Náttúrufræðingurinn

Volume

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 38

Náttúrufræðingurinn - 1995, Page 38
3,5 S 3,0 o 2,5 S> 2,0 E 1,5 0,5 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 7. mynd. Stofnvísitölur fyrir rjúpu á Norðausturlandi byggðar á heildartölu karra á talningasvœðum og niðurstöðum talninga, vegnar með tilliti til þéttleika (karrar/km2) þannig að svœði með mestan þéttleika gilda mest, og vegnar með tilliti til fjölda þann- ig að svceðin verða öll jafngild. Til að gera línurnar sambœrileg- ar er talanfyrir 1981 sett sem 1. - Population indexes for Rock Ptarmigan in NE-Iceland based on unweighted sums, weighted with respect to density (males/km2) and weighted with respect to numbers (all plots equal). 1981 is placed at 1 for all indexes. IIJ egg (Arnþór bæði hlaupið og flogið rétt áður en hann náði hcnni. Einnig hef ég munnlegar heimildir sjónarvotta að rjúpnadrápi hrafna (Theodór Gunnlaugsson, Héðinn Olafsson). Reyndar fara nær allar rjúpur sama veg, hvort sem þær eru drepnar af rándýrum eða láta iífið á annan hátt, því rándýrin, hrafn, fálki og tófa, hirða og éta allt sjálfdautt. Af 367 vanhöldum á taln- ingasvæðum voru aðeins tveir fuglar ekki vargétnir, báðir nýdauðir eftir að hafa flogið á. Afföll RJÚPNA Hægt er að nota tölur um samanlagðan fjölda fugla á athuganasvæðum vor hvert (4. mynd), aldurshlutföll að vori (5. tafla) og meðalstærð ungahópa (4. taila) til að gera sér hugmyndir um heildarafföll rjúpna, fugla á fyrsta ári og eldri, yfir árið. Miðað er við að kynjahlutföll séu jöfn að vori (Arnþór Garðarsson 1988) og að af- föll á kvenfuglum yfir sumarið frá komu- degi fram í byrjun ágúst séu 15% (5. mynd og áætiun) og að 7% af kvenfuglum á lífi í byrjun ágúst séu ungalaus (samanber bis. 145). Afföll unga reiknast frá 1. ágúst fram á vor og á fullorðna fugla frá komu í varplöndin að vori til sama dags að ári. Meðalstærð urptar (orpin egg) er tekin sem 11 egg í hreiðri. Rannsóknir í Hrísey sýndu að urptin breyt- ist lítið milli ára og var að meðaltali 10,4 til hreiðri Garðarsson 1988). Miðað við II egg á kvenfugl og þekkta fjölskyldustærð í byrjun ágúst (4. tafla) er ljóst að afföll eru tiltölulega lítil á eggj- um í hreiðri og á litlum ungum. Undan- tekning frá þessu er þegar sumarhret drepa litla unga í stórum stíl líkt og gerðist 1966 (Arnþór Garðars- son 1988). Ég skoðaði einnig með þessum gögnum frá Norðausturlandi 1981 til 1994 hliðstæðar tölur frá Hrísey 1963 til 1969 (Arnþór Garðarsson 1971, 1988). Breytingar á þéttleika milli ára réðust bæði af dánartölu fugla á fyrsta ári og full- orðinna. Afl'öll á fuglum á fyrsta ári voru alltaf mikil, í fækkunarárum voru þau að meðaltali 87% (staðalfrávik 4,13, spönn 79-93%) en 73% í fjölgunarárum (staðal- frávik 4,58, spönn 65-79%). Afföll á eldri fuglum voru minni og breytilegri, í fækk- unarárum voru þau að meðaltali 62% (staðalfrávik 7,87, spönn 47-78%) en 54% í fjölgunarárum (staðalfrávik 12,58, spönn 33-71%). Samkvæmt þessum gögnum verða mestöll afföllin yfir veturinn, þ.e. eftir að fuglarnir hafa yfirgefið varplönd- in. Við vitum ekki hvað veldur auknum afföllum fugla á fyrsta ári í fækkunarárum né heldur hvenær vetrar þau verða. Arnþór Garðarsson (1988) hefur reynt að nálgast þetta með því að nota aldurshlutföll úr veiðinni og að gefa sér fyrirfram hve stór 148
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.