Náttúrufræðingurinn - 1954, Side 53

MYNDIR tJR JARÐFRÆÐI ISLANDS II
95
lítið vera hægt að segja um þau með vissu. Yfirleitt eru þó hesli-
viðarblöðin í Brjánslækjarlögunum meðal þeirra, sem erfiðust eru
viðureignar. Eftir rækilegan samanburð við myndir af tertierum
hesliviðarblöðum frá ýmsum stöðum á norðurhveli, virðist mér blað
það, sem hér er myndað (mynd 7) vera í beztu samræmi við corylus
amerikana fossilis Newberry, er lifði i Norður-Ameríku snemma á
tertier. Frjókorn af heslivið eru tíð í Brjánslækjarlögunum.
4. Zelkova (Cf. ungeri Kovats).
Planta þessi er skyld álm. Af ættkvíslinni eru nú til fjórar teg-
undir, svo kunnugt sé, allar í Asíu. Á tertier hafa zelkova-tegundir
verið algengar um allt norðurhvel, vestan frá Alaska og Grænlandi
(eosen) og austur um Síberíu og Mandsjúríu (olígósen). 1 ýmsum
löndum Evrópu er ættkvíslin kunn frá míósen. Á myndinni (mynd 8)
er blaðið stækkað næstum því um helming. Lögun blaðsins, tennur
og hinir uppsveigðu strengir, sem ná alla leið út í tannaoddana, eru
góð einkenni á zelkóva-blöðum. Oswald Heer tilfærir eftir Gæppert,
að í Osló sé blað af zelkova (planera ungeri) frá Hreðavatni, ann-
ars er þessarar plöntu ógetið frá fslandi fyrr.
5. Fíkjublað? (Ficus? sp.).
Ég hef fundið nokkur eintök af blaði þessu (mynd 9), ekkert
þeirra þó heilt, för eftir efri helming blaðanna hafa aðeins fundizt
að svo komnu, en þau eru mjög skýr. Blöðin eru fjaðurstrengjótt,
miðrifið öflugt og út frá því má sjá fjögur pör strengja, sem sveigj-
ast ofurlítið upp á við. Hornin milli þeirra og miðrifsins 50°—60°.
1 jöðrum blaðanna fléttast strengir og smáæðar saman. Smáæðar
mynda sem næst rétt horn við strengina og þær liggja venjulega
óslitnar milli þeirra. Efri endi blaðsins breið-snubbóttur. Heilrennt.
Mesta breidd 7,5 cm.
Frekari umræða um þetta blað verður að bíða, unz það finnst í
fullkomnara ástandi. Margt bendir þó til, að um fíkjublað sé að ræða,
og líkingin með því og ficus goshenensis er mikil (sjá Chaney and
Sanborn: „The Goshen Flora of Central Oregon“ Carnegie Institution
of Washington, 1933).