Náttúrufræðingurinn - 1954, Qupperneq 5

LlFIÐ 1 DJÚPUM HAFSINS
51
stutta stund þennan morgun að draga og koma vörpunni á þiljur og
opna pokkann, en þó fannst mér tíminn aldrei ætla að líða. I fyrsta
skipti, eftir að við létum í haf, hafði öll stáltrossan, 12 km að lengd,
verið sett út, til þess að fiska á 10.190 metra dýpi, en það dýpi sýndi
bergmálsdýptarmælirinn. Við vorum staddir í Filippseyjahafi, yfir
djúpálnum sjálfum, á stöð númer 418, þann 22. júlí árið 1951.
Áður en vörpuopið rauf hafflötinn, var ég við því búinn að verða
fyrir vonbrigðum, sjá pokann einungis fullan af dýrum frá miðsjávar-
eða yfirborðslögum. En það var mér mikill hugarléttir að sjá vírinn
standast hið gífurlega átak. tJtreikningarnir stóðust reynsluna, vír-
inn var aftur kominn á þiljur, svo að við gátum að minnsta kosti
gert aðra tilraun.
Þá hrópaði einhver: „Það er leðja á rammanum. Varpan hefur
verið í botni.“ Og síðan var kallað: „Það eru steinar í pokanum.“
Allir, sem vettlingi gátu valdið, þyrptust að og starblindu á mann-
inn, sem tók í stertinn, sem lokar pokanum. Hann var tæmdur með
mikilli varkárni. Við tókum varla eftir fagurrauðum rækjum, ljós-
færafiskum og marglittum, þvi að við vissum allir, að þetta eru mið-
sjávardýr, sem komið höfðu í vörpuna á leiðinni upp. En þarna á
stærsta steininum voru einhverjir ljósir flekkir — sæfíflar eða hraun-
pussur. Enda þótt engin önnur botndýr fyndust, var þetta merkileg-
asta tog leiðangursins, því að hér var sönnunin fyrir því, að dýr geta
lifað á 10.000 metra dýpi við 1000 loftþyngda þrýsting. Það er engin
furða þótt áhöfnin yrði hrifin. því að í ljós komu 25 sæfíflar, 75 sæ-
bjúgu, 5 samlokur, 1 marfló og burstaormur, þegar búið var að sía
leðjuna og leita í möskvum vörpunnar. Fjölbreytnin og dýrafjöldinn
úr þessu heljardýpi kom okkur á óvart. Á því gat enginn vafi leikið,
að dýrin voru frá botni, og til allrar hamingju var algjör vissa fyrir
því, að botndýpið var 10.193 metrar. Við höfðum siglt með mikilli
gætni yfir botn, sem við höfðum kortlagt eftir margra daga dýpt-
armælingar. Mælirinn var i bezta lagi og sýndi greinilegt botnfar
á pappírsræmunni. Siglingafræðingurinn hafði reiknað út rek skips-
ins fyrir vindi og straumi svo nákvæmlega, að við höfðum hitt á ál-
inn, þar sem hann er dýpstur, þó að þröngur sé.
„Galathea" hét áður „H. M. S. Leith“, byggt í Devonport, og var
breytt í rannsóknarskip á skipasmíðastöð danska flotans. Það er heit-
ið eftir korvettunni „Galathea“, sem siglt var kringum hnöttinn árin
1845—47, með danska vísindamenn um borð. Það var fyrsta danska
hnattsiglingin. Nú var endurvakin aldargömul samvinna danska flot-