Réttur - 01.02.1937, Side 30

fyrst óbreyttur hermaSur, síðan deildarforingi. 1919
hóf hann útgáfu að friðarsinnuðu vikublaði í Ham-
borg. Sama ár gerði prófessor Quidde (er síðar fékk
friðarverðlaun) hann að ritara hjá þýzka friðai'fé-
laginu í Berlín. Þar stofnaði hann hinn alþjóðlega
félagsskap: „Aldrei framar stríð“. Samtímis starfaði
hann við ýms borgaraleg en róttæk vinstrlflckka
blöð og tímarit, m. a. ,,Tagebuch“. Hann sagði sig úr
friðarfélaginu, því hann áleit pólitík þess óhentuga
og misheppnaða, en í greinum sínum hélt hann
áfram starfi fyrir friði og móti hernaðarstefnu. Sér-
staklega vann hann að bættu samkomulagi milli
Frakklands og Þýzkalands.
Einn liður í starfsemi hans var að koma Þýzka-
landi í Þjóðabandalagið, á jafnréttisgrundvelli. Það
er starf, sem menn hæglega geta brosað að nú. En
það var ekki broslegt kringum 1920 í Þýzkalandi,
landi launmorðanna. 1921 voru þeir Gareis og Erz-
berger myrtir, 1922 var Rathenau drepinn með hand-
sprengju og gerð var tilraun að myrða Scheide-
mann*). Bak við morðin stóð „svarta ríkisvarnar-
Iiðið“, félagsskapur, sem nazisminn rekur upptök til,
og stefna þess félagsskapar var: að endurreisa þýzka
herinn, drepa „innanlandsvikarana" (og með því var
í rauninni átt við alla forystumenn vinstri flokkanna)
og koma fram- hefnd fyrir Versaillessamningana —
þ. e. nýrri styrjöld.
Innganga í Þjóðabandalagið, bi'æðralag milli
Þýzkalands og Frakklands. Yfir þessu geta menn
hrist höfuðið nú, og nefnt Ossietzky einfeldning og
draumóramann. En lesi menn yfir aftur greinar hans
frá þeim árum, þá verður niðurstaðan allt önnur.
Hann bar ekki í brjósti neinar tálvonir um Þjóða-
bandalagið. En honum var það hræðilega Ijóst, hver
*) Af skiljanlegum ástæðum eru hér ekki talin
morðin á Liebknecht og Rósu Luxemburg. Þýð.
158