Morgunblaðið - 01.10.2005, Blaðsíða 42

42 LAUGARDAGUR 1. OKTÓBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í DAG er ég ástfanginn. Mér
líður vel. Ég finn hvernig horm-
ónaflæði líkamans hefur breyst og
lyftir lund minni og
líkama á hærra plan.
Gerir mig á einhvern
hátt ósnertanlegan.
Ég er ástfanginn af
annarri manneskju.
Það er eins og það
renni upp fyrir mér
þessa dagana að
e.t.v. sé það besta
sem ég get gert fyrir
sjálfan mig það að
gera eitthvað fyrir
aðra. Að þversögn
lífsins og lífshamingj-
unnar sé að gefa það
sem manni langar
mest í sjálfum. Það
hljómar hálf öf-
ugsnúið á tímum sem
einkennast af and-
hverfu þess fyrr-
nefnda. En þannig er
það samt, jafnvel þó
nær allt umhverfi
okkar segi annað, þá
ber okkur að hugsa
útfyrir okkur sjálf í
þeirri viðleitni okkar
að verða að gagni og gleyma eigin
tilvist. Þannig náum við lífsflæð-
inu, því sama og þegar við vorum
börn og gleymdum tíma og stund í
leik. Þannig erum við best, án
sjálfshyggju og hamingjusöm í
tóminu.
Það að gefa af sér og veita öðr-
um athygli, hlýju og ást virðist
stöðugt verða erfiðara á tímum
þar sem ótti og ójafnvægi móta í
æ ríkara mæli breytni okkar sem
birtist aftur í félagslegri ein-
angrun í skjávæddri tæknimynd,
hröðum og óljósum skilaboðum í
sundurlausri sam-
skiptamynd og í bæld-
um og veikum tilfinn-
ingum í ólærðri
ástarmynd. Það sem
við öll þurfum og
þráum: athygli er æ
erfiðara að upplifa í
heimi sem nærist á
sjálfhyggju. Það að
vilja eitthvað fyrir
aðra en ekki sjálfan
sig er nánast utan
normatívsins og því
ekki styrkt hegðun.
Að undanfarinni
reynslu þá langar mig
að biðja ykkur ágætu
landsmenn til að synda
gegn straumnum, vera
forvitin og hörfandi
sem nýfallin mjöll á
heiði á fyrstu dögum
hausts og upplifa ykk-
ur sem hluta af heild
en ekki heild í sjálfu
sér. Þannig finnið þið
til með heildinni og
gefið, hlúið, ræktið og
elskið heildina sem yður sjálf og
þið munuð uppskera einmitt það
sem þið sóttust svo fast eftir í eig-
in mætti en fenguð ekki.
„Hlúðu að því
sem þér þykir
vænt um“
Héðinn Unnsteinsson
skrifar Geðorð nr. 2
Héðinn Unnsteinsson
’Það sem við öllþurfum og
þráum: athygli
er æ erfiðara að
upplifa í heimi
sem nærist á
sjálfhyggju. ‘
Höfundur er sérfræðingur í geðheil-
brigðismálum hjá Evrópuskrifstofu
Alþjóðaheilbrigðismálastofnunar-
innar (WHO) í Kaupmannahöfn.
SÍÐAN ákæran á hendur Baugi
var sett fram hefur afar sér-
kennileg umræða verið á kreiki í
þjóðfélaginu. Svo virðist sem fólk
álíti að ákveðnir menn séu, eins og
indverskar kýr, ósnertanlegir. Um-
ræðan er nánast
trúarleg. Fyrirtækið
Baugur hefur keypt
sér slíka friðhelgi og
er með ólíkindum að
hlusta á grandvart
fólk verja með kjafti
og klóm athafnir, sem
það hefur engar for-
sendur til að dæma
um. Stjórnmálamenn
og aðrir varðhundar
fyrirtækisins láta
heldur ekkert tæki-
færi hjá sér fara til að
ala á þessari trúvillu.
Þeir sem bera ábyrgð á að halda
uppi lögum og reglu í landinu eru
hins vegar úthrópaðir.
Ágreiningurinn um ákæruna á
hendur Baugi er lagatæknilegs eðl-
is og fjallar á engan hátt um sak-
argiftirnar sjálfar. Þetta virðist þó
ekki trufla fólk þegar það heldur
því fram að Baugsmenn séu sak-
lausir og í reynd ofsóttir af stjórn-
völdum. Jakob Frímann Magn-
ússon, sem skrifar grein í
Morgunblaðið 25. september, er
einn af þeim sem veit fyrir víst
hverjir eru sekir og hverjir eru
saklausir í þessu máli. Hann kann
líka að telja. Hann veit að milljarð-
arnir sem Baugur tapaði jafngilda
íslensku fjárlögunum. Það vill
segja, að náungarnir sem fyrir
u.þ.b. tveimur áratugum opnuðu
lágvöruverslun í Súðarvoginum
með tvær hendur tómar hefðu get-
að verið fjárlögunum ríkari ef eng-
inn hefði farið að amast við þeim.
Þá er ónefnt hvað þeir áttu fyrir.
Jakobi reiknast svo til að lög-
reglurannsóknin hafi kostað Baug
300 milljarða króna, og telur þar
Arcadia, Somerfields og athafna-
heftingu sem Baugur hafi átt við
að stríða þessi síðustu 3 ár. Ég
kannast ekki við að nein sérstök
athafnalömun hafi þjakað fyr-
irtækið, enda hafa íslensk blöð
stöðugt verið að flytja okkur fréttir
af innkaupum Jóns Ásgeirs og fé-
laga. Í Englandi hafa
blöðin ekki verið að
fjalla um pylsu- og
kókkaup þeirra, held-
ur gjarnan sjoppuna
sjálfa. Og meðan þessi
meinta „paralísa“ hef-
ur verið að þjaka fyr-
irtækið er fátt eftir í
Kaupmannahöfn ann-
að en krúnudjásnin
sem enn eru ekki
skráð á Baug Group.
Til að fullvissa mig um
að minnið væri ekki
farið að gefa sig fletti
ég orðunum „Baugur kaupir“ upp á
mbl.is. Uppflettingarnar frá júlí
2002 reyndust 2.949 og með því að
skoða fyrirsagnir 90 fyrstu upp-
flettinganna fékk ég staðfest að
minni mitt er snöggtum skárra en
Jakobs.
Síðari hluta ársins 2002 keypti
Baugur reyndar í Somerfields og
Kwik Save. Þá keypti Baugur líka
House of Fraser og hlut í Big
Food. Árið á eftir keypti Baugur
ýmist hlut eða í heild sinni fyr-
irtækin: Mothercare, Selfridges,
Julian Graves, Oasis Stores og
eignaðist 82,5% hlut í leik-
fangaverslununum Hamleys. Sama
ár íhugaði Baugur að koma sér inn
á breskan fasteignamarkað, hætti
við kaup á New Look-fataversl-
ununum og lokaði verslunum sínum
í Bandaríkjunum, Bonus Stores.
Árið 2004 var Baugur stærsti eig-
andinn í Big Food-keðjunni í Bret-
landi og keypti þá líka Karen Mill-
en, MK One og Goldsmiths-
skartgripaverslanirnar. Ekkert
varð þó af kaupum þeirra á Rubi-
con eða Hobbs. Engu að síður rak
Baugur 1.000 verslanir í Bretlandi
árið 2004 og það ár greiddi Baugur
danska þjóðarstoltinu rothögg þeg-
ar það keypti Magasin du Nord. Á
árinu 2005 hefur Baugur komist yf-
ir Woodward Foodservice og tísku-
keðjuna French Connection í Bret-
landi auk fasteignafélagsins Keops
í Danmörku og Illum-verslunina.
Á heimavígstöðvunum keypti
Baugur á þessu tímabili stórfyr-
irtæki eins og Húsasmiðjuna,
Lyfju, Norðurljós og Og Vodafone
ásamt stórum eignarhlut í Flug-
leiðum. Smáfiskar eru ekki taldir
hér með. Íslenskt viðskiptalíf er nú
nánast allt á hendi Baugs og þarf
ekki annað en að líta á blaðasölu-
standana við afgreiðslukassann til
að átta sig á að eigandi DV er líka
eigandi þess fyrirtækis sem þú átt
viðskipti við. Bensín og blóm, kök-
ur og kjólar, flugvélar og flísar,
dúkkur og dreglar, ekkert er svo
smátt né svo stórt að Baugur þurfi
ekki að kasta eign sinni á það.
Þetta smábrot uppflettilistans á
mbl.is ber ekki með sér heftingu
athafnafrelsis. Hvers vegna þá að
vola? Því ættu skattgreiðendur á
Íslandi að mynda varnarvegg um-
hverfis arðgreiðslur sem nema fjár-
lögum ríkisins og koma aldrei inn í
íslenskt hagkerfi. Umsvifin sýna að
þær eru tafarlaust settar í erlendar
fjárfestingar. Því er Jakob Frí-
mann að hóta embætti Ríkislög-
reglustjóra og æðstu mönnum rík-
isins þótt þessi fljúgandi umsvif
séu sett eitt stundarkorn undir
smásjá? Ekkert annað fyrirtæki en
Baugur kæmist upp með hákarla-
starfsemi af þessu tagi án þess að
vera kallað siðblint og gráðugt.
Þau orð hafa nú heyrst af minna
tilefni.
Það er óþarfi fyrir Jakob að fara
á límingunum út af hugsanlegum
málaferlum Baugs á hendur ríkinu.
Meira áhyggjuefni væri það ef rík-
ið sinnti ekki þeirri frumskyldu að
gæta þess að leikreglum sé fylgt,
vakni um það spurningar. Komi á
daginn að ákærðu í Baugsmálinu
séu saklausir geta allir glaðst.
Réttarríkið hefur þá sinnt skyldu
sinni og varla fer Baugur að leggja
það á íslenska alþýðu að borga fyr-
ir þessa óháðu endurskoðun á bók-
haldinu. Jakob og aðrir stjórn-
arandstæðingar geta þó áfram
verið súrir yfir að sjá ekki drauma
sína rætast.
Umsvif Baugs
og fjárlögin
Ragnhildur Kolka fjallar um
Baug og lögreglurannsóknina
og svarar Jakobi Frímanni ’Það er óþarfi fyrir Jak-ob að fara á límingunum
út af hugsanlegum
málaferlum Baugs á
hendur ríkinu. Meira
áhyggjuefni væri það ef
ríkið sinnti ekki þeirri
frumskyldu að gæta
þess að leikreglum sé
fylgt, vakni um það
spurningar.‘
Ragnhildur Kolka
Höfundur er lífeindafræðingur.
Við eflum þekkingu á þýskri tungu erlendis og ræktum alþjóðlegt, menningarlegt sam-
starf. Auk þess miðlum við yfirgripsmikilli mynd af Þýskalandi með upplýsingum um hið
menningarlega, þjóðfélagslega og pólitíska líf.
Goethe-stofnunin í Kaupmannahöfn veitir frá 01.01. 2006 - fyrir tveggja ára tímabil -
stöðu menningarfulltrúa á Íslandi (100% starf) .
Vinnustaður viðkomandi verður í Reykjavík.
Í þessa stöðu leitum við að dugmiklum og hugmyndaríkum aðila, sem hefir íslensku,
þýsku og menningu þessara tungumála vel á valdi sínu og er fær um að þróa, ásamt ís-
lenskum aðilum, nýjar hugmyndir í menningarlegum samskiptum og breyta þeim í raun-
veruleg verkefni.
Laun eru samkvæmt launakjörum starfsmanna Goethe-stofnunarinnar í Kaupmannahöfn.
Frekari upplýsingar veitir Christoph Bartmann, Goethe-stofnuninni í Kaupmannahöfn,
sími 0045 33 36 64 64, tölvup. bartmann@kopenhagen.goethe.org.
Vinsamlegast sendið umsóknir fyrir 31.10. 2005 til Goethe-stofnunarinnar í Kaupmannahöfn, b.t. Christoph Bartmann, Norre
Voldgade 106, DK-1358 Kaupmannahöfn K eða með tölvupósti bartmann@kopenhagen.goethe.org.
Goethe-stofnunin er sú menningarstofnun
í Þýskalandi sem er þekkt um allan heim
Föt fyrir
allar konur
á öllum aldri
Nýbýlavegi 12,
Kópavogi,
sími 554 4433
Opið virka daga kl. 10-18,
laugardaga kl. 10-16
DILBERT mbl.is