill
hérna heima, hefðin er ung og Ís-
lenska óperan hefur átt undir högg að
sækja. En við Íslendingar erum ger-
endur að eðlisfari og fólk hikar ekki
við að skella sér í söngnám til útlanda.
Það er ekki minnimáttarkenndinni
fyrir að fara.“
Að sögn Bjarna hefur þessi frami
íslenskra söngvara vakið mikla at-
hygli í Þýskalandi. „Þjóðverjum finnst
merkilegt hvað margir góðir söngv-
arar koma frá Íslandi. Og svo þegar
maður segist þekkja þá flesta per-
sónulega finnst þeim það ennþá
merkilegra. „Hvað, búið þið öll í sama
snjóhúsinu?“ hef ég verið spurður.
Annars eru Þjóðverjar á heildina litið
mjög áhugasamir um Ísland, land og
þjóð – við eigum upp á pallborðið.“
Sönghefð er mikil á Íslandi en
Bjarni veltir því fyrir sér hvers vegna
óperunni gangi svo hægt að skjóta hér
rótum. „Ég tel að menntakerfið beri
þar mikla ábyrgð. Það vantar að börn-
um sé kennt að njóta lista. Þau læra
að teikna bolla og spila á blokkflautu
en það er engin áhersla lögð á það að
leyfa þeim að njóta lista. Þau vantar
nálgun. Ég finn þetta sjálfur þegar ég
sæki listasöfn erlendis. Ég ólst ekki
upp við þetta og skortir þar af leiðandi
þessa nálgun sem er nauðsynleg til að
upplifunin skili sér.“
En hver er skýringin á þessu?
„Hún er einföld. Listin er ekki
nægilega þjóðhagslega hagkvæm. Þar
sem ekki er hægt að reikna hagnað,
skipta hlutirnir minna máli. Peningar
skipta með öðrum orðum meira máli
en fólk. Það bitnar á listinni.“
Erfitt að bera listamenn saman
Íslendingar fylgjast grannt með
sínu fólki og Bjarni kveðst oft vera
spurður hvort hann sé orðinn „fræg-
ur“ og hvort hann sé að „meikaða“.
Hvort þessi sé betri en hinn og þar
fram eftir götunum. „Þessu er auðvit-
að erfitt að svara; það er erfitt að
bera listamenn saman. Einn mæli-
kvarðinn er kannski hvar söngvarar
koma fram, hvað þeir fá að syngja og
hvað menn eru tilbúnir að borga þeim
fyrir vinnu sína. Sá íslenski söngvari
sem sennilega hefur náð lengst og er
stöðugt í sókn er Kristinn Sigmunds-
son. Hann hefur sungið í helstu óp-
eruhúsum heims og er kallaður þang-
að aftur og aftur. Af einhverri ástæðu
halda margir hér á landi að söngvari
verði að vera „ánægður með sjálfan
sig“ til að komast langt. Kristinn er
hógværðin uppmáluð og hefur fyrir
löngu afsannað þessa staðhæfingu.
Eins og í hverju öðru starfi verða
listamenn að hafa trú á sjálfum sér til
að komast áfram en þurfa auðvitað
ekkert að vera sjálfsánægðir til þess.
Til þess að verða „frægur“ eru á hinn
bóginn margar leiðir og hefur það
ekki endilega neitt með getu og kunn-
áttu að gera. Í kringum sönginn eru
tvenns konar áheyrendur. Annars
vegar þeir sem koma til að hlusta á
tónlistina og/eða flytjendurna. Síðan
eru þeir sem koma til að sýna sig og
sjá aðra. Seinni hópurinn sækir jafn-
vel tónleika af því að það þykir „fínt“.
Það er líka frægðin sem heillar þenn-
an seinni hóp. Við flytjendur eigum
að mínu mati að reyna að höfða til
fyrri hópsins. Aðeins þannig erum við
trú starfi okkar og list.“
Launamál listamanna
Bjarni hefur fylgst með um-
ræðunni á Íslandi að undanförnu í
framhaldi af styrktartónleikunum í
Hallgrímskirkju. „Á því máli eru auð-
vitað margar hliðar. Listamenn sem
fram koma á stórum styrkar-
tónleikum fá venjulega greitt fyrir
vinnu sína. Fengnir eru styrktarað-
ilar til að borga allan kostnað, þ.m.t.
laun, og svo rennur aðgangeyrir
óskiptur í kassa málefnisins. Launin
eru samt í samræmi við aðstæður
hverju sinni. Íslenskur markaður er
ekki fjölmennur og við söngvarar
sem komum heim til að syngja setj-
um flest hver aldrei upp þau laun hér
sem við tökum í útlöndum. Það er því
ekki við söngvarana sjálfa að sakast;
þeir ráða sig ekki sjálfir í vinnu.
Hægt er að líkja okkur við íþrótta-
menn. Það dettur engum í hug að
halda því fram að atvinnumaður í
knattspyrnu vinni einungis 90 mín-
útur í viku hverri. Allir vita að þjálfun
og æfingar liggja líka að baki. Sama
er um sönginn. Eins og í fótboltanum
þá þurfa sumir að æfa sig meira og
aðrir minna. Launamálin eru þau
sömu. Sumir sparka bolta sér til
ánægju aðrir spila knattspyrnu fyrir
framan milljónir áhorfenda. Sumir
syngja í sturtu, aðrir þenja radd-
Íslendingar eru gerendur
Bjarni Thor Krist-
insson, eitt af flagg-
skipum íslenska söng-
flotans, verður í
heimahöfn í góðu yfir-
læti um jólin. Orri
Páll Ormarsson ræddi
við bassasöngvarann
um viðburðaríkt
Wagnerár, velgengni
íslenskra söngvara er-
lendis, „frægð“, launa-
mál og sitthvað fleira.
„BJARNI Thor Kristinsson
er alveg eins og Óðinn er í
myndabókunum: röddin full,
mjúk, hetjubaríton hans er
mjög dökkur.“ – Opernwelt.
„Framar öllum stendur
hinn ákveðni og kraftmikli
Óðinn, sem Bjarni Thor
Kristinsson syngur með sinni
miklu bassarödd, vel stað-
settum djúpum köflum,
hnökralausum háum köflum
og hreinlega óendanlegum
birgðum af krafti.“ – Der
Neue Merker í Vín.
„Frábært úrval einsöngv-
ara, framar öllum er íslenski
bassasöngvarinn Bjarni Thor
Kristinsson, sem brýst
áreynslulaust í gegnum leik
hljómsveitarinnar.“ –
Deutsche Press Agentur.
Umsagnir
um „Óðin“
Morgunblaðið/Kristinn
Bjarni Thor Kristinsson bassasöngvari: „Ég hef verið mjög heppinn. Ég
hef oft verið réttur maður, á réttum stað, á réttum tíma.“
KREPPIBARNIÐ er yndisleg saga
og sérstaklega vönduð bók. Í fyrra
kom út bókin Greppikló við góðar
undirtektir, og nú hefur hún eignast
afkvæmi. Greppiklóin varar barnið
við hættunum sem leynast úti í hinum
stóra heimi, m.a ógnarstórri og óg-
urlegri mús, sem lesa mátti um í fyrri
bókinni. En Greppibarnið er ekki
hræddara en svo að það leggur af
stað í leiðangur til að finna þessa ógn-
armúsin miklu. Á leið sinni hittir
Greppibarnið hinar ýmsustu verur og
hræðist þær ekkert enda ekki var-
aður við þeim.
Þetta er í rauninni einföld og
skemmtileg saga um barnið sem er
að uppgötva heiminn, er forvitið og
kemst að því að það er ekki allt sem
sýnist. Þetta er bók um fordómaleysi,
hugrekki og lífsgleði. Bók um barn
sem talar til barns.
Aðall bókarinnar er að hún er
fyndin. Hreinlega allt er fyndið við
hana. Teikningarnar eru svo fallegar
að manni þykir strax vænt um þessar
litlu verur, sem að útlitinu til eru
samt hálfgerðar andhetjur með skúf-
fukjaftinn, vígtennur í neðri skolti og
hnúðana á bakinu. Hvaða furðuverur
eru þetta eiginlega? Sæt og skemmti-
leg greppitrýni. Sagan sjálf er einnig
fyndin og ekki spurning að börnin
hafa gaman að dýrunum og eiga auð-
velt með að setja sig í spor Greppi-
barnsins forvitna. Textinn er einnig
bráðfyndinn. Hann er allur í bundnu
máli og snilldarlega þýddur af Þór-
arni Eldjárn sem einmitt fékk Barna-
bókaverðlaun Fræðsluráðs fyrr á
árinu fyrir fyrri bókina. Þórarinn
leikur sér svo skemmtilega með
greppi-hugtakið að það fær mann til
að skella upp úr. Það er ekki spurn-
ing að á þessum fleti virkar bókin
bæði fyrir börn og fullorðna. Greppi-
barnið er því tilvalin fjölskyldulesn-
ing og skemmtistund.
Krúttleg greppitrýni
BÆKUR
Börn
Texti: Julia Donaldson. Myndir: Axel
Scheffler. Þýðing: Þórarinn Eldjárn. 28
bls. Mál og menning 2004.
Greppibarnið
Hildur Loftsdóttir