Náttúrufræðingurinn - 1954, Blaðsíða 26

72
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
komnar heimildir. Frá því liggur straumurinn einkum austur á bóg-
inn og blandazt Austur-lslandsstraumnum norður af Færeyjum.
ÞaS verSur nú ein meginniSurstcÆa þessa greinarkorns, <zð þessi
frárennsli frá íslenzka hafsvœSinu hafi stórkostlega líffrazSilega þýS-
ingu vegna áhrifa þeirra á dreifingu íslenzkra dýrastofna. Hygg ég,
dS þessu atriSi hafi alltof lítill gaumur veriS gefinn fram aS þessu.
Þykir mér líklegt, aS skýra megi torráSnar sveiflur í íslenzkum fiski-
stofnum, ef áhrif þessa frárennslis eru rétt metin og rannsökuS.
Mun ég nú styðja þessa niðurstöðu með dæmum úr rannsóknum
síðari ára, og sný mér fyrst að hringrásarkerfinu í Grænlandshafi
og frárennsli þess.
Sá fiskistofn íslenzkur, sem einna ýtarlegast hefur verið rannsak-
aður, er þorskstofninn. Þegar þorskmerkingar hófust við Grænland
árið 1924, óraði engan fyrir þeim óvænta árangri, sem af þeim
fékkst (7). Það kom í ljós, að nokkrum árum síðar streymdi þorsk-
ur til Islandsmiða, sem fram að kynþroska hafði alið aldur sinn við
strendur Grænlands. Fræðimenn voru sammála um, að hann leitaði
aftur til sinna upprunalegu heimkynna. Hér var ekki um neitt smá-
vægilegt fyrirbrigði að ræða, því að árin 1930—1934 veiddust frá
34%—72% af endurheimtum þorski, sem merktur var við Græn-
land, á Islandsmiðum, sérstaklega í námunda við eða á gotstöðv-
8. mynd. Yfirlitsmynd, er sýnir þorskgöngur frá Grœnlandi til Islands samkvœmt
rannsóknum á árunum 1924—1934. (Ur (7)).