Morgunblaðið - 01.10.2005, Blaðsíða 34

34 LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LÍF
Fæst í lyfja- og heilsuvöruverslunum.
www.sagamedica.is
Íslenskt náttúruafl!
Me› Angelicu fær› flú tvenns konar
virkni í sömu vöru. 1100 ára reynsla
af notkun ætihvannar fær› til nútímans.
A
u›
ur
V
és
te
in
sd
ót
tir
, H
af
na
rf
ir
›i „Ég hef teki›
Angelicu jurtaveig
í meira en flrjú ár.
Áhrifin eru greini-
lega gó›, meiri
andlegur og
líkamlegur styrkur
til a› vinna mitt
skapandi starf í
veflistinni.
Angelican er
tvímælalaust aukin
vörn gegn kvefi og
umgangspestum“.
É
g fékk haglabyssuleyfi
þegar ég var sextán
ára, en þá bjó ég í Nor-
egi og ég skaut heil-
mikið af rjúpum þar
næstu þrjú árin, eða þar til ég fluttist
til Íslands þegar ég var 19 ára,“ segir
Ása Pettersson sem vill vera sem
mest úti í náttúrunni og saknar
haglabyssunnar heilmikið. Hún flutti
hingað fyrir tíu árum, en norska
byssuleyfið hennar gildir ekki hér á
landi. „Skytteríið var eitt af því fjöl-
marga sem ég tók mér fyrir hendur á
þeim tíma, aðallega til að gera eitt-
hvað annað en ætlast var til. Ég var í
þó nokkrum uppreisnarhug og mér
fannst ekki verra að foreldrar mínir
voru ekki par hrifnir af þessu byssu-
standi mínu. Þau leyfðu mér ekki að
hafa byssu heima, en ég stalst til ná-
granna míns sem lánaði mér sextán
kalibera dömu-haglabyssu og við fór-
um oft saman á skytterí og einu sinni
fékk ég meira að segja að fara með á
elgsveiðar. Ég fann strax hvað veiði-
mennskan átti vel við mig og ég upp-
lifði sjálfa mig mjög sterka á þessu
tímabili,“ segir Ása sem sneri sér að
fluguveiði eftir að hún fluttist til Ís-
lands. „Ég gerði mér alltaf ferð til
Noregs á hverju ári til að veiða lax,
því það er svo dýrt að kaupa sér leyfi í
íslenskum laxveiðiám. En mér finnst
líka gaman að veiða urriða í litlum ám
og tjörnum. Ég hef lítið veitt und-
anfarið því ég seldi stangirnar mínar í
Kolaportinu fyrir tveimur árum, þeg-
ar ég var skítblönk.“
Heilluð af menningu Sama
Þó veiðimennskan hafi fengið frí í
bili, þá sækir Ása mikið í hverskonar
útivist. Hún hefur lært að kafa og á
köfunargræjur sem hún ferðast með
að ströndum Íslands til að kanna und-
irdjúpin. Hún fer líka í gönguferðir
og útilegur og þá er tjaldið hennar
alltaf með í för, en það er nokkuð sér-
stakt tjald. „Þetta er Samatjald, eins
og Samarnir búa í þegar þeir ferðast
um með hreindýrahjarðir sínar. Ég
keypti þetta tjald skömmu áður en ég
flutti hingað til lands. Þetta er stórt
en mjög einfalt tjald, með einni stöng
í miðjunni og stóru gati í loftinu af því
að Samarnir kveikja eld inni í tjaldinu
miðju. Í því er enginn botn, heldur er
legið á hreindýrafeldi en sjálf á ég tíu
hreindýrafeldi. Ég hef lengi haft mik-
inn áhuga á Sömum og þeirra menn-
ingu. Þetta eru frumbyggjar og ég er
svo hrifin af þeirra lifnaðarháttum,
þeir flakka um eins og hirðingjar og
fylgja hreindýrahjörðinni sinni og lifa
af því sem náttúran gefur þeim.“
Samarnir hlógu að okkur
Árið 1999 datt Ásu og Elmu vin-
konu hennar í hug að fara í ferðalag
með Samatjaldið. „Við ákváðum að
heimsækja Samana sem búa á svæð-
inu þar sem landamæri Noregs, Sví-
þjóðar, Finnlands og Rússlands koma
saman.“ Þegar þær vinkonurnar
komu í heimsókn til Samanna, stóð
þar yfir tónlistarhátíð frumbyggja.
„Þetta var rosalega gaman og Sam-
arnir eru einstaklega skemmtilegt
fólk. Okkur fannst við svakalega sval-
ar, þar sem við sátum á hrein-
dýrafeldinum inni í tjaldinu með
rauðvín og við vorum búnar að vefja
inn fínum laxabitum með pestó og ca-
membertosti sem við ætluðum að
glóða yfir opnum eldi. En þegar við
vorum að rembast við að kveikja eld
hjá okkur, þá komu um þrjátíu Samar
inn í tjaldið og hlógu rosalega að okk-
ur. Þeir drógu upp svakalegar sveðj-
ur, hjuggu niður heilu runnana og
kveiktu alvöru eld fyrir okkur.“
Brjáluð veisla og bónorð
Samarnir tóku til óspilltra mál-
anna, steiktu hreindýrakjöt yfir eld-
inum og buðu Ásu og Elmu með sér.
„Við átum hreindýrahjörtu og drukk-
um brennivín með og það upphófst
svakaleg veisla í tjaldinu hjá okkur.
Samarnir tóku til við að syngja og
þeir voru svo glaðir. Þeir hlógu alveg
rosalega mikið og ég efast um að
hægt sé að finna fúllyndan Sama. Við
skildum ekki eitt einasta orð sem þeir
sögðu, en skemmtum okkur engu að
síður konunglega. Stemningin í tjald-
inu var mjög afslöppuð og einhverjir
Samar tóku til við ástarleiki og eng-
inn kippti sér upp við það. Þarna
flugu líka nokkur bónorð og Elmu
vinkonu minni voru til dæmis boðin
300 hreindýr ef hún vildi játast einum
Sama sem var skotinn í henni.“
Náttúrulegur heitur pottur
fullkomnar útileguna
Ása er yfirmaður á Segafredo
kaffihúsinu á Lækjartorgi en hún
notar hverja einustu fríhelgi sem til
fellur og keyrir út úr bænum með
tjaldið og hreindýrafeldina. „Að kafa í
sjónum á daginn eða ganga á fjöll og
sofna að kveldi nakin undir hrein-
dýraskinni inni í tjaldi, er toppurinn á
tilverunni,“ segir Ása sem ætlar fljót-
lega að kaupa sér Land Rover Def-
ender, af því að Samatjaldið er 14 kíló
og hreindýrafeldirnir taka mikið
pláss þegar hún ferðast. „Ég er líka
að spá í að kaupa mér fjórtán lítra
steypujárnpott frá Suður Afríku sem
er sérstaklega hannaður til að standa
á báli og hann tekur sitt pláss í bíln-
um. Eldivið þarf ég líka að taka með
mér. En þetta er allt þess virði. Ég
finn frábæra jarðtengingu við það að
sitja á móður jörð við lifandi eld. Ég
kem alltaf endurnærð úr svona ferð-
um og ekki er nú verra ef nátt-
úrulegur heitur pottur er nálægt
tjaldinu, eins og á Rauðamel, þangað
sem ég fór með tjaldið í sumar. Ég lít
á það sem lífsgæði að eiga svona
Samatjald og njóta alls sem það býð-
ur upp á.“

ÁHUGAMÁLIÐ | Ása Pettersson flakkar um landið með Samatjaldið sitt og hún á tíu hreindýraskinn
Sefur nakin undir hreindýrsfeldi
Hún hefur mikla þörf
fyrir að vera úti í nátt-
úrunni og nýtir hverja
stund sem gefst til að
bruna út úr bænum með
tjald og hreindýrafeldi í
farteskinu. Kristín
Heiða Kristinsdóttir
hitti skyttuna Ásu Pett-
ersson sem kveikir eld
inni í Samatjaldinu sínu.
khk@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Ása við Samatjaldið góða, með hreindýrafeld undir sér og yfir sér. Húfan og skórnir eru einnig úr hreindýraskinni.
Ása nýtur náttúrunnar með vinkonum sínum utan við Samatjaldið í indíánaferð í Þórsmörk í sumar.
BARNAMATUR inniheldur svo-
kallað akrýlamíð, að því er fram
kemur í nýrri sænskri rannsókn.
Akrýlamíð myndast t.d. þegar kjöt
brennur á grilli eða matur er eldaður
við mjög hátt hitastig. Ekki hefur
verið sannað að akrýlamíð sé
krabbameinsvaldandi en því hefur
verið haldið fram af sumum.
Í Svenska Dagbladet kemur fram
að í ljós hafi komið að þurrmjólk,
barnamatur í krukkum og ung-
barnagrautar innihaldi efnið. Fyrir
þremur árum leiddi sænsk rannsókn
í ljós að akrýlamíð væri að finna í
kartöfluflögum, frönskum kartöflum
og kaffi og nú var ákveðið að kanna
barnamatinn. Ungbörn eiga á hættu
að fá í sig jafnmikið akrýlamíð og
fullorðnir á hvert kíló líkams-
þyngdar, að því er fram kemur í
SvD. Ungbörn sem eru ekki á
brjósti en drekka þurrmjólk og
borða graut og barnamat úr krukk-
um geta fengið í sig 0,5 míkrógrömm
af akrýlamíði á hvert kíló líkams-
þyngdar.
Lilianne Abrahamsson-Zetter-
berg, eiturefnafræðingur hjá
sænsku matvælastofnuninni, segir
að vísindamennirnir dragi þær
ályktanir að fólk eigi á hættu alla
ævi að setja akrýlamíð ofan í sig,
nema fyrstu sex mánuði ævinnar
þegar flest börn séu á brjósti. Hún
bendir jafnframt á að foreldrar þurfi
ekki að vera hræddir því ekki sé
mikið af efninu í barnamat og að það
eigi ekki að hafa bein áhrif á ein-
staklinga. Talið er að akrýlamíð
myndist í barnamatnum þegar
geymsluþol hans er aukið. Mat-
vælastofnunin ráðleggur foreldrum
ekki að hætta að gefa börnum sínum
barnamat. Niðurstöðurnar eru þó
umhugsunarverðar og framleið-
endum er ráðlagt að reyna að
minnka innihald akrýlamíðs í barna-
mat. Það var í grautnum sem mest
akrýlamíð fannst, 26 míkrógrömm/
kg að meðaltali. Í krukkumat var
hlutfallið 8 míkrógrömm/kg.
Akrýlamíð í barnamat

HEILSA
Morgunblaðið/Ásdís