Náttúrufræðingurinn - 1969, Qupperneq 77

N ÁT TÚRU F RÆ ÐINGURINN
119
Ingólfur Davíðsson:
Skrautjurtir votlendisins
I. Reiðingsgras eða horblaðka.
íslenzkt votlendi er víðast stargrænt ytir að líta á sumrin. Á
„flóatetur og fífusund" bregður þó fifan hvítum blæ, þegar líður
á sumarið og aldinhár hennar er þroskað. Hvítblómguð mýrasóley
stendur á strjálingi, einkum á þúfum, og engjarósin skartar með
hinum stóru, dumbrauðu blómum. Fjórða skrautjurt engjanna
og mesta votlendisjurtin er reiðingsgrasið, öðru nafni horblaðka,
auðþekkt á stórum þrífingruðum ltlöðum, hvítum blómklasa og
gildum, bragðbeiskum jarðstöngli. Reiðingsgrasið er sannkallað ljós
votlendisins, það lýsir upp með hinum hvítu, flosuðu blómum
sínum. Hugum betur að jurt þessari.
Jarðstöngullinn er fjölær, grænleitur að lit, gildur, langur og
greinóttur, með hreisturkennd lágblöð. Hann skríður nærri yfir-
borði í bleytu, eða í botnleðju í tjörnum, vötnum og fremur lygn-
um árkvíslum. Er og stundum fljótandi á vatninu, eða marar í
kafi og getur myndað stórar flækjur. Jarðstöngullinn er ýmist
nefndur álftakólfur, mýrakólfur eða nautatág og sýna nöfnin, hve
alkunn jurtin hefur verið frá fornu fari. í ferðabók Eggerts Ólafs-
sonar og Bjarna Pálssonar segir, að ferðamönnum sé óhætt að fara
með liesta, þar sem hún vaxi, J)ví að hún bindi svo grassvörðinn að
þar liggur hvergi í. Þar sem hún vex þótti og góð reiðingavelta.
Greinaendar jarðstöngulsins sveigjast upp úr vatninu eða bleyt-
unni og bera hvirfingar langstilkaðra, þrífingraðra blaða og einnig
blómberandi stöngla. Hin Jn jú smáblöð eru stór og breið og vegna
líkingarinnar við smárablöð (þrífingruð eins og Jiau), er jurtin
suxns staðar erlendis kölluð vatnasmári. Blómstöngullinn verður
12—34 cm á hæð. Hann er blaðlaus neðan til, en ofan til ber hann
fremur fá blóm, sem sitja þétt saman í klasa, í öxlum háblaða.
Blómhnapparnir ern rauðleitir. Krónan er rauðleit utan, eir snjó-