Náttúrufræðingurinn - 1954, Qupperneq 42

88
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
3) AS einstaka ár og jafnvel mörg ár í röS sleppi mikiS magn úr
þessum stofni og samlagist norska síldarstofninum og eigi vart aftur-
kvœmt til NorSurlandsmiSanna. Ég vil einkum benda á það, að síld-
in er hópdýr, og er lítið vitað um það, hvemig innbyrðis sambandi
síldanna er háttað í slíkum stofni. Gæti vel átt sér stað, að torfu-
myndanir hömluðu göngu einstakra sílda úr norðurlandsstofninum til
íslenzkra miða, ef þær væru orðnar innlyksa í norska stofninum,
vegna eðlislægra viðbragða innan torfunnar.
Síldarmerkingamar voru ekki fyrsta sönnunin fyrir göngum ís-
lenzkrar síldar til Noregs. Árið 1939 birti norskur maður, Th. Ras-
mussen að nafni, ritgerð, er hann nefndi: „Islandssild i norske kyst-
farvann?“ (18). Hann sýnir þar fram á, að íslenzk sumargotssild
finnist stundum í norska hrygningarstofninum, einkum í byrjun
norsku vetrarvertíðarinnar. Hann segir: „Vi har i mange ár vært op-
mærksomme pá en sildetype som forekommer i begynnelsen af stor-
sildfisket og som utgjör ca 2% i de förste fangster. Silda er gjennem-
gáende stor, med kjönnsorganer som viser at den má ha gytt hösten
eller sommeren foregáende ár“ (bls. 19). Eftir að hafa rætt sýnis-
homin segir hann enn fremur: „Det som imidlertid er det morsomme
ved disse pröver er at det synes som om vi ved hjelp af disse tilfældige
sildeforekomster skulle stá overfor lösningen af spörgsmálet, hvilken
sildetype tomsilden, som vi fár i begynnelsen af storsildefisket, hörer
til, og svaret má bli at denne sild som er helt analog med silda i
pröven fra Batalden og med silda fra Kalfjord, ikke kan vœre annet
en islandssild som under sin vandring er kommet hen under norske-
kysten“ (l.c. bls. 20—21).
Nú er sumargotssíldin auðþekkt þama á kynþroskannum, en þá var
ekki og er ekki enn hægt með neinni vissu að aðgreina norska og
islenzka vorgotssíld. Og hamingjan má vita, hve mikið af íslenzkri
vorgotssíld er þarna árlega á ferð og tapast inn í norska stofninn,
því á sama tímabili sem norðurlandsstofninum hnignaði svo mjög,
jókst norski stofninn stórlega, eins og kunnugt er af aflabrögðum
við Noreg hin síðari ár.
Síðustu árin virðist leiðin til Noregs hafa verið óvenju opin. Ný-
lega hefur Jón Jónsson magister skýrt frá því,1) að þrír þorskar, sem
merktir voru við Norðurland (í Eyjafirði 3. sept. 1949, í Skagafirði
7. sept. 1949 og á Skjálfanda 22. ág. 1950) endurveiddust við Noreg.
1) Ann. Biol. Vol. IX, bls. 41.