Náttúrufræðingurinn - 1954, Síða 65

RITFREGNIR
107
þann, sem ritað liefur bókina „Talað við dýrin", en hún kom út á s.l. ári. Hann
hefur þá eðlisgáfu að geta hermt eftir kallhljóðum margskonar dýra og aðdáanlega
þolinmæði hefur hann til þess að hæna að sér villt dýr, án þess að beita venju-
legum tamningabrögðum. Dýrin lifa í návist hans eins og hann væri einn úr
þeirra flokki og þannig fær hann óvenjuleg tækifæri til þess að horfa á þessi
mismunandi dýrafélög innan frá, af sjónarhóli þeirra sjálfra.
Dr. Konrad Lorenz er auk þess góður rithöfundur og hefur hann enn einu
sinni sýnt, að um náttúrufræði má rita sannar frásögur, sem taka öllum skáld-
skap fram um fegurð og spennu. Dýrasálarfræði er ennþá visindagrein í reifum,
en þó í mjög öruin vexti. Hún er ekki sizt heillandi vegna þess, hve erfitt er að
draga mörkin milli hennar og sálarfræði manna. Margar athuganir Lorenz em
þess eðlis, að þær varpa nýju ljósi yfir stöðu mannsins í dýrarikinu og gefa okkur
dýpri skilning á lífinu sjálfu.
En fyrst og fremst er þetta skemmtileg bók, og þegar lesandinn hefur lokið
lestri hennar er hann áreiðanlega í vafa um það, hvort hann sé hrifnari af mann-
inum Lorenz eða dýmnum hans, sem gleðja hann eða hrjá allan liðlangan daginn
og jafnvel heilar nætur.
Ég vildi óska þess, að foreldrar gæfu börnum og unglingum þessa bók. Það eru
fáar bækur, sem út hafa komið á íslandi siðari árin, sem eru skemmtilegri og
hafa jafnframt slikt uppeldisgildi.
Próf. Simon Jóh. Ágústsson hefur að mínu áliti leyst þýðinguna prýðilega af
hendi, og dr. Finnur Guðmundsson hefur ritað fróðlegan formála. H. E.
Per Höst: Frumskógur og ísliaf. Hjörtur Halldórsson
íslenzkaði og bjó lil prentunar. Útgefandi Guðrún Brun-
borg. Reykjavík 1954.
Eiginlega eru þetta tvær bækur fremur en ein, sem hafa það eitt sameiginlegt,
að eiga sama höfund. Höfundurinn, Per Höst, er norskur dýrafræðingur, með
æfintýrablóð í æðum. Hann hefur frá mörgu fróðlegu að segja, og oft segir hann
vel frá.
Fyrstu kaflar bóakrinnar fjalla um selveiðar í Gandvíkurmynni og í vestur-
ísnum í nánd við Jan Mayen. í bókina vantar tilfinnanlega landakort af þess-
um svæðum. Það sér á þessum hluta bókarinnar, að höfundurinn var gagntekn-
ari af vísindalegum viðfangsefnum heldur en undirbúningi ferðabókar. Ég hefði
óskað, að hann hefði ritað ýtarlegar um þá hlið málsins, því að satt að segja
virðast þau girnilegri til fróðleiks og skemmtunar en aðdragandi og atvik ferða-
anna.
Síðari kaflar bókarinnar gerast í gjörólíku umhverfi, í frumskógum Mið-Ameriku,
þar sem höfundurinn heimsækir Iíúnaindíána í Darien og Sjókóindíána í vestan-
verðri Colombía. Hér hefur höfundurinn ferðabókina í huga, og hann hefur
sannarlega auga fyrir skemmtilegum atvikum, fróðlegum lifnaðarháttum og lifs-
speki þessara frumstæðu (ijóða, sem lifa þó riku menningarlifi. Það er gaman
að ferðast með honum og hami hefur aðlaðandi persónuleika og áhugamál. En
það er sorglegt, bæði fyrir hann og lesandann, að hér er verið að rita eina síðustu
lýsingu á hinni sönnu menningu þessara þjóða, sem hin „æðri“ hvíta menning
er að útrýma. Ef til vill á bók þessi meira erindi til smáþjóðar, eins og íslend-