Morgunblaðið - 09.01.2005, Blaðsíða 36

36 SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÁRIÐ 2003 fóru um 100 milljón
tonn af koltvísýringi, CO2, út í
andrúmsloftið frá raforkuvinnslu
til álframleiðslu í heiminum. Árið
1997 var samsvarandi tala 81
milljón tonn, 19 millj-
ónum tonna minni. Á
sama árabili dróst
raforkuvinnsla út
vatnsorku til álfram-
leiðslu í heiminum
saman um 10,6 TWh/
ári en raforkuvinnsla
úr eldsneyti jókst um
23,9 TWh/ári. Þróun-
in gengur sem sé í þá
átt að hlutur elds-
neytis í raforku-
vinnslu til álfram-
leiðslu í heiminum fer
sívaxandi, með sam-
svarandi aukningu í losun gróð-
urhúsalofttegunda.
Kol námu 84% þess eldsneytis
sem notað var til raforkuvinnslu
til álframleiðslu í heiminum 2003.
Afgangurinn kom aðallega frá
jarðgasi en hlutur olíu var innan
við 1%.
„Þakið“ á undanþágu-
heimild Íslendinga vegna
orkufreks iðnaðar
Árið 2002 voru framleidd hér á
landi 264 þúsund tonn af áli.
Hugsum okkur að við legðum ál-
framleiðslu á Íslandi algerlega
niður og að hún flyttist eitthvað
annað. Í ljósi vaxandi raforku-
vinnslu úr eldsneyti til álfram-
leiðslu í heiminum er ljóst að raf-
orka úr eldneyti ykist þá sem
nemur raforkunni til álframleiðslu
hér 2002, sem að 99,9 hundraðs-
hlutum kom úr vatnsorku og jarð-
hita. Því myndi fylgja aukning á
losun koltvísýrings í heiminum um
3,3 milljón tonn á ári. Árið 2002
nam losun gróðurhúsalofttegunda
frá íslenskum áliðnaði 0,5 milljón
tonnum af koltvísýringi á ári, sem
er langt undir „þakinu“ í íslenska
ákvæðinu í Kyoto-bókuninni, 1,6
milljón tonn á ári.
Hugsum okkur að 1,3
milljón tonn af því
„þaki“ geti komið í
hlut áliðnaðar en
300.000 tonn væru
ætluð öðrum orku-
frekum iðnaði. Þegar
því þaki væri náð
sparaði áliðnaðurinn á
Íslandi heiminum los-
un á 8,5 milljónum
tonna af koltvísýringi
á ári, sem er rúmlega
tvöfalt meira en öll
losun Íslendinga 2002.
Þetta þak samsvarar framleiðslu á
687 þúsund tonnum af áli á ári á
Íslandi.
Til samanburðar við þá tölu má
nefna að þegar afköst Norðuráls á
Grundartanga eru komin í 260
þús. tonn á ári og Fjarðarál hefur
tekið til starfa er álvinnsla á Ís-
landi komin í 756 þúsund tonn á
ári ef ekki verður stækkun hjá
Alcan í Straumsvík. Þar með vær-
um við komin upp úr „þakinu“.
Þessu til viðbótar er rætt um ál-
ver á Norðurlandi. Mun Norðurál
hafa sýnt þeirri hugmynd áhuga
samkvæmt fréttum.
Hið raunverulega merkingar-
innihald „þaksins“ er því þetta:
Heimild Íslendinga til að draga úr
losun koltvísýrings í heiminum
með álframleiðslu á Íslandi tak-
markast við 8,5 milljón tonn af
koltvísýringi á ári.
Þjónar slík heimildartakmörkun
því markmiði Kyoto-bókunarinnar
að hemja gróðurhúsaáhrifin í
heiminum?
Að sjálfsögðu var þetta ekki
markmið þeirra sem fengu þessa
takmörkun við 1,6 milljón tonn
setta inn í „íslenska ákvæðið“. En
þetta er gott dæmi um til hvers
ákvæði sem ekki eru í samræmi
við raunverulegar kringumstæður
geta leitt þótt það hafi ekki verið
ætlunin.
Íslensk stjórnvöld þurfa því hið
snarasta að fá þakákvæðinu breytt
á þá lund að það taki ekki til ál-
iðnaðar, jafnvel þótt það standi
áfram gagnvart öðrum orkufrek-
um iðnaði á Íslandi.
Álvinnsla á Íslandi dregur úr
gróðurhúsaáhrifunum en eykur
þau ekki. Ekki aðeins í sam-
anburði við álframleiðslu með raf-
magni úr eldsneyti heldur einnig
borið saman við að álið væri alls
ekki framleitt. Ástæðan er sú, að
sá hluti þess sem notaður er í far-
artækjum, svo sem bílum og flug-
vélum, járnbrautarvögnum o.fl.
dregur meira úr losun koltvísýr-
ings frá þessum farartækjum, bor-
ið saman við að önnur þyngri efni
væru notuð í þess stað, en sem
nemur losuninni við framleiðslu
álsins alls ef það er framleitt með
raforku úr vatnsorku við íslenskar
aðstæður, jarðhita eða kjarnorku.
Í nýlegri blaðagrein eru íslensk-
um stjórnvöldum álasað fyrir hafa
uppi áform um að auka losun
gróðurhúsalofttegunda frá stór-
iðju, þ.e. í raun frá áliðnaði, um
2.650 þúsund tonn (í greininni
stendur 2.650 tonn sem er að
sjálfsögðu prentvilla). Greinarhöf-
undur hefur ekki áttað sig á því
að við núverandi hraðvaxandi hlut
eldsneytis í raforkuvinnslu til ál-
framleiðslu í heiminum sparar
staðsetning þeirrar álvinnslu á Ís-
landi andrúmsloftinu losun á
17.300 þúsund tonnum af koltví-
sýringi! 17,3 milljónum tonna!
Rúmlega fjórfalda alla losun Ís-
lendinga 2002!
Takmörkunin í íslenska ákvæð-
inu á þannig engan rétt á sér
gagnvart álframleiðslu á Íslandi.
Hana ber því að fella úr gildi hvað
áliðnaðinn þar varðar. Eins og
hún er nú orðuð vinnur hún bein-
línis gegn markmiðum Kyoto-
bókunarinnar.
„Íslenska ákvæðið“ í
Kyoto-bókuninni
Jakob Björnsson skrifar um ál-
framleiðslu og gróðurhúsaáhrif ’Þróunin gengur sem séí þá átt að hlutur elds-
neytis í raforkuvinnslu
til álframleiðslu í heim-
inum fer sívaxandi, með
samsvarandi aukningu í
losun gróðurhúsaloft-
tegunda.‘
Jakob Björnsson
Höfundur er fv. orkumálastjóri.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Morgunblaðið, Kringlunni 1, 103 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
ÞEGAR náttúran sýnir okkur
mannanna börnum mátt sinn og
megin eins og gerðist austur í Asíu
á annan dag jóla þá sjáum við smæð
okkar og vanmátt í þeim sam-
skiptum. Þrátt fyrir alla tækni og
möguleika samtímans stöndum við
ráðþrota, það eina sem við getum
gert er að sýna samstöðu og reyna
að leggja okkar litla lóð á vogar-
skálarnar til að lina þjáningar fólks-
ins og koma uppbyggingu á stað.
Engin leið er að gera sér í hug-
arlund og skilja allar þær hörm-
ungar sem þetta blessað fólk hefur
orðið að ganga í gegnum. Þegar
sjónvarpið sýnir endalausar raðir af
líkum á þeim stöðum sem flóðbylgj-
an lagði í rúst, fyllist hugurinn sam-
úð og vonleysi. Tölur um látna eru
eðli máls samkvæmt ekki nákvæm-
ar en allar líkur benda til þess að
það séu yfir 150 þúsund sem hafa
látið lífið. Þarna eru náttúruöflin að
verki og engum um að kenna.
En sem betur fer hefur þetta þó
orðið til þess að vekja samúð og
samhug um allan heim. Þjóðir
heims keppast við að reyna að
draga úr tjóninu með fjár-
framlögum og allskyns aðstoð og er
það vel.
Hitt undrar mig að fáir virðist
átta sig á þeim tvískinnungi að und-
angengin 2 ár hefur annar eins
fjöldi fólks og sennilega enn meiri
verðmæti orðið eyðileggingunni að
bráð í því stríðshrjáða landi Írak,
en þar er ekki um náttúruhamfarir
að ræða heldur er mesta herveldi
heims að sýna mátt sinn og megin,
með því að beita hátækni nútíma-
hernaðar á blásaklaust fólk, sem
deyr í hópum um leið og borgir
þess og bjargræði er lagt í rúst.
Það sem mér svíður hvað sárast er
að allar þessar árásir, sem í mínum
huga eru ekkert annað en hryðju-
verk af verstu gerð, eru fram-
kvæmdar með samþykki Íslend-
inga, sem einnar hinna staðföstu
þjóða.
Mér finnst full ástæða til að við
snúum við blaðinu þó seint sé og
reynum að hafa áhrif í þá átt að
hjálpa þessu fólki og draga úr þján-
ingum þess eftir fremsta megni.
Gleðilegt nýtt ár.
MAGNÚS
FINNBOGASON
frá Lágafelli.
Náttúruhamfarir
og hryðjuverk
Frá Magnúsi Finnbogasyni
BLÁSALIR - 3JA HERB. ÍBÚÐ - KÓP. - LAUS STRAX
Nýkomin í einkasölu mjög góð 93 fer-
metra íbúð á annarri hæð í góðu lyftu-
húsi í Salahverfi í Kópavogi. Eignin
skiptist í forstofu, gang, baðherbergi,
tvö herbergi, eldhús, stofu og borð-
stofu. Þvottahús er inni í íbúðinni og
geymsla í kjallara. Fallegar innréttingar
og gólfefni eru parket og flísar.
Glæsilegt útsýni. Laus strax.
Verð 16,5 millj. 108459
SÍMI 5 900 800
Ólafur B. Blöndal löggiltur fasteignasali
4ra herbergja íbúð, 103-107 fm, 17 fm svalir. Verð 20-21 millj.
Glæsilegar 4ra herbergja íbúðir. Íbúðir skilast fullbúnar án gólfefna. Stæði í
bílageymslu.
• Lyftublokk.
• Sérinngangur af lokuðum svölum.
• Stórar svalir með fallegu útsýni.
• Glæsileg hönnun.
• Sérsmíðaðar innréttingar.
• Stutt í fallegt útivistarsvæði.
• Hús steinað að utan með kvarsi.
OPIÐ HÚS - ÁLFKONUHVARF 49-51
Aðeins þrjár 4ra herbergja íbúðir eftir
Traustur byggingaraðili:
Ólafur Finnbogason sölumaður
verður á staðnum milli kl. 14 og 16.
GSM 6 900 820
Fallegt einbýlishús á tveimur hæðum, u.þ.b. 170 fm, ásamt 25 fm bílskúr, á
grónum og rólegum stað í Sundahverfi. Húsið er klætt að utan með viðhalds-
frírri klæðningu og hefur mikið verið endurnýjað, m.a. þak, klæðning, eldhús,
lagnir o.fl. Stórt og vandað eldhús með glæsilegri innréttingu. Lóðin er stór og
gróin, með mjög góðri útivistaraðstöðu, m.a. timburpallur og hellulögð ver-
önd. Frábær eign á eftirsóttum stað. Bílskúr með sjálfvirkum opnara.
Verð 30,4 millj.
Þeir, sem vilja skoða eignina í dag, sunnudag, hafi samband í síma 894 7404.
Efstasund - Einbýli
Upplýsingar hjá ERON í síma 515 7440 - eron@eron.is
Stefán Hrafn Stefánsson hdl., lögg. fasts.
FASTEIGNA
MARKAÐURINN
ÓÐINSGÖTU 4, SÍMI 570 4500, FAX 570 4505. OPIÐ VIRKA DAGA KL. 9–17.
Netfang: fastmark@fastmark.is - Heimasíða: http://www.fastmark.is/
Jón Guðmundsson, sölustjóri og lögg. fasteigna- og skipasali.
Axelshús á Reykjum, Ölfusi
Glæsileg og vel staðsett 350 fm
eign á 2 hæðum rétt ofan við
Hveragerði. Eignin er endurnýjuð
bæði að utan sem innan á vand-
aðan og smekklegan hátt. 1.
flokks gistiheimili hefur verið rekið
þar undanfarin ár, en möguleiki er
á að breyta því í glæsilegt einbýlis-
hús. Alls eru vel útbúin 6 tveggja
manna herbergi, öll með sérbaði,
borðstofa og fundarsalur auk af-
greiðslu, eldhúss, tveggja snyrt-
inga, þvottaherb. og geymslu. Teikn. liggja fyrir að 65 fm baðhúsi. 2000
fm ræktuð lóð. Timburverönd með heitum potti og stórt bílaplan. Um er
að ræða afar vel staðsetta eign í fallegu umhverfi í næsta nágrenni
við Garðyrkjuskóla ríkisins, með víðáttumiklu útsýni til vesturs yfir
Hveragerðisbæ, Ölfusið og yfir ströndina. Verð 50,0 millj.
Úrslitin úr
enska boltanum
beint í
símann þinn