Morgunblaðið - 09.01.2005, Blaðsíða 58

58 SUNNUDAGUR 9. JANÚAR 2005 MORGUNBLAÐIÐ
Miðasala opnar kl. 13.30
Sýnd kl. 10.15. B.i. 14 ára.
Sýnd kl. 3.30 og 5.45.
PoppTíví

Hann er á toppnum...
og allir á eftir honum
Framleidd af Mel Gibson
Pottþéttur spennutryllir...
...

Sýnd kl. 8. B.i. 14 ára.
Jólaklúður Kranks
Jólamynd fjölskyldunnarl j l l
Jólaklúður Kranks
Sýnd kl. 10. B.i. 16 ára
Sýnd kl. 4, 6 og 8.
Sýnd kl. 4 og 6. ÍSLENSKT TAL
SMÁAR HETJUR STÓRT ÆVINTÝRI
SMÁAR HETJUR
STÓRT
ÆVINTÝRI
BLÓÐBAÐIÐ ER HAFIÐ
VIÐSKIPTAVINIR
ÍSLANDSBANKA FÁ 20%
AFSLÁTT AF MIÐAVERÐI
I I I I
Í
I I
ÍSLANDSBANKI
... „séríslenskt
Fönn, fönn, fönn!“



SV MBL
... í l
, , !

"...bráðvel heppnuð
skemmtun, grín og fjör..."



ÓHT rás 2
... l
t , rí fj r...
r
VIÐSKIPTAVINIR
ÍSLANDSBANKA FÁ 20%
AFSLÁTT AF MIÐAVERÐI
... „séríslenskt
Fönn, fönn, fönn!“



SV MBL
... í l
, , !

"...bráðvel heppnuð
skemmtun, grín og fjör..."



ÓHT rás 2
... l
t , rí fj r...
r


Sýnd kl. 2, 4, 6, 8, 9, 10 og 11.
Sýnd kl. 2, 4 og 6. ÍSLENSKT TAL
kl. 2, 4, 6, 8 og 10.
Yfir 20.000 gestir
Yfir 20.000 gestir
Sýnd kl. 3.30, 5.45, 8 og 10.15. B.i. 10 ára
Sýnd kl. 8 og 10. B.i. 10 ára
QUEEN
LATIFAH
JIMMY
FALLON
GISELE
BÜNDCHEN
I
QUEEN
LATIFAH
JIMMY
FALLON
GISELE
BÜNDCHEN
I
Á FULLRI
FERÐ MEÐ
GRÍNIÐ Í BOTNI Í
FRÁBÆRRI
GAMANSPENNUMYND
Í I Í I Í
I
Á FULLRI FERÐ MEÐ GRÍNIÐ Í
BOTNI Í FRÁBÆRRI GAMANSPENNUMYND
Í I Í
I Í I
Brasilíski tónlistarmaðurinnCaetano Veloso er án efaeinn af merkustu listamönn-um tónlistarsögunnar.
Hann hefur gefið út grúa af plötum,
sennilega eitthvað á sjötta tuginn, og
sífellt verið að skapa eitthvað nýtt,
breyta útaf, gera tilraunir með tján-
ingarmáta og túlkun. Þó aðdáendur
hans séu ýmsu vanir hissuðu margir
þeirra sig þó á því er sendi frá sér
plötuna A Foreign Sound á dög-
unum, en á henni syngur hann
bandarísk dægurlög frá ýmsum tím-
um.
Caetano Veloso er kominn á sjö-
tugsaldur og tæpir fjórir áratugir
síðan hann sendi frá sér fyrstu plöt-
una, Domingo, sem kom út 1967. Á
þeirri plötu er tónlistin nánast boss-
anova, einkar skemmtileg lög og vel
flutt en ekkert í ætt við það sem síð-
ar gerðist þegar Veloso og önnur
brasilísk ungmenni uppgötvuðu
framúrstefnuna, féllu fyrir tilrauna-
mennskunni í sýrurokkinu. Veloso
og fleiri listamenn á svipuðu reki
hrintu úr vör hreyfingu sem kall-
aðist Tropicalismo sem byggðist
einna helst á því að gera ekkert það
sem áður hafði verið gert; engin
hugmynd var svo afkáraleg að ekki
væri vert að prófa hana að minnsta
kosti einu sinni.
Veloso hefur lýst því hve banda-
rísk popp- og rokktónlist var honum
og jafnöldrum hans mikil upp-
ljómun. Framan af kunni hann þó
ekki að meta rokktónlist, fannst hún
tilgerðarleg og innantóm, en kunni
smám saman betur að meta hana,
ekki síst eftir að pönkið bjargaði
rokkinu eins og hann segir: góður
smekkur pönksins, tónlist sem féll
undir slæman smekk, gerði útaf við
slæman smekk iðnaðarrokksins,
tónlist féll undir góðan smekk.
Rekinn í útlegð
Kemur væntanlega ekki á óvart
að uppreisnargjarnir ungir menn og
konur líkt og skipuðu Tropicalia-
gengið hafi lent upp á kant við yf-
irvöld, herforingjastjórnina sem tók
völdin í landinu 1964. Veloso og fé-
lagar sættu sig illa við ritskoðunina
og skoðanakúgunina sem komið var
á einmitt þegar þeir voru að brjóta
af sér viðjar hefðarinnar, að skapa
nýja frumlega brasilíska dægur-
tónlist, MPB, eins og þeir kölluðu
það, Música Popular Brasileira. Eft-
ir því sem einræðisstjórnin herti
tökin spyrntu listamennirnir fastar á
móti og frægt var er Veloso hleypti
upp árlegri sönglagakeppni með því
að syngja E proibido proibir, það er
bannað að banna, klæddur í kven-
mannsföt. Ekki leið á löngu að hann
og félagi hans í baráttunni, Gilberto
Gil, sem nú er menntamálaráðherra
Brasilíu, voru reknir úr landi.
Næstu árin var Veloso á Eng-
landi, bjó í Lundúnum, lærði ensku
og samdi tónlist, en sneri aftur heim
1972.
Þá hugdettu að gera plötu með
bandarískum lögum segist Veloso
hafa fengið 1970, er hann var í út-
legðinni í Lundúnum, en þegar hann
sneri heim lagði hann hana á hilluna
að sinni, það voru svo margar hug-
myndir aðrar sem þurftu að komast
að. Það var svo ekki fyrr en á þarsíð-
asta ári að hann gaf sér tíma til að
glíma við bandarísku lögin, þá nýbú-
inn að senda frá sér ævisögu, syngja
á Óskarsverðlaunahátíðinni og
syngja fyrir Almodóvar í myndinni
Hable con ella.
Cole Porter, Paul Anka
og Kurt Cobain
Lagalistinn á A Foreign Sound
kemur vissulega á óvart: innan um
sykruð lög eins og „Cry Me a River“,
„Smoke Gets in Your Eyes“,
„Summertime“, „Love Me Tender“
og „Feelings“ eru öllu harðari eins
og „It’s Alright, Ma (I’m Only
Bleeding)“ og „Come As You Are“.
(Hvað „Come as You Are“ varðar
segir Veloso að ekki ætti að koma á
óvart að það verði fyrir valinu –
Nevermind sé einfaldlega ein af
bestu plötum sögunnar.)
Á tónleikum til að kynna plötuna
syngur Veloso aðeins eitt lag eftir
sjálfan sig, „Estrangeiro“, „Útlend-
ingur“, af samnefndri plötu, en í því
er hann einmitt að syngja um tilfinn-
ingar sínar gagnvart heimalandinu
og ekki síst að reyna að skoða það
með augum útlendingsins. Í lok lags-
ins vitnar hann í umslagstextann á
plötu Bob Dylan Bringin’ it All Back
Home: „[p]eople perhaps like a soft
brazilian singer ... I have given up at
making any attempt at perfection“.
Dylan á einmitt yfirskrift plötunnar
eins og glöggir hafa örugglega áttað
sig á, og hún er úr laginu „It’s Al-
right, Ma (I’m Only Bleeding)“ á áð-
urnefndri Dylan-plötu.
Veloso segist ekki vera að leita að
frekari frægð, hann er almennt
dýrkaður í Brasilíu og selur þar plöt-
ur í milljónum eintaka, heldur er
hann að hylla bandaríska menningu,
þá menningarstrauma sem höfðu
áhrif á hann, en líka að gantast að-
eins með menningarsamskipti þjóð-
anna, nefni sem dæmi lagið The Car-
ioca úr fyrstu kvikmyndinni sem þau
Fred Astaire og Ginger Rogers
gerðu saman, „Flying Down to Rio“
– gervi-brasilískt lag eftir Banda-
ríkjamann, og svo „Feelings“ –
gervi-bandarískt lag sem samið var
af Brasilíumanni.
Tónlist á sunnudegi
Árni Matthíasson
Útlendingurinn
Caetano Veloso
Margir urðu hissa á því að Caetano Veloso skyldi
gefa út plötu með eintómum bandarískum dæg-
urlögum en á bak við það er löng saga.
Ljósmynd/Björg Sveinsdóttir
Caetano Veloso á tónleikum í Lundúnum. Á nýju plötunni syngur hann bandarísk dægurlög frá ýmsum tímum.