Fréttablaðið - 14.12.2005, Blaðsíða 52

Íslenskur hlutabréfamarkaður
hefur eflst mikið á undanförn-
um árum. Markaðsvirði fyrir-
tækja er ríflega þrefalt hærra
en fyrir þremur árum og er
markaðurinn einn hinn stærsti í
heimi í hlutfalli af stærð hag-
kerfisins. Þau fyrirtæki sem nú
setja mestan svip sinn á hluta-
bréfamarkaðinn hafa vaxið með
ævintýralegum hætti eins og
sjá má af meðfylgjandi mynd,
sem sýnir vöxt tíu stærstu
fyrirtækjanna í Kauphöllinni
frá árinu 1999. Það þótti sæta
tíðindum þegar markaðsvirði
Pharmaco (nú Actavis) fór yfir
1 milljarð Bandaríkjadala fyrir
rúmlega tveimur árum. Nú hafa
sjö fyrirtæki í Kauphöllinni náð
því marki. Viðskipti með hluta-
bréf hafa aukist enn meira en
markaðsvirði félaganna, sem er
til vitnis um aukinn seljanleika.
Þetta má m.a. þakka vexti fyrir-
tækjanna, virkari fjármála-
fyrirtækjum í kjölfar einka-
væðingar og hvötum sem felast
í skilyrðum fyrir vali í Úrvals-
vísitölu Kauphallarinnar.
Þannig hefur óbeinn viðskipta-
kostnaður mældur með mun á
hagstæðustu kaup- og sölutil-
boða, svokölluðu verðbili, farið
hríðlækkandi. Við síðasta val í
Úrvalsvísitöluna sl. föstudag
gerðist það í fyrsta sinn að öll
fimmtán fyrirtækin í vísitöl-
unni stóðust skilyrði um að
verðbil hlutabréfa þeirra væri
að jafnaði undir 1,5 prósent.
Kauphöllin hefur leikið stórt
hlutverk í vexti skráðra fyrir-
tækja, sem merkja má best af
því mikla fjármagni sem fyrir-
tækin hafa sótt á hlutabréfa-
markað. Á síðasta ári sóttu
skráð fyrirtæki um 170 millj-
arða króna á markað, um sextán
prósent af markaðsvirði fyrir-
tækjanna í árslok. Hlutfallið
var hvergi hærra í Evrópu og
fjárhæðin í krónum var raunar
hærri en í nokkurri annarri
kauphöll á Norðurlöndum.
Skráð félög hafa á þessu ári
haldið áfram að virkja hluta-
bréfamarkaðinn til vaxtar og
hafa það sem af er ári gefið út
nýtt hlutafé að markaðsvirði
yfir 120 milljarðar. Þá má ekki
gleyma að skráning liðkar fyrir
annarri fjármögnun og hafa
skráð félög nýverið gert samn-
inga um mjög stórar lántökur á
hagstæðum kjörum.
Ekki leikur nokkur vafi á því
að sá drifkraftur sem felst í svo
öflugum hlutabréfamarkaði er
mjög mikilvægur fyrir hagkerf-
ið. Hingað til hafa það þó fyrst
og fremst verið stærri fyrir-
tæki sem nýtt hafa sér kosti
skráningar á markað enda
hefur í reynd vantað vettvang
sem hentar smáum og miðl-
ungsstórum fyrirtækjum. Úr
þessu er Kauphöllin að bæta um
þessar mundir því innan fárra
vikna opnar hún nýjan hluta-
bréfamarkað sem einkum er
ætlaður smáum og meðalstór-
um fyrirtækjum, ekki síst
framsæknum fyrirtækjum í
vexti. Markaðurinn hefur hlotið
nafnið isec.
isec tilheyrir nýrri tegund
hlutabréfamarkaða, svokölluðu
markaðstorgi fjármálagerninga
(MTF) sem skilgreint var með
breytingum á kauphallalögum
sl. vor. Lagaramminn er nokkuð
rýmri en fyrir þá markaði sem
fyrir eru og veitir nægt svig-
rúm til að gera skráningu á
markað raunhæfan kost fyrir
smærri fyrirtæki og fyrirtæki
þar sem eignarhald er enn til-
tölulega þröngt. Allra mikil-
vægustu frávikin frá Aðallista
Kauphallarinnar eru þau að
ekki eru gerðar kröfur um
stærð, dreifingu hlutafjár og
lengd rekstrarsögu og að
ákvæði laga um yfirtökuskyldu
eiga ekki við. Reglur laga um
innherjaviðskipti og markaðs-
misnotkun gilda hins vegar að
fullu. Að sjálfsögðu gera reglur
markaðarins einnig kröfu um
tafarlausa birtingu verðmót-
andi upplýsinga og margvíslega
aðra skipulega upplýsingagjöf.
Mikilvægt er að skapa traust og
t.a.m. er fyrirtækjum gert að
skila ítarlegu skráningarskjali
við skráningu á markaðinn og
tveimur uppgjörum hið minnsta
á ári. Markaðurinn á mikið
undir því að vel sé staðið að
upplýsingagjöf og að viðskipta-
hættir séu vandaðir. Allt eftirlit
tekur því mið af þeim ferlum
sem mótaðir hafa verið fyrir
Aðallistann.
Fyrirtækið 3-PLUS hefur
þegar sótt um skráningu á isec,
en fyrirtækið framleiðir og sel-
ur leiktæki og leiki sem kallast
DVD-kids. Allmörg önnur fyrir-
tæki hafa sýnt markaðnum
áhuga, bæði innlend og erlend,
og væntir Kauphöllin nokkurra
skráninga á fyrri hluta næsta
árs. Í því sambandi má nefna að
Kauphöllin hefur skrifað undir
viljayfirlýsingu um samstarf
við Seed Forum International
Foundation um gagnkvæma
kynningu, m.a. til þess að auka
áhuga erlendra fyrirtækja á
markaðnum.
MIÐVIKUDAGUR 14. DESEMBER 2005 MARKAÐURINN14
S K O Ð U N
Lífeyrissjóðir ganga vel nú um stundir.
Ekkert er til eilífðar
Hafliði Helgason
Eftirlaun og eftirlaunaskuldbindingar eru eitt megináhyggjuefni
vestrænna ríkja dagsins í dag. Íslendingar eiga því láni að fagna að
hafa tiltölulega snemma byrjað að huga að lífeyrismálum, enda
eins gott þar sem frjáls sparnaður er óverulegur hér á landi.
Í dag á þjóðin yfir þúsund milljarða í lífeyrissjóðum, sem er
nokkru meira en landsframleiðsla þjóðarinnar. Til samanburðar
eiga Norðmenn, sem eru öfundaðir af olíuauð sínum, sinn olíusjóð
sem nemur um sextíu prósentum af landsframleiðslu þeirra.
Í Peningamálum Seðlabankans er að finna ítarlega grein um líf-
eyrissjóði landsmanna eftir þau Guðmund Guðmundsson og Krist-
jönu Baldursdóttur um framtíðarhorfur og óvissuþætti íslenskra
lífeyrissjóða. Greinin er athyglisverð og þar er bent á að eignir líf-
eyrissjóðanna eigi eftir að tvöfaldast á
næstu tíu árum ef heldur fram sem
horfir.
Það er ekki nóg með að Íslendingar
hafi greitt mikið í lífeyrissjóði undan-
farin ár. Ávöxtun þeirra hefur verið
afar góð upp á síðkastið. Fjárfestingar
á innlendum hlutabréfamarkaði hafa
gefið mikið í aðra hönd síðustu þrjú ár
og innlendir langtímavextir skulda-
bréfa verið háir í alþjóðlegu samhengi.
Ekki er að vænta slíkrar ávöxtunar til
allrar framtíðar.
Ávöxtun af slíkum sjóðum ræðst af
nokkrum þáttum. Framboð á peningum
í heiminum ræður þeim kjörum sem
eru í boði á alþjóðlegum mörkuðum.
Slíkt framboð er verulegt nú um stund-
ir. Fyrr eða síðar munu innlendir vext-
ir færast nær vöxtum á alþjóðamörkuð-
um og því líklegt að áhættulausir vext-
ir lækki hér á landi. Lífeyrissjóðirnir
eru líka farnir að reka sig upp undir í
fjárfestingum á innanlandsmarkaði
samkvæmt lögbundinni fjárfestingar-
stefnu þeirra.
Hinn þátturinn sem einnig hefur
áhrif á framtíðarlífeyri landsmanna er
hagkvæmni í rekstri þjóðanna. Við get-
um litið gert að alþjóðlegri þróun á
mörkuðum. Ýmsir lífeyrissjóðir máttu
þola mikla og oft ósanngjarna gagnrýni
þegar landsmenn, eins og fjárfestar um
allan heim, stóðu frammi fyrir nei-
kvæðri ávöxtun árin 2000 til 2003. Lækkun á hlutabréfamörkuðum
setti þá söguleg met og ekki hægt að ætlast til að nokkur sigraði þá
óáran á mörkuðum.
Hins vegar geta menn enn beitt sér til að skila betri afkomu sjóð-
anna. Umtalsverðir hagræðingarmöguleikar eru enn í lífeyriskerfi
landsmanna. Þeir liggja í færri og stærri sjóðum. Smáir sjóðir bera
of mikinn rekstrarkostnað og geta ekki beitt sér á sama hátt í fjár-
festingum og stórir sjóðir. Á erlendum vettvangi geta þeir fátt ann-
að en keypt sig inn í sjóðasjóði. Stærri sjóðir hafa hins vegar mögu-
leika á að stýra eignum sínum með mun skilvirkari hætti. Þessi þró-
un er þegar hafin og henni ber að flýta sem kostur er. Góð ávöxtun
lífeyrissjóða nú um stundir má ekki tefja slíka þróun. Ávöxtunin nú
og mikil eignaaukning sjóðanna er ekki vísir á að svo verði til langs
tíma enn.

 



 
  

  
  
 
 !"! #$ !"! 
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 – prentmiðlar RITSTJÓRI: Hafliði Helgason RITSTJÓRN: Björgvin Guðmundsson, Eggert Þór Aðalsteinsson, Hólmfríður Helga Sigurðardóttir, Ágúst Agnarsson
AUGLÝSINGASTJÓRI: Jónína Pálsdóttir RITSTJÓRN OG AUGLÝSINGAR: Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík AÐALSÍMI: 550 5000 SÍMBRÉF: 550 5006 NETFÖNG: ritstjorn@markadurinn.is og aug-
lysingar@markadurinn.is VEFFANG: visir.is UMBROT: 365 – prentmiðlar PRENTVINNSLA: Ísafoldarprentsmiðja ehf. DREIFING: Pósthúsið ehf. dreifing@posthusid.is Markaðinum er dreift
ókeypis með Fréttablaðinu á heimili á höfuðborgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslunum á landsbyggðinni. Markaðurinn áskilur sér rétt til að
birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds.
Bandaríkjamenn umhverfissóðar
New York Times | Það skásta sem hægt er að segja um
nýafstaðna ráðstefnu um loftslagsbreytingar sem
haldin var í Montreal er að
þeim ríkjum sem stendur ekki
á sama tókst að koma í veg fyrir að Bandaríkja-
menn blésu öllum áætlunum um að draga úr meng-
un út af borðinu.
Bretar og Kanadamenn eiga skilið lof því það get-
ur ekki verið auðvelt fyrir ríki að fara í kostnaðar-
samar aðgerðir þegar Bandaríkjamenn draga lapp-
irnar, segir í leiðara NY Times. Enginn bjóst við
stefnubreytingu Bush-stjórnarinnar en þegar sífellt
fleiri ábendingar birtast um hlýnun loftslags eins og
bráðnun jökla, bráðnun á pólunum og sífellt stærri
fellibylji mætti ætla að Bandaríkjkamenn væru í
það minnsta til viðræðu um lausnir. Það gerðist ekki,
samningamenn BNA héldu enn fram stefnu sinni
um fyrirtæki sem drægju sjálfviljug úr mengun og
sífellt betri tækni til að minnka mengun. Að trúa því
að fyrirtæki muni fara sjálfviljug í dýrar fjárfest-
ingar til að draga úr útblæstri gróðurhúsaloftteg-
unda er álíka gáfulegt og að trúa á jólasveininn.
Japanska hagkerfið braggast
Financial Times | Það er ekki oft sem 0 til 0,1 breyting
á neysluverðsvísitölu veldur titringi. En þegar jap-
anska hagkerfið er annars vegar er það
á við lítið kraftaverk þegar ekki er mín-
us formerki fyrir framan töluna, segir í
leiðara Financial Times.
Í næstum áratug hefur japanska hag-
kerfið glímt við verðhjöðnun sem er að
stórum hluta ástæðan fyrir þeirri lægð
sem þetta næststærsta hagkerfi heims hefur verið í.
En þegar vísitalan kemur út fyrir nóvember nú
seinna í mánuðinum eru sterkar vísbendingar fyrir
því að einhver verðbólga muni mælast. Það eru því
bjartar horfur á því að verðhjöðnun síðasta áratugs
hafi kvatt, í bili að minnsta kosti. Þessar fréttir ættu
að verða til þess að bankastjórar Seðlabankans jap-
anska skáluðu í hrísgrjónavíni en í stað þess eru þeir
í skotgröfunum. Hinn ofuríhaldssami Seðlabanki
gæti jafnvel verið vís til að grípa til aðgerða vegna
verðbólgunnar, ef verðbólgu skyldi kalla.
U M V Í Ð A V E R Ö L D
Hins vegar geta
menn enn beitt sér
til að skila betri
afkomu sjóðanna.
Umtalsverðir
hagræðingarmögu-
leikar eru enn í líf-
eyriskerfi lands-
manna. Þeir liggja
í færri og stærri
sjóðum. Smáir
sjóðir bera of
mikinn rekstrar-
kostnað og geta
ekki beitt sér á
sama hátt í
fjárfestingum og
stórir sjóðir.
bjorgvin@markadurinn.is l agust@markadurinn.is l eggert@markadurinn.is
haflidi@markadurinn.is l holmfridur@markaðurinn.is
A. Kristín
Jóhannsdóttir
Markaðs- og
kynningarstjóri
Kauphallar
Íslands
O R Ð Í B E L G
Sögurnar... tölurnar... fólkið...
isec – nýr hlutabréfamarkaður
Á síðasta ári sóttu skráð fyrirtæki um 170 milljarða króna á markað eða um 16
prósent af markaðsvirði fyrirtækjanna í árslok. Hlutfallið var hvergi hærra í
Evrópu og fjárhæðin í krónum var raunar hærri en í nokkurri annarri kauphöll á
Norðurlöndum.
Eignir (199-2005) Starfsfólk (199-2005) Tekjur (1999-2004) Hagnaður (1999-2004)
16
14
12
10
8
6
4
2
0
x
19
99
V Ö X T U R T Í U S T Æ R S T U F É L A G A N N A Í K A U P H Ö L L I N N I
M A R G F E L D I A F G I L D U M Á R S I N S 1 9 9 9
14_15_Markadur lesið 13.12.2005 15:14 Page 2