Náttúrufræðingurinn - 1954, Blaðsíða 68

110
NÁTTtJRUFRÆÐINGURINN
Laust fyrir aldamótin 1900 tók grasaáhugi Omangs óvænta stefnu.
Hann fór sem sé að fást við erfiðustu ættkvísl háplantnanna, unda-
fíflana. Tegundir þessarar ættkvíslar voru þá lítt rannsakaðar í Nor-
egi, sem og víðar á þeim timum, og enginn sérfræðingur norskur
þá til á því sviði. Þessu erfiða viðfangsefni helgaði Omang meira
en 50 ár æfi sinnar, og alltaf var sinnan sú sama. Síðasta árið, sem
hann lifði, farast honum orð í bréfi til mín eitthvað á þessa leið:
„Nú er starfsorka mín þrotin, það liggur við, að ég öfundi yður af
að fást við undafíflana.“
Orðstír Omangs sem undafiflafræðings barst ekki eingöngu eftir
endilöngum Noregi, heldur einnig víða um lönd. Töldu grasafræð-
ingar hann flestum undafíflafræðingum snjallari, enda bárust hon-
um fíflar til ákvörðunar frá ýmsum erlendum söfnum. Telja sér-
fróðir menn, að hann hafi haft óvenjulega skarpa hæfileika til að
greina í sundur hinn mikla grúa tegunda og afbrigða, sem undafífla-
ættkvíslin er svo auðug af.
Sumarið 1936 ferðaðist Omang til íslands til þess að safna unda-
fíflum og athuga útbreiðslu þeirra. Hann dvaldi hér um 6 vikna
skeið og aflaði sér gagna, aðallega á svæðinu milli Hellisheiðar og
Hvítár í Borgarfirði. Vildi hann kynnast undafíflagróðrinum hér af
eigin raun, því að þá hafði grasasafnið i Kaupmannahöfn fengið hann
til að ákvarða og endurskoða mikið safn íslenzkra undafífla, en megin-
þorri allra fíflategundanna, sem hér hefur verið safnað, hafa hafnað
á sínum tíma í Kaupmannahöfn. Einnig fékk hann til endurskoð-
unar þær íslenzkar tegundir ættkvíslarinnar, sem til voru í grasa-
safninu í Stokkhólmi. Árangurinn af öllu þessu varð sá, að hann lét
frá sér fara rit yfir allar íslenzkar undafíflategundir, sem þá voru
þekktar, og útbreiðslu þeirra. 1 riti þessu frumlýsir hann hvorki
meira né minna en 50 nýjum tegundum auk nokkurra afbrigða.
Við eigum því Omang a<5 þakka eina heilsteypta ritið, sem til er um
undafíflagróður á íslandi. Rit þetta nefnist:Monographische Bearbeit-
ung der Hieracien Islands. (Skrifter utg. av det norske Vid.-Ak. no.
3, Oslo 1938). En heimalandi sínu fórnaði hann mestu. Yfir 2000 teg-
undir norskra undafífla hefur hann tekið til rannsóknar og frumlýst
af þeim svo hundruðum skiptir. Liggja eftir liann fjölmargar smærri
og stærri ritgerðir um undafifla. Árið 1926 gaf hann grasasafni háskól-
ans í Ösló undafíflasafn sitt, og var það 20000 arkir.
Omang lézt í Ulleváll sjúkrahúsi í Ósló 29. nóvember s.l. á áttug-
asta og sjöunda aldursári. Ingimar Óskarsson.