Náttúrufræðingurinn - 1954, Blaðsíða 29

UPPRUNI OG DREIFING ÍSL. FISKISTOFNA
75
sem gýtur við suðurströnd Islands, og dr. Jespersen benti á mörg
hliðstæð dæmi.
Þorskseiðin, sem bárust frá íslandi til Vestur-Grænlands, urðu
upphaf að sérstökum grænlenzkum þorskstofni, sem miklar veiðar
hafa byggzt á undanfarin ár, og gera má ráð fyrir að stöðugt ber-
ist þorskseiði straumleiðina til Grænlands, þó að áraskipti séu að því,
en um sveiflur í straummagninu er lítið vitað. Nýlegar merkingar-
tilraunir bera með sér, að ennþá leitar nokkuð af grænlenzkum
þorski til Islands (17).
ÞaS virSist eSlilegt aS gera ráS fyrir því, aS flestir íslenzkir fiski-
stofnar og svifdýrastofnar geti goldiS mikiS afhróS viS þennan brott-
flutning, og þeim tekst ef til vill misjafnlega aS aSlagast lífsskil-
yrSunum á fjarlœgum slöSum. Þannig eru til heimildir, sem sýna,
að eitthvað af íslenzka sildarstofninum, sennilega sumargotssíld, hef-
ur flutzt til Grænlands, og nokkurrar hrygningar hefur orðið þar
vart, en sennilega er botnhiti tegundinni óhagstæður og kveður miklu
minna að þessari grænlenzku síld heldur en þorskinum.
Auk þessa brottflutnings er einnig um gifurlega tortímingu svif-
dýra að ræða á mótum hlýrra og kaldra strauma, því að mörg
þeirra þola ekki hin snöggu hitaskipti, en það viðfangsefni tek ég
ekki til meðferðar að þessu sinni.
Við skulum nú athuga nánar hringrásarkerfi hafsins milli Jan
Mayen og íslands. Á þessu svæði höfum við kastað út talsverðum
fjölda rekflaskna, og er dreifing þeirra sýnd á 6. mynd. Eins og fyrr
getur, er brottflutningur frá þessu svæði langmestur austur á bóginn,
og strandar tiltölulega mikill fjöldi flasknanna við strendur Noregs,
einkum við norðanverðan Noreg. Meðfylgjandi línurit sýnir fjölda
flaskna, með upplýsingum um rektíma. Þeim var varpað fyrir borð
norðaustur af Islandi og hafa rekið til Norður-Noregs. Okkar eigin at-
huganir eru sýndar á efsta línuritinu, og virðist um tvö hámörk að
ræða, sem gæti bent til þess, að um tvær rekbrautir væri að ræða,
en það þarf frekari rannsókna við. Línuritið í miðið sýnir árangur-
inn af athugunum Thomsens og Hermanns, og hið neðsta allar athug-
animar samanlagðar. Af því má ráða, að rekið til Norður-Noregs
tekur um það bil eitt ár. Flestar flöskur finnast þar eftir 250—300
daga. 1 einstökum atriðum var dreifing flasknanna eins og hér segir: