Morgunblaðið - 10.09.2006, Qupperneq 1

STOFNAÐ 1913 245. TBL. 94. ÁRG. SUNNUDAGUR 10. SEPTEMBER 2006 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS mbl.is
KVÆÐAMENN Í HÚS
STEINDÓR ANDERSEN OG RÍMUR, SLÉTTUBÖND,
SJÓMENNSKA, PÍPA OG FÖGUR MEY >> 24
HEIMSLIST
SÝNING Í ÞJÓÐ-
MINJASAFNI OPNUÐ
HANNYRÐIR KVENNA >> 64
ÞAÐ hefur löngum þótt tilheyra fyrir ferða-
menn að skoða bæði Gullfoss og Geysi. Þessir
ferðalangar biðu þolinmóðir eftir hreyfingu í
Geysi, en þeir óttuðust greinilega ekki að
hverinn léti mikið á sér kræla, enda væri lífs-
hættulegt að standa svo nærri ef hann tæki
upp á að gjósa. En af því þarf víst ekki að hafa
miklar áhyggjur, enda hefur gamli Geysir það
rólegt þessa dagana og lætur lítið bera á sér.
Morgunblaðið/Haraldur Þór Stefán
Rýnt í gufuna við Geysi
„VESALINGS drengirnir mínir,“ sagði
heimskautafarinn Jean-Baptiste Charcot
þegar leiðangursskipið Pourquoi-Pas? var
að farast og hann hafði
gefið skipun um að setja
út þá báta sem eftir voru
um borð. Þetta kemur
fram í skýrslu Eugene
Gonidecs, eina skipverj-
ans sem lifði af þegar
Pourquoi-Pas? fórst,
sem birt er í Morg-
unblaðinu í dag. 16. sept-
ember verða sjötíu ár
liðin frá sjóslysinu þegar
franska rannsóknaskipið
Pourquoi-Pas? fórst í ofsaveðri við Mýrar
og með því hinn frægi landkönnuður og vís-
indamaður Charcot, auk 38 annarra vís-
indamanna og skipverja.
Í skýrslu stýrimannsins Gonidec kemur
m.a. fram að togari sigldi þvert fyrir þá eft-
ir að þeir sneru við í óveðrinu og sýnist sem
seglskipið, með afllitla vél, hafi ekki náð
sömu stefnu aftur í þessu vitlausa veðri og
borið af leið. | 28
„Vesalings
drengirnir“
Jean-Baptiste
Charcot
Eftir Elínu Pálmadóttur
„EF búnaðurinn í Hvalfirði stenst skoðun erum við til-
búnir að hefja hvalveiðar í lok september,“ segir Kristján
Loftsson, framkvæmdastjóri Hvals hf. „Ef það reynist of
tímafrekt að koma búnaðinum í lag stefnum við að því að
hefja veiðar næsta vor.“
Endurinnganga Íslands í Alþjóðahvalveiðiráðið árið
2002 var með fyrirvara um bann ráðsins við hvalveiðum í
atvinnuskyni. Þar sem það er mat íslenskra stjórnvalda
að ekki hafi orðið framgangur í stjórnkerfi hvalveiða tók
fyrirvari Íslands gildi um síðustu áramót. „Ísland hefur
því þjóðréttarlegan rétt til að stunda hvalveiðar í at-
vinnuskyni,“ segir Ásta Einarsdóttir, lögfræðingur í
samgönguráðuneytinu.
Einar Kr. Guðfinnsson sjávarútvegsráðherra segir
ljóst að Íslendingar hafi lögformlegar heimildir til að
hefja hvalveiðar. „En pólitísk ákvörðun þarf að vera tek-
in af ríkisstjórninni og hún hefur ekki verið tekin ennþá.
Ég hef hins vegar alltaf talið það rökrétt framhald af
okkar nýtingarstefnu að stunda hvalveiðar með sjálfbær-
um hætti og þær vísindalegu veiðar sem staðið hafa yfir
undanfarin þrjú ár hafa verið liður í því að varpa ljósi á
stöðu hvalastofnanna. Aðrar ákvarðanir um vísindaveið-
ar hafa ekki verið teknar.“
Kristján Loftsson er þeirrar skoðunar að ekki sé eftir
neinu að bíða; hvalirnir bíði eftir skutlunum. Unnið er að
því að yfirfara búnað Hvalstöðvarinnar í Hvalfirði, að
sögn Kristjáns. „Það hefur aðeins verið masað í áratugi
og allt er því í lamasessi. [...] Það er ekki mikill tími til
stefnu og lítið má út af bera til að við komumst ekki á
veiðar í haust, en það er deginum ljósara að við verðum
klárir í slaginn í vor.“ | 6
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Úr slipp „Það var verið að yfirfara skipið og skrokk-
urinn er eins og á kornabarni – hann lítur svo vel út.“
Tilbúnir að hefja hval-
veiðar í lok mánaðarins
„Ísland hefur þjóðréttar-
legan rétt til að stunda
hvalveiðar í atvinnuskyni“
Eftir Pétur Blöndal
pebl@mbl.is
»1983: Ísland mótmælir ekki banni við hval-veiðum í atvinnuskyni á fundi Alþjóðahval-
veiðiráðsins. Norðmenn mótmæla og þurfa því
ekki að hætta veiðunum.
» 1985: Síðasta ár sem hvalveiðar í atvinnuskynieru leyfðar við Ísland.
» 1986: Hvalveiðibann Alþjóðahvalveiðiráðsinstók gildi.
» 1991: Ísland segir sig úr Alþjóðahval-veiðiráðinu.
» 2002: Ísland gengur aftur í Alþjóðahval-veiðiráðið með fyrirvara við banni við hval-
veiðum í atvinnuskyni og skuldbindur sig til að
hefja ekki atvinnuveiðar fyrr en 2006.
Í HNOTSKURN
SAMNINGAMENN helstu ríkja
Evrópusambandsins og Írana
bjuggu sig um hádegið í gær undir
fund Javiers Solana, aðaltalsmanns
ESB í utanríkismálum og Ali Larij-
anis, samningamanns Írana í deilun-
um um kjarnorkutilraunir klerka-
stjórninnar, í Vín. Átti þar að gera
tilraun til að finna grundvöll að nýj-
um viðræðum Írana og stórveldanna
til þess að koma í veg fyrir að sam-
þykktar yrðu refsiaðgerðir gegn Ír-
an í öryggisráði Sameinuðu þjóð-
anna fyrir meint brot á
alþjóðasamningi um bann við út-
breiðslu kjarnavopna.
George W. Bush Bandaríkjafor-
seti segist í blaðaviðtali sem birt var í
gær hafa áhuga á að vita meira um
írönsk stjórnvöld og kynna sér af-
stöðu þeirra. Sagðist Bush sjálfur
hafa ákveðið að veita Mohammad
Khatami, fyrrverandi forseta Írans,
vegabréfsáritun til Bandaríkjanna
en Khatami hefur ferðast um Banda-
ríkin í vikunni og haldið erindi.
„Mig langaði til að heyra hvað
hann hefði fram að færa,“ sagði Bush
í viðtali við The Wall Street Journal.
„Ég vil gjarnan vita meira um írönsk
stjórnvöld, hvernig ríkisstjórnin
hugsar og hvað einstaklingar í rík-
isstjórninni eru að hugsa,“ sagði
Bush. Hann seg-
ist vona að hægt
verði að fá Írana
með friðsamleg-
um samningum
til að hætta
kjarnorkutilraun-
um. Þykir þetta
stinga í stúf við
ýmis harkaleg
ummæli Bush um
íranska ráðamenn síðustu mánuðina
þar sem hann hefur jafnvel gefið í
skyn að ef allt annað þryti kæmi til
greina að stöðva kjarnorkutilraunir
Írana með hernaðarárás.
Bush sagði nýlega að hinn nýi og
herskái forseti Írans, Mahmoud
Ahmadinejad, væri harðstjóri.
Khatami fordæmdi árásirnar
á Bandaríkin 2001
Mohammad Khatami fordæmdi á
föstudag hryðjuverkaárásirnar á
Bandaríkin í september 2001.
„Við múslímar ættum að fordæma
þessi grimmdarverk enn harkalegar
en annað fólk,“ sagði Khatami.
„Hryðjuverk, sem merkja að
óbreyttir borgarar eru drepnir í
nafni einhvers, eru siðlaust athæfi og
enginn sem hunsar þannig grund-
vallargildi kemst til himna. Ef þeir,
sem drepa aðra og fremja hryðju-
verk segjast gera það í nafni íslams,
þá eru þeir að segja ósatt.“
Solana reynir að
semja við Írana
Bush Bandaríkjaforseti virðist milda
afstöðu sína gagnvart klerkastjórninni
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Javier Solana