Náttúrufræðingurinn - 1995, Qupperneq 18

(Poa pratensis), hásveifgras (Poa trívi-
alis), hvítsmári (Trifolium repens) og
umfeðmingur (Vicia cracca). Ýmsar aðrar
gras- og belgjurtategundir telur Steindór
að hafi komið af manna völdum til
landsins. Um þetta eru þó skiptar skoðanir.
Ýmsar þessara tegunda hafa mjög senni-
lega verið fyrir í landinu þó svo að nýir
stofnar þeirra hafi jafnframt borist til
landsins (Hörður Kristinsson, pers. uppl.).
■ INNFLUTNINGUR GRASA
Á SÍÐMIÐÖLDUM
dönsku grasfræi 1939 og Sæmundur
Eiríksson og félagar hans unnu um 20 ha
lands og sáðu dönsku grasfræi, höfrum og
byggi á árunum 1855-1858 (Jónas Jónsson
1968). Árið 1875 getur Sveinn Sveinsson
þess að tilraunir með sáningu grasfræs hafi
flestar misheppnast hér á landi en kennir
um skorti á réttri jarðvinnslu (skýrsla Bún.
Suð. 1875). Hann ráðleggur mönnum því
að undirbúa flög vel fyrir sáningu og
blanda íslensku grasfræi saman við fræ er-
lendra hraðvaxta tegunda svo sem vallar-
foxgrass (I. mynd) og rýgresis (Sveinn
Sveinsson 1877). Ólafur Ólafsson (1881)
kannaði hvaða jurtir yxu helst í sandi og
Ekki fer miklum sögum af gras-
rækt á miðöldum. Sturla Friðriks-
son (1956) hefur tekið saman
nokkuð ítarlegt ágrip af sögu gras-
sáningar á Islandi. Fyrstu heimildir
um innflutning erlends grasfræs
eru frá miðri 17. öld. Þá sáði Gísli
Magnússon (Vísi-Gísli) 30 útlend-
um jurtategundum á Munkaþverá
sem algengar voru í Danmörku.
Einnig sáði hann þar melgresi og
fleiri íslenskum jurtum (Jakob
Benediktsson 1939). Engum sög-
um fór af árangri þessara tilrauna.
Leið nú heil öld og lítið sem ekkert
gerðist í ræktunarmálum íslend-
inga. Um 1770 var svo stofnaður
sjóður sem var í umsjá dönsku
stjórnarinnar. Átti hann að standa
undir kaupum á sáðkorni, garðfræi
og þvílíku. Á hans vegum voru
ýmsir styrktir til þess að reyna
korn- og grænmetisrækt og ræktun
grastegunda sem farið var að nota í
Danmörku. Ekki er vitað hvaða
tegundir þetta voru né hver árang-
urinn varð.
Nokkrar heimildir eru um inn-
flutning á Ammophila arenaria til
að hefta sandfok á 18. og 19. öld
(Sturla Friðriksson 1956). Um
miðbik 19. aldar er farið að hvetja
til túnræktar og sáningar. Benedikt
Indriðason á Stóruvöllum í Bárðar-
dal sáði t.d. í um 1 ha lands með

1. mynd. Vallarfoxgras er innflutt grastegund og
mikilvœgasta túngresið. Mynd Berglind Orradóttir.
128