Náttúrufræðingurinn - 1993, Side 123

1985 til 1987. Markmið þessara rann-
sókna var að athuga:
a) kynþroska og hrygningartíma
kræklings
b) settíma og setdýpi kræklingslirfa
c) áhrif umhverfisþátta á vöxt kræk-
lings
d) vaxtartíma kræklings frá lirfustigi
að markaðsstærð (50-60 mm)
EFNI OG EFNIVIÐUR
Hvaltjörður var valinn sem ræktun-
arstaður. Þar er að finna stórar kræk-
lingsíjörur, íjörðurinn er djúpur og
skjólgóður, seltan stöðug (33,0-34,2)
(Stefán Kristmannsson 1983), sjóskipti
ör og straumur mikill (6-7 m/sek)
(Svend-Aage Malmberg og Jóhannes
Briem 1985).
í júní 1985 var komið fyrir kræk-
lingsvirki við Hvítanes í Hvalfirði. Sjö
samhliða burðarlínum var komið fyrir
á milli bryggju og lands. Á hverri
burðarlínu, sem haldið var uppi af
belgjum, héngu 4 m langar hengjur
(reipi) með 2 m millibili (1. og 2.
mynd).
Vorið 1986 hófst regluleg sýnataka
og mælingar á umhverfísþáttum og
kræklingi, sem stóðu til september
1987. Hiti var mældur á 2 m dýpi með
síritandi hitamæli. Sjósýnum var safn-
að viku- til mánaðarlega á 2 m dýpi
til mælinga á blaðgrænu, sem er mæli-
kvarði á magn svifþörunga, og til teg-
undagreiningar þeirra.
Til að athuga kynþroska og hrygn-
ingu kræklings var fullorðnum einstak-
lingum safnað og veíjasýni útbúin af
kynkirtlum þeirra. Sýnin voru skoðuð
í smásjá og greind eftir útliti í 10
mismunandi þroska- og hrygningarstig,
síðan var reiknaður út kynþroskastuð-
ull fyrir hvern mánuð (Seed 1969).
Römmum, með 14 cm löngum bönd-
um til lirfusöfnunar, var komið fyrir á
1, 2, 3 og 4 m dýpi til að fylgjast með
Iinubelgur
3. mynd. Uppsetning lirfusöfnunarbanda
sem notuð voru til að fylgjast með seti
kræklingslirfa á mismunandi dýpi í Hval-
firði. Böndunum (14 cm löngum) var
komið fyrir í römmum sem haldið var á
floti með belgjum og þau fest við botn
með 50 kg akkeri.
í hversu miklu magni lirfurnar settust,
hvenær þær settust og á hvaða dýpi
(3. mynd). Vikulega var eitt band af
hverju dýpi tekið upp, það skoðað í
víðsjá og síðan reiknaður út íjöldi lirfa
sem settist á hverju tímabili.
Hálfsmánaðarlega var kræklingur
tekinn af 2 m dýpi af hengjunum til
að fylgjast með lengdarvexti hans og
þyngd.
NIÐURSTÖÐUR
Sjávarhiti á ræktunarstaðnum frá maí
1986 til september 1987 er sýndur á
4. mynd. Hitinn mældist lægstur yfír
veturinn 2,3°C en hæstur í ágúst bæði
árin, 11,3 og 12,3°C.
245