Náttúrufræðingurinn - 1969, Blaðsíða 4

50
NÁTT Ú RU FRÆÐI N GU RI N N
alls 284. Árið 1881 kemur út rit hans, Islands Flora. í viðauka við
þá bók birtist: Fortegnelse over de pá Island med sikkerhed fundne
Mosser, Halvmosser og Laver. Á þeiirt lista eru 275 mosategundir.
Árið 1885 ritar Grönlund grein í Botanisk Tidsskrift og gerir þar
grein fyrir 200 tegundum, og er þetta langáreiðanlegasta heimild
um íslenzku mosaflóruna til þess tíma. í lok greinarinnar birtist
tafla með öllum þeim 280 tegundum mosa, er Grönlund telur
örugglega fundna á íslandi. Grönlund gerir síðan grein fyrir nýj-
ungum í íslenzku mosaflórunni í ritgerð árið 1896.
Upp úr 1890 fara íslenzkir grasafræðingar að safna mosum, en
urðu að leita á náðir danskra sérfræðinga til að fá þá nafngreinda.
Um þetta leyti verða einnig þan þáttaskil, að farið er að taka rnosa
að nokkru með í gróðurrannsóknum. Fyrstur til að geta mosa að
einhverju ráði í ritgerðum um gróðurlendi og gróðurfar er Helgi
Jónsson. í ritgerð sinni um gróður á Austurlandi árið 1895 nefnir
hann ljcilda mosategunda. Árið 1899 ritar Helgi grein um flóru
Snæfellsness og birtir lista yfir mosa fundna á svæðinu og enn
nefnir Helgi mosa í grein um gróður á Suðurlandi árið 1905.
Stefán Stefánsson getur einnig um mosa í greinum 1895—1897.
Þegar August Hesselbo tók að sér að rita um mosana í Botany
of Iceland, yfirfór hann það sem til náðist af íslenzkum mosum í
söfnum, og reyndist allmikið af því hafa verið rangt nafngreint.
Merkasta safn íslenzkra mosa, sem þá var til, safn Ólafs Davíðsson-
ar, hafði að mestu legið ógreint þar til Hesselbo rannsakaði það.
Ólafur var afar ötull safnari og er mosasafn hans mikið að vöxtum
og eru í því ótrúlega margar tegundir. Að meginhluta til er það frá
afar takmörkuðu svæði og gefur því allgóða hugmynd um mosa-
flóru þess svæðis. Safn Ólafs er frá árunum 1897—1903. Hesselbo
ferðaðist um landið árin 1909, 1912 og 1914 og kom í flestar sýslur
landsins. Ritgerð hans, sem kom út árið 1918, er 280 síðna verk.
Fullgildar íslenzkar tegundir telur hann 439, en hann telur enga
tegund fullgilda sem íslenzka nema hann hafi sjálfur séð hana
héðan. Ritgerð Hasselbos er mesta stórvirki í íslenzkum mosarann-
sóknum til jressa dags og er langáreiðanlegasta heimild, sem enn
er til, um mosaflóru landsins í heild. í ritgerð sinni gerir Hesselbo
grein fyrir hverri einstakri tegund, fundarstöðum, útbreiðslu, vaxt-
arstöðum, hæðarmörkum, gróbærni, breytileika og fleiru. Þegar
haft er í huga, hve stuttum tíma er varið til þessa verks og einnig