Morgunblaðið - 09.01.2005, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Norðangarrinn ber blaðamannheim að háu fjölbýlishúsi í einunágrannasveitarfélaganna. Lyft-an svífur með hann upp á efstuhæð til fundar við Sólon R. Sig-
urðsson, lengst af bankastjóra Búnaðarbank-
ans og síðar annan tveggja forstjóra KB
banka. Eftir 43 ár í bankageiranum hefur karl-
inn í brúnni sagt upp plássinu, losað landfestar
og treyst yngri mönnum til að stýra fleyinu til
frekari sigra á heimavelli og erlendis.
Ekki er hægt að sjá á Sóloni að hann hafi
áhyggjur af því að hafa lagt frá sér stjórn-
artaumana. Þvert á móti er hann afslappaður
og ánægður með að hafa látið af störfum til-
tölulega ungur maður eða tæplega 63 ára gam-
all. „Þegar ég var ráðinn bankastjóri Bún-
aðarbankans fyrir einum 15 árum tók ég
ákvörðun um að ef ég væri enn í starfi og hefði
fjárhagslega burði til að láta af störfum myndi
ég hætta í bankanum svona 62 til 63 ára,“ segir
Sólon sem fagnar 63 ára afmæli sínu 1. mars
nk. „Ég hafði nefnilega séð alltof mörg dæmi
um að menn væru of lengi í starfi. Eftir að
menn eru komnir á ákveðinn aldur hætta þeir
að gefa af sér. Þá er kominn tími til að hætta.
Hér áður fyrr voru menn oft að vinna til sjö-
tugs til að komast á eftirlaun en það var alveg
pottþétt ekki það besta fyrir fyrirtækin.“
Ungur keppnismaður
„Við seldum syni okkar húsið og ætluðum að
minnka við okkur,“ segir Sólon þegar komið er
inn í rúmgóða og bjarta stofuna. „Endirinn
varð sá að við stækkuðum við okkur í fermetr-
um talið þó að íbúðin sé vissulega þægilegri
heldur en húsið,“ bætir hann við og fellst ljúf-
mannlega á að hverfa áratugi aftur í tímann.
„Ég er Reykvíkingur, fæddur og alinn upp
fyrstu 9 árin á Bergstaðastrætinu þar sem for-
eldrar mínir leigðu húsnæði. Pabbi var múr-
arameistari og byggði seinna hús yfir fjöl-
skylduna á horni Gullteigs og Silfurteigs. Sú
staðsetning gæti hafa verið forboði þess að ég
færi seinna í peningana!
Annars stefndi ég lengi að því að verða arki-
tekt. Á aldrinum 12 til 14 ára eyddi ég miklum
tíma í að teikna upp alls konar hús. Íþróttir
voru þó alltaf í fyrsta sæti, aðallega sund og
sundknattleikur. Ég keppti í frjálsum íþrótt-
um og æfði nógu lengi handbolta til að eyði-
leggja bæði hnén.“
Þú varst sem sagt ungur keppnismaður?
„Já,“ svarar Sólon og getur ekki varist brosi.
„Ég býst við að ég hafi líka notið þess hvað ég
var snemma stór og sterkur. Ég byrjaði 14 ára
í sundknattleiknum og fór sama ár með liðinu í
keppnisferð til útlanda. Sá næstyngsti í liðinu
var 20 ára. Ég náði því ellefu sinnum að verða
Íslandsmeistari með þeim. Ég hafði voðalega
gaman að því að keppa og lá á að verða fullorð-
inn. Á meðan ég var í menntaskólanum fór ég
til Raufarhafnar til að græða peninga eitthvert
sumarið. Ég vann aðallega við húsasmíði. Kon-
an mín, sem síðar varð, Jóna Vestfjörð Árna-
dóttir kom þangað til að vinna í síldinni. Sum-
arið var mesta síldarleysissumar í manna
minnum. Hún hafði því góðan tíma til að líta í
kringum sig. Eftir að við kynntumst hefur mér
alltaf verið sérstaklega hlýtt til Raufarhafnar.“
Forsetabréf til að kvænast
Ekki leið á löngu þar til Sólon og Jóna höfðu
stofnað fjölskyldu. „Faðir minn dó ungur, að-
eins fimmtugur. Ég þurfti bæði forsetaleyfi og
leyfi móður minnar til að kvænast 19 ára gam-
all. Við Jóna áttum von á okkar fyrsta barni
þegar ég var langt komin með sjötta bekk í
MR. Ég ákvað að taka mér hlé frá námi hluta
úr vetri til að vinna mér inn pening. Kunningi
minn reddaði mér starfi í Landsbankanum á
Laugavegi 77. Núna er námshléið orðið 43 ár.“
Finnst þér ekki grátlegt að hafa ekki lokið
námi?
„Nei, nei, ég hætti alveg að velta þessu fyrir
mér eftir fyrsta árið. Hafði nóg annað að hugsa
um, “ svarar Sólon hugsi. „Hefði ég lokið við
stúdentinn hefði ég væntanlega farið í arki-
tektúrinn eins og ég ætlaði. Ég er hræddur um
að ég hefði orðið heldur verri arkitekt en
bankamaður. Eftir 10 ár á Laugaveginum
sendi bankinn mig til starfa í Skandinavian
Bank í London í eitt ár. Landsbankinn átti hlut
í bankanum með öðrum norrænum bönkum og
hafði áður sent einn mann til eins árs vinnu og
námsdvalar í London. Ég flutti út með konuna
og börnin þrjú og reyndar eignuðumst við eitt
barn til viðbótar, andvana fætt, í London,“ seg-
ir Sólon. „Fjögur börn höfum við eignast.
Tíminn úti var ákaflega spennandi tími hvað
vinnuna varðaði,“ heldur hann áfram. „Ég var
rúmt ár í bankanum. Að því loknu fékk ég
tækifæri til að kynna mér starfsemi þriggja
annarra banka í London áður en ég hélt aftur
heim með fjölskylduna. Eftir að heim var kom-
ið var ég deildarstjóri í aðalbankanum í nokkur
ár. Ég gerðist líka verkalýðsforingi og var for-
maður Sambands bankamanna í fjögur ár frá
árinu 1975 til ársins 1979 þegar bankamenn
fengu loksins samnings- og verkfallsrétt.“
„Kanntu útlensku?“
Sólon hafði verið útibússtjóri Landsbankans
á Hellissandi og í Ólafsvík í fjögur og hálft ár
þegar Jónas Haralz, bankastjóri Landsbank-
ans, hringdi í hann og bað hann að koma í
skyndingu suður til Reykjavíkur milli jóla og
nýars árið 1982. „Ég spurði hvort við gætum
ekki rætt saman í síma. „Nei, nei,“ sagði hann
og varð mikið niðri fyrir svo ég hugsaði með
mér hvað í andskotanum ég hefði eiginlega
gert af mér. Þegar ég kom til fundar við Jónas
í Reykjavík kom í ljós að tveir bankastjórar
Búnaðarbankans höfðu óskað eftir því við hann
og Helga Bergs að þeir fengju mig lánaðan í
tvö ár til að koma á fót gjaldeyrisdeild í bank-
anum. Eins og þú heyrir töluðu menn saman
um hvort þeir mættu nálgast ákveðna starfs-
menn á þessum tíma.“
Þetta gengi væntanlega ekki svona fyrir sig
í dag?
„Nei, örugglega ekki.
Eftir fundinn með Jónasi fór ég til fundar
við þá Magnús heitinn Jónsson og Stefán
Hilmarsson, bankastjóra Búnaðarbankans, og
sagði þeim að vel kæmi til greina að ég færði
mig yfir til Búnaðarbankans. Hins vegar sæi
ég ekki hvernig ég ætti að fara að því að fara
aftur til Landsbankans eftir þessi tvö ár. Ég
gerði þeim í framhaldi af því tilboð um að ég
kæmi yfir til Búnaðarbankans ef þeir gerðu
mig að aðstoðarbankastjóra. Þeir tóku tilboð-
inu ekki ólíklega en tóku fram að halda yrði
bankaráðsfund til að ráða aðstoðarbanka-
stjóra. Ég benti þeim á að hægt væri að taka
upp símann.“
Þú hefur verið metnaðarfullur?
„Já, sannleikurinn var sá að ég var ekkert
sérstaklega áfjáður í að færa mig yfir til Bún-
aðarbankans nema ég yrði gerður að aðstoð-
arbankastjóra enda var ég í ágætu starfi í
Landsbankanum. Eftir fundinn með banka-
stjórunum var ég kallaður niður í Þórshamar
til að hitta Stefán Valgeirsson, þáverandi
bankaráðsformann Búnaðarbankans. „Þú ætl-
ar að koma til okkar,“ sagði hann. „Ef um
semst,“ svaraði ég fastur fyrir. Stefán spurði
mig hvort ég kynni útlensku. Ég sagðist kunna
aðeins í ensku og svo hrafl í dönsku eftir að
hafa setið í stjórn norræna bankamanna-
sambandsins. Fleiri voru spurningarnar ekki.
Daginn eftir var hringt í mig til að tilkynna
mér að ég yrði ráðinn aðstoðarbankastjóri
Búnaðarbankans á næsta bankaráðsfundi.“
Hraðbankakort til baka í pósti
Sólon var aðstoðarbankastjóri og for-
stöðumaður erlendra viðskipta í 7 ár áður en
hann tók við starfi bankastjóra Búnaðarbank-
ans 1. janúar árið 1990. Hann varð annar
tveggja forstjóra KB banka við sameiningu
Búnaðarbanka og Kaupþings 27. maí árið
2003. „Ég er búin að vinna innan bankakerf-
isins í 43 ár. Stundum finnst mér eins og fólk
haldi að ekkert hafi gerst þessi 40 ár áður en
sameiningin við Kaupþing varð 2003. Þó að
þróunin hafi hvorki verið jafn hröð og áberandi
út á við fer því fjarri að ekkert hafi gerst þenn-
an tíma. Ég get nefnt að engar tölvur voru í
Landsbankanum þegar ég kom þar til starfa
árið 1961,“ segir Sólon. „Ég sat í gjaldeyr-
isnefnd og tók þátt í að taka ákvörðun um
hvort fólk mætti fá 100 eða 20 pund aukalega í
ferðagjaldeyri. Fólk sótti um leyfi til að flytja
inn alls konar nauðsynjar og taka erlend lán
svo eitthvað sé nefnt. Nú á fólk erfitt með að
skilja hvað þarna fór fram.
Eins og ég sagði áðan voru breytingarnar
ekki eins áberandi út á við þó að fólk hafi auð-
vitað tekið eftir því þegar farið var að nota
tölvur og svo greiðslukort. Hraðbankar voru
að ryðja sér til rúms í Bretlandi þegar ég var í
London 1972 til 1973. Ég eignaðist þarna hrað-
bankakort. Hraðbankakortinu stakk ég í hrað-
banka og fékk 10 pund til baka. Hins vegar
fékk maður kortið ekki aftur í hendurnar fyrr
en með póstinum nokkrum dögum síðar. Það
þætti ekki góð þjónusta í dag. Ég hef setið í
stjórn VISA alveg frá upphafi og því gefist
gott tækifæri til að fylgjast með greiðslukorta-
þróuninni á Íslandi í yfir 20 ár. Núna notum við
greiðslukort meira en nokkur önnur þjóð. Við
erum svo tækni- og nýjungagjörn þjóð.“
Mestu breytingarnar hafa þó orðið á þessum
þremur árum – ekki satt?
„Já, mikið rétt,“ viðurkennir Sólon. „Breyt-
ingarnar hafa orðið stöðugt hraðari. Með sama
hætti hafa störfin í bankanum breyst gríð-
arlega. Himin og haf ber á milli þess að vera
bankastjóri í Búnaðarbankanum 1990 og for-
stjóri KB banka 2004. Margir ólíkir þættir
hafa stuðlað að þessum breytingum. Nú síðast
ýtti ákvörðun stjórnvalda um hlutafélagavæð-
ingu og síðar sölu bankanna af stað gríðarlega
umfangsmiklum breytingum innan bankakerf-
isins. Eftir að sölunni var lokið árið 2003 fór
allt að snúast með þessum ógnarhraða. Ég er
samt ekki viss um að þróunin hefði orðið jafn-
hröð ef bankarnir hefðu verið seldir fyrr. Efna-
hagslífið hefði ekki verið tilbúið – sama spenn-
an ekki búin að búa um sig.“
Ólíkir „kúltúrar“ koma saman
„Já og nei,“ viðurkennir Sólon þegar hann er
spurður að því hvort hann hafi fundið fyrir
árekstrum milli tveggja „kúltúra“ í bankakerf-
inu með sama hætti og Jón Þórisson, fyrrver-
andi aðstoðarforstjóri Íslandsbanka, lýsir ný-
lega í Morgunblaðinu í tengslum við
Íslandsbanka og FBA. „Fljótlega eftir að ég
varð bankastjóri í Búnaðarbankanum keypti
bankinn 50% hlut í Kaupþingi af Pétri Blöndal.
Sparisjóðirnir áttu 50% á móti okkur í fyrir-
tækinu. Skipulagið var með þeim hætti að ég
var til skiptis formaður og varaformaður
stjórnarinnar á móti Baldvini Tryggvasyni, þá-
verandi sparisjóðsstjóra Spron. Þannig gafst
mér því gott tækifæri til að kynnast þessari
fjárfestingarbankahlið. Eftir að bankinn seldi
sinn hlut í Kaupþingi var svo sett upp sérstakt
verðbréfasvið innan bankans árið 1997. Verð-
bréfasviðið var á minni könnu allt þar til sam-
einingin varð árið 2003.
Auðvitað fór ekki framhjá stjórnendum
bankans að „kúltúrinn“ var allt annar í gömlu
útibúunum en hjá verðbréfaguttunum eins og
sumir kusu að kalla starfsmenn verð-
bréfasviðsins þó vissulega hafi þarna bæði
starfað ungir menn og konur. Við lögðum okk-
ur virkilega fram við að sameina þessa tvo
„kúltúra“ með því að kynna starfsmenn fyrir
starfsmönnum í hinum hópnum. Með því vild-
um við m.a. tryggja að annar hópurinn héldi
Alltaf átt auðvelt með að
Morgunblaðið/Golli
„Að mínu mati hefur þróunin almennt verið mjög góð og æskileg,“ segir Sólon Sigurðsson, fyrrverandi forstjóri KB banka.
Fáir hafa verið jafnvirkir þátttak-
endur í byltingarkenndum breyt-
ingum innan íslenska bankakerf-
isins og Sólon R. Sigurðsson,
fyrrverandi bankastjóri Búnaðar-
bankans, á 43 ára ferli sínum, fyrst
í Landsbankanum, svo í Búnaðar-
bankanum og KB banka. Anna G.
Ólafsdóttir fékk hann til að líta yfir
farinn veg og spá fyrir um fram-
tíðina við starfslokin um áramót.