Skinfaxi - 01.04.1940, Blaðsíða 34

34
SKINFAXI
um andlátsorð Gregórii páfa: Ég heí'i elskað rétllætið,
en liatað ranglætið; þessvegna dej1- ég i útlegð. Þetta
minnir okkur fyrst á skilningsleysi samtíðarinnar, en
jafnframt á vald hugsjónanna og réttlætislcennd. Ilvað
var þaðj sem kom mönnum til að þola útlegð og andúð,
ofsóknir og e. t. v. dauða? Hvað gaf þeim þrelc til þess'
að virða að vettugi frumstæðustu livatir dýrs og manns?
Hvaða drottinvald var það, sem lyfti þeim yfir hvers-
dagslegustu takmarkanir? Það var réttlætisþráin, hug-
sjón þeirra og ást á mönnunum. Þeir vildu allt leggja
í sölurnar fyrir mennina, enda þótt mennirnir misskildu
þá, hötuðu og ofsæklu. Þeir vildu jafnvel leggja líf sitt
í sölurnar fyrir þá, -— deyja fvrir þá. Og getur það, aö
hugleiða þetta, ekki gefið ykkur trú á mannlifið og
manneðlið? Finnst ykkur líklegt, að það, sem nær slík-
um völdum á fjölda manns, sé aðeins blekking, imynd-
un og hugarburður? Slíkt hlýtur að eiga sér rót í hjarta
mannsins sjálfu. Það er sprottið upp úr eðli hans. Hon-
um er það eiginlegt. Þetta sýnir, að mönnunum er það
eðlilegt, að lifa hverir fyrir aðra. Þeir eru fæddir til
félagsskapar og samlífs.
Það er aðeins ein leið, sem er fær frá þeirri niður-
lægingu, sem kynslóð okkar er stödd í. Niðurlægingu
segi ég, því að afneitun lífsverðmætanna og trúleysis-
tízkan er sannarleg niðurlæging. Það er sú fátækt, sem
ömurlegust er, andleg fátækt. Það er andleg örhirgð að
finna engin lífsverðmæti og geta því ekki lagt sál sína
í neinskonar lífsstarf. Slílcum manni er æfin vesælt
brauðstrit og tilkomulítill þrældómur. Þess á milli
gjarnan leit að gleði í glepjandi efnisleysi eða máske
mannskemmdanautn. Slikur er útburður okkar tíma,
— kalinn á lijarta. Það er aðeins ein leið frá þessari
eymd og niðurlægingu. Sú leið er vegur hugsjónanna.
Ekkert nema hugsjónirnar er þess umkomið að lyfta
mönnum til fegurra lífs.
Ég veit að það er hægt að vitna til þeirra, sem liylla