Réttur - 01.08.1971, Blaðsíða 40

Þegar Fást verklýðshreyfingarinnar tekst á við
Mefistofeles kapitalismans og knýr hann til að
láta sér í té hverja endurbótina af annarri, verður
hann að gæta þess að staðna ekki, gerast saddur
og ánægður, þá hefur Fást tapað leiknum og glat-
að sál sinni.
Verklýðshreyfingin verður í tímanna rás mikil
valdstofnun í auðvaldsþjóðfélaginu, en ef sú valda-
stofnun staðnar og hættir að sjá út yfir auðvalds-
skipulaglð, missir sjónar á takmarkinu, sósíalism-
anum, þá ánetjast hún auðvaldsskipulaginu sjálfu
og koðnar niður andlega.
Meira að segja eftir að verkalýðurinn hefur sigr-
að og afnumið auðvaldsskipulagið, er sú hætta fyrir
hendi að hann flæki sig í fjötrum síns eigin ríkis-
valds, en glati um hrið sínu sjálfstæða sóknar-
hlutverki. Það er margt að varast á langri og erf-
iðri leið vinnandi stéttanna fram til fulls frelsis og
sósíalisma.
En látum okkur nú reyna að skilgreina nokkuð
þau fyrirbrigði innan háþróaðs auðvaldsskipulags,
endurbætts fyrir baráttu verkalýðsins, sem hafa
stundum þau áhrif á alþýðuna sem væri hún i
álögum.
IV
Athugum það, sem helzt hefur þau áhrif að draga
úr róttækni, virkni og sósíalistískri vitund verk-
lýðshreyfingarinnar á þessu stigi auðvaldsskipu-
lagsins, bæði með hliðsjón af okkar eigin þjóðfé-
lagi og öðrum svipuðum:
a. „Að sætta sig við“.
Eftir að sigur hafði unnizt á hinni sáru almennu
fátækt fortiðarinnar, — hér með lífskjarabyltingunni
1942—47, — og hinu almenna öryggisleysi vegna
atvinnuskorts og kreppna, — með mismunandi al-
þýðutryggingakerfum, — kom eðlilega upp sú
mannlega tilhneiging að sætta sig nú við þetta,
vernda hið fengna, en halda ekki sókninni áfram til
valda verkalýðsins og fulls frelsis. — Hér þarf
verkalýðurinn að muna að þótt þessar lífskjara- og
endur-bætur séu frá hans sjónarhól mikill sigur á
kapítalismanum, — þá eru þær frá kapítalismans
sjónarmiði hugsaðar til tryggingar gegn sósíalist-
ísku byltingunni, gegn valdatöku verkalýðsins. Auð-
Þá leiztu aftnr, vinur, — það var þín
dauðasynd;
þá varð þitt fjör að lúa, hún hvarf hin fagra
mynd;
og vcena sveitin víða, sem var þér nóg og
öllttm:
nú varð hún þraungur dalur og luktur háum
fjöllum.
Þorsteinn Erlingsson: Myndin.
valdið treystir á að sefa alþýðuna með þessari
undanlátssemi — og það er einmitt það, sem því
ekki má takast. Það er verklýðshreyfingunni nauð-
syn að meta sína sigra, varðveita sína erfð, en
halda baráttunni áfram sleitulaust, unz fullur sigur
er unninn, láta hvorki baslið né sigrana smækka
sig. Nútíma tækni og vísindi skapa grundvöll og
möguleika á miklu betri lifskjörum en alþýðan nú
nýtur og miklu fullkomnara öryggi, — en þetta
fellur ekki alþýðu manna í skaut, nema hún sjálf
ráði ríkjum.
b...... hugstola mannfjöldans vitund og vild
er villt um og stjórnað af fám.“
Þessar Ijóðlínur Stephans G. úr „Kveld" tákna
máski betur en flest annað þá aðferð, sem auð-
valdið nú hefur þróað upp á ótrúlega hátt og hættu-
legt stig, — aðferðina við að stjórna og móta
hugsun fjöldans Janganir hans og þrár, með hinum
voldugu áhrifatækjum sínum: fjölmiðlum nútímans.
I þessum efnum ríkir allt að því einræði auðvalds-
ins í hinum borgaralegu lýðræðisríkjum, þar sem
annaðhvort eru sjónvarp og útvarp einokað í hönd-
um borgaralega stjórnenda eða blöðin eru I eigu
örfárra manna, þvi raunverulega eru það pening-
arnir, sem hafa prentfrelsið við okkar aðstæður
(sbr. Spring-blöðin þýzku, tveggja hringa blaða-
einokun í Bretlandi, Morgunblaðið hér). Þessir
meira eða minna einokuðu fjölmiðlar borgarastétt-
arinnar eru einskonar skoðanaverksmiðjur, sem
hafa að takmarki framleiðslu „dauðra sálna": ut-
þurrkun persónuleikans, steyping allra I sama borg-
aralega mótið, stöðlun úreltra hugmynda. Þannig
160