Morgunblaðið - 10.06.2007, Blaðsíða 14

14 SUNNUDAGUR 10. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
með umboðsmann og búið að senda
mig í eina prufu,“ segir hún en um-
rædd prufa var fyrir hlutverk Katr-
inu í sápuóperunni frægu Santa Bar-
bara. „Mér var sagt að venjulega færi
maður í prufur í allavega eitt ár áður
en eitthvað gerðist, svo ég hafði eng-
ar áhyggjur af því að fá hlutverkið.
Ég fór í prufuna til að þjálfa mig,“
segir hún en eins og þjóðin veit fékk
María hlutverkið og flutti í kjölfarið
til Los Angeles. Hlutverkið var
ákveðið sóknarfæri fyrir Maríu, sem
sér áskorun í öllu. Hún fékk „græna
kortið, góða sjónvarpsþjálfun og
varasjóð“ út úr því að leika í sápu-
óperunni.
María lék í 170 þáttum af Santa
Barbara á einu og hálfu ári. Tekinn
var upp einn þáttur á dag og lék hún í
um tíu þáttum á mánuði. Að lokum
fékk hún nóg af sápunni. „Þegar mér
fannst þetta orðið gott fór ég bara
upp á aðra hæð og bað þá vinsamleg-
ast að skrifa mig út.“
Maríu gekk mjög vel í kvikmynda-
borginni. Hún fékk mörg tækifæri til
að fara í prufur fyrir kvikmyndir og
komst oft í úrslit, það er í hóp tveggja
til þriggja sem til greina koma. Hún
dvaldi í Kaliforníu í tæp fjögur ár og
fékk hlutverk í þremur kvikmyndum.
María fór í um þrjár prufur á viku og
segir það hafa komið á óvart hvað það
fari mikil vinna í að sækja um vinnu.
„Maður þarf líka að vera alveg viss
um hvað maður getur og vill því það
er allt opið og mjög auðvelt fyrir unga
ljóshærða leikkonu í Hollywood að
lenda á villigötum.“
Á endanum kallaði Ísland hana til
baka þegar tilboð barst um að leika
Agnesi í samnefndri mynd. „Auðvitað
var gaman fyrir Íslending að komast í
sólina en eftir því sem árin liðu fannst
mér eins og ég hefði farið í Spán-
arferð og gleymt að taka vélina heim!
Óraunveruleikatilfinningin varð æ
sterkari og mér fannst þetta ekki
ganga til lengdar.“
Umboðsmaður hennar var ósáttur
þegar María fór heim til Íslands,
fannst það hreinlega fáránlegt miðað
við viðbrögð og velgengni. Skyldi
María einhvern tímann sjá eftir því
að hafa tekið þessa ákvörðun? „Nei,“
svarar hún ákveðin. „Þetta fer eftir
því hvað þú vilt fá út úr lífinu. Ef ég
hefði viljað fá frægð og fé hefði þetta
vissulega verið mjög aulaleg ákvörð-
un. En það hefur ekki verið aðal-
atriðið í mínu lífi.“
Hún kynntist eiginmanni sínum ári
áður en hún fór heim þegar hann var
á ferðalagi vestra. „Þetta fór voða ró-
lega af stað og við skrifuðumst á.
Sambandið fór ekki í gang fyrr en ég
kom hingað heim að hausti til. Við
byggðum upp vináttuna á undan ást-
arsambandinu. Ég held það hafi verið
mjög góður grunnur.“
Íþróttir í Hollywood
Dvölin í Kaliforníu gaf henni líka
tækifæri til að kynnast landinu í
kring, eyðimörkinni og þjóðgörð-
unum. Leikurum í Hollywood hentar
vel að stunda íþróttir á milli þess sem
tökur standa yfir og nýtti útivist-
armanneskjan María sér það og fór á
skíði, fjallahjól, stundaði klettaklifur,
köfun og hestamennsku.
Þessi núverandi formaður Fram-
tíðarlandsins hefur alla tíð verið nátt-
úrubarn. „Ég fór mikið í sum-
arbústað fjölskyldunnar sem barn.
Afi minn, Erling Ellingsen, var mikið
í skógrækt og að nostra úti í nátt-
úrunni,“ segir hún en Erling var
norskur. Elín, föðuramma hennar,
var hins vegar íslensk en móðurafi og
-amma færeysk. „Ég er í raun aðeins
1⁄4 íslensk en er fædd og uppalin hér.“
Hún segist einnig hafa lært að bera
virðingu fyrir náttúrunni af pabba
sínum, Haraldi Ellingsen. Hún fór
með honum í fjölmargar útilegur og
hellaskoðunarferðir og segir viðhorf
hans minna að mörgu leyti á viðhorf
indíána sem hún kynntist í Kaliforníu
í hippadalnum Topanga, þar sem hún
var búsett. „Ef indíánar velta steini
reyna þeir að setja hann á sinn stað,
svo þeir skilji ekki eftir sig nein spor.
Þetta lærði ég líka af pabba.“ Í Kali-
forníu bjó hún í „litlum kofa á hesta-
búgarði, sem varla hefði talist sum-
arbústaður á Íslandi. Það tók mig
bara hálftíma að komast niður í bæ í
prufur. Það var dýrmætt að hafa valið
þennan stað og endaði á því að vera
ekki síður mótandi en starfið“.
Hún dvaldi einnig mikið í Fær-
eyjum sem krakki. „Þar er náttúran
svo mikil og maðurinn svo lítill. Hugs-
unin er önnur en hér og ríkjandi mikil
nytjastefna því landið er svo lítið,“
segir María, sem upplifði það sterkt
að fylgjast með grindhvaladrápi. „Ég
náði miklum tengslum við þennan
veiðimannasið, að sjá menn um-
kringja hvalavöðuna og reka hana í
land. Það er áhrifamikið að sjá menn
skera hvalina í höndunum og sjóinn
litast blóði. Síðan er haldin veisla um
kvöldið. Allir fá sinn hlut og hver ein-
asti hluti hvalsins er nýttur.“
Hún er ekki eins hrifin af hval-
veiðum Íslendinga og sér ekki tilgang
með þeim. „Afkoma okkar byggist
svo mikið á ímynd landsins, eins og
ferðamannaiðnaður og útflutningur á
vöru og hönnun, en Færeyjar eru
fyrst og fremst veiðimannasamfélag.“
Eitt sinn skáti
María gekk í skátana 11 ára gömul.
„Þar lærði maður að umgangast nátt-
úruna af virðingu og að leita út í nátt-
úruna til að sækja sér styrk og inn-
blástur. Skátastarfið byggist líka á
sterkum gildum eins og að taka
ábyrgð á lífi sínu, samfélagi, virðingu
fyrir náttúrunni, fólki og dýrum og
síðast en ekki síst heiðarleika. Og það
er uppbyggilegt þar sem alltaf er
byggt á styrkleika hvers og eins. Til-
gangurinn er ekki að komast fyrstur í
mark heldur að halda hópinn og gera
ferðalagið ánægjulegt.“
Orð Roberts Baden-Powells, stofn-
anda skátanna, höfðu mikil áhrif á
hana. „Hann sagði: Reyndu að skilja
við heiminn betri en þegar þú komst í
hann. Það er ansi magnaður leið-
arvísir.“
Ræturnar í skátunum hafa því haft
áhrif á umhverfisverndarsinnann í
Maríu en líka leikkonuna því skátar
búa til eigin skemmtiatriði og skapa
sjálfir stemninguna á fundum og
ferðalögum.
Listin að miðla
Annar áhrifavaldur í lífi Maríu var
langafi hennar, Haraldur Níelsson,
prestur í Dómkirkjunni og Fríkirkj-
unni. „Ég náði ekki að kynnast hon-
um en fannst hann alltaf fylgja mér.
Ég hefði alveg eins getað orðið prest-
ur eins og leikari. Faðir minn er trú-
aður maður og kenndi mér að biðja
bænir og treysta á æðri mátt. Hann
gerði það ekki síst með því að vera
góð fyrirmynd. Maður grípur í ansi
tómt ef það er ekkert æðra manni
sjálfum í lífinu. Og það er einmitt þar
sem náttúran verður svo góður skóli.
Þar finnurðu að þú ert aðeins lítill
hluti af stóru samhengi og það er góð
tilfinning.“
Listin að miðla hefur verið eins og
rauður þráður í gegnum líf Maríu.
„Ég held ég hafi einhverja gjöf sem
snýst um það að geta miðlað. Mínar
leiðir til að miðla hafa verið í gegnum
leiklistina, með því að skrifa, leika og
leikstýra; í gegnum fjölmiðla og við
það að kenna en ég kenni framsögn
og ræðumennsku hjá Capacent. Ég
hef alltaf verið mikill kennari í mér.
Námskeiðin snúast um að vinna náið
með fólki og ná fram því besta í því,
svipað og í leikstjórninni.“
Fylgir því ákveðin ábyrgð eða
áskorun að gera það sem manni er
gefið?
„Ég hef stundum viljað bakka frá
hæfileikum mínum. Ég hef ætlað að
endurskoða líf mitt og breyta um
stefnu en kem alltaf aftur að því að
þetta sé gjöfin mín og ég verði að
standa með henni og finna farveg fyr-
ir hana.“
Hún segir lið í þróun sinni í starfi
vera að setjast í leikstjórastólinn í
stað þess að vera á sviði. Þar gefist
líka tækifæri til að fást við efni sem
hún sjálf vilji fjalla um. „Úlfhams-
saga kveikti í mér á þennan hátt í
verki þar sem ung kona bjargar
heiminum frá myrkri, illsku og valda-
græðgi.“
Annað verkefni var að frumflytja
Píkusögur í Færeyjum. „Verkið hafði
djúp áhrif á mig. Færeyingar voru
hræddir við að sýna verkið og þar-
lendar leikkonur þorðu ekki að taka
hlutverkin að sér af ótta við að vera
lagðar í einelti. Þá hugsaði ég: Þarna
er tækifærið, til að koma nálægt
verkinu, styðja leikkonurnar í Fær-
eyjum og að bera kyndilinn áfram en
það er það sem verkið snýst um.“
María lék sjálf í verkinu ásamt Krist-
björgu Kjeld, sem er hálfur Fær-
eyingur, hinni dönsku Charlottu Bö-
ving og einni færeyskri leikkonu,
Biritu Mohr. „Sjálf lék ég þetta á
færeysku en við lékum á þremur
tungumálum og leikstýrðum í raun
hver annarri.“
Snippan og gína
Flutningurinn hafði þann tilætlaða
árangur að færeyskar leikkonur
ákváðu að taka slaginn og setja upp
Píkusögur. Verkið var sýnt oftar en
nokkurt annað leikrit hefur verið
sýnt í Færeyjum hingað til og vakti
mikið umtal og athygli.
„Þegar ég fór af stað með þetta
hringdi ég í Marentzu Poulsen og
spurði hana hvernig maður segði
píka á færeysku því ég vissi það
hreinlega ekki. Hún svarar: Má ég
hringja til baka? Þetta var ekki alveg
á hreinu, sem segir vissa sögu. Það
kom í ljós að orðin yfir sköp kvenna í
Færeyjum eru flest eitthvert sjóa-
raslangur. Það var ekki til fallegt orð
yfir píku á færeysku. Svo komumst
við að því þegar við komum til Fær-
eyja og töluðum við þýðandann að
það var ekki til neitt orð yfir sníp,“
segir hún en úr varð að píka fékk
nafnið gína og snípur varð snippan.
„Seinna setti ég svo upp verkið fyrir
V-daginn með alþingiskonum og það
Fjölskyldan mín María smellti þessari mynd af fjölskyldunni í fríi í Kaliforníu um páskana í fyrra. Stjúpsonurinn
Tómas, yngri dóttirin Kristín og sú eldri Lára ásamt eiginmanni Maríu, Þorsteini J. Vilhjálmssyni.
1989 Fyrsta
verkefni leik-
hópsins Annað
svið var Sjúk í
ást eftir Sam
Shepard en
hér er Valdi-
mar Örn Fly-
genring með
Maríu.
1996 Annað svið setti upp Svaninn
í Borgarleikhúsinu en hér má sjá
Maríu og Ingvar E. Sigurðsson í
hlutverkum sínum.
1999 Í hlutverki Sölku
Völku í nýrri leikgerð
bókar Halldórs Laxness
sem bar nafnið Salka ást-
arsaga og sett var upp í
Hafnarjarðarleikhúsinu í
samvinnu við Annað svið.
1995 Með Baltasar Kormák undir í hlutverki
Agnesar í samnefndri kvikmynd.
1989 Með
Helga Björns
á stóra sviði
Þjóðleikhúss-
ins í Shake-
speare-
leikritinu Of-
viðrið.
LEIKLISTARFERILL Maríu er fjölbreyttur og hún hefur komið
víða við á sviði leikhússins og kvikmyndanna eins og meðfylgjandi
myndir bera vott um.
Í sjónvarpi sást hún síðast í hinum frábæru dönsku spennuþátt-
um Erninum og margir muna áreiðanlega eftir Maríu í hlutverki
Katrinu í NBC-sápuóperunni Santa Barbara í upphafi tíunda ára-
tugarins.
Á hvíta tjaldinu hefur hún tekist á við menn á borð við Baltasar
Kormák í Agnesi og William Petersen, sem er best þekktur í hlut-
verki hins þungbrýnda en úrræðagóða Gils Grissoms í CSI, í
spennumyndinni Curaçao.
Á sviði hefur hún stigið mörg skref fyrir eigið leikhús, Annað
svið, sem hún stofnaði 1988 og hefur stýrt frá upphafi. Til viðbótar
hefur hún tekið þátt í uppfærslum hjá Þjóðleikhúsinu og víðar.
Ennfremur hefur hún verið þáttastjórnandi á Stöð 2 veturlangt í
þættinum Femin. Hún hefur kennt börnum og unglingum leiklist
og leikið í fjölda útvarpsleikrita og lesið framhaldssögur fyrir
RÚV.
Næst má sjá Maríu á sviði í tveimur verkum. Fyrst má nefna
Heiður, ástralskt verðlaunaleikrit eftir Joanne Murray Smith.
María framleiðir uppsetninguna og leikur eitt aðalhlutverkið á
móti Arnari Jónssyni og Önnu Kristínu Arngrímsdóttur. Bjarni
Haukur Þórsson leikstýrir verkinu á fjölum Iðnó.
Hitt verkið er Mamma, leikverk byggt á aðferðum svokallaðs
„devised theater“. Verkið er unnið og framleitt af Maríu og Char-
lottu Böving og byggt á viðtölum við konur um það að vera móðir
og að eiga móður. Verkið verður unnið í samstarfi við hóp lista-
manna á næsta leikári.
Svipmyndir frá ferlinum
» Það er ekki í eðlimínu að vera á móti
einhverju, mér finnst
skemmtilegra að vera
með einhverju og skapa
eitthvað.
MARÍA ELLINGSEN