Réttur - 01.02.1937, Blaðsíða 61

í rauninni er þó bæklingur Gides aðeins dómur yt'ir
honum sjálíum, vitnisburður um takmarkanir hans,
smáborgaralega hleypidóma, skilningsleysi hans á
mannlegu félagi og erfiðleikum hinnar miklu nýsköp-
unar, er heimtar samstillta krafta og sameiginlegt
átak. Hinn einliti blær, sem vissulega er á lífi Sovét-
þjóðanna, og Gide hefir fest augun við, hvílir mestur
á yfirborðinu, hverjum gesti sjáanlegur. En það er í
rauninni undravert, að skáldið Gide skyldi ekki eiga
meira djúpsæi og innsæi en svo, að láta hið ytra út-
lit og hina ytri túlkun blinda sig fyrir öllu því vax-
andi innra fjölskrúðuga lífi, þeim glóandi, mai’g-
geislandi krafti, þeirri sigrandi, fjölgneistandi hugs-
un, sem býr í hinu samstillta átaki verkalýðs og
bænda í Sovétríkjunum.Hversu furðulega glámskyggn
má þessi gamli og nýi dýrkandi persónuleikans vera,
er ferðast svo um Sovétríkin, þó ekki sé nema fáa
daga, að hann skynji ekki persónuleika einstaklings-
ins bak við alla sigrana þar í framkvæmdum og vís-
indum. Og hvernig gat hann dvalið svo meðal rúss-
nesks fólks, horft í svip þess, heyrt á tal þess (þó
ekki skildi hann nokkurt orð), að það gæfi honum
ekki innsýn í þann nýja heim einstaklingsþroskans, er
hann sjálfur hafði alltaf þráð? Það er þyngstur dóm-
ur yfir Gide sjálfum, að honum skyldi vera fyrir-
munað að skynja það, að hin mikla sammögnun fjöld-
ans í Sovétríkjunum er einmitt deigla hins nýja, rís-
andi persónuleika.
Nordahl Grieg hefir skrifað um André Gide í
tímariti sínu ,,Vejen frem“ (1. hefti 1937). Grein
hans er rituð af fyllstu sanngirni og samúð með hinu
fræga franska skáldi. Hann getur fundið því það eitt
til afsökunar að hafa skrifað bæklinginn í flaustri, að
óhugsuðu máli. En Nordahl Grieg hefir sjálfur dvalið
langtímum í Sovétríkjunum. Hann leitast við að skilja
André Gide sem hinn eilífa, borgaralega uppreisnar-
189