Samvinnan - 01.03.1926, Side 35

SAMVINNAN
29
eða hverfa aftur til landnáms í sveitunum, og taka upp
aftur þá iðju sem í meir en þúsund ár hefir verið bjarg-
ræði þjóðarinnar: landbúnaðinn. En nú er svo komið, að
ekki mun líða langt þangað til að segja má um sumar
sveitir, að varla geti heitið, að þar sé rekinn búskapur,
ef svo heldur áfram sem við horfir. Frumvarp mitt gerir
ráð fyrir að þjóðfélagið hjálpi til að stækka og bæta
gömul býli og reisa ný, þar sem skilyrði leyfa.
Frá mínu sjónarmiði er það hin mesta nauðsyn fyrir
þjóðina, ef hægt væri að reisa slík nýbýli, því að aukin
ræktun landsins getur haldið þjóðinni við og bætt henni
að nokkru leyti þá þurkun fiskimiðanna, er stafar af rán-
yrkjunni núverandi. þar mun um síðir koma að synda-
gjöldunum. Fyrst eyðist sveitin og síðan eyðist dáðmagn
bæjanna. Sú þjóð, sem eyðileggur land sitt, er sjálf dauða-
dæmd. Menn vita, að hnignun Grikkja stafaði af því, að
fólkið streymdi til bæjanna, og fyrsta Evrópustórveldið,
Rómaríki, leið undir lok vegna þess, að sveitirnar urðu
undir í samkepninni við borgimar, en síðan úrkynjast
borgamúgurinn. Má sjá þess merki enn þann dag í dag.
Hnignunin í Grikklandi og Italíu kom meðal annars fram
í því, að skógum var eytt, og hvorki þar í landi né í Grikk-
landi hefir tekist að rækta landið upp aftur. I hvert skifti
sem eg fer yfir England með jámbraut, kemur mér til
hugar, að í eyðing enskra sveita sé fólgið banamein heims-
veldisins breska. Danmörk er hið best ræktaða land og
þar er líka styrkust sveitamenning sem til er í Evrópu.
Eg hygg það fullsannað með reynslu allra menningar-
þjóða, að sú þjóð, sem á enga sveit eða dugandi bænda-
stétt, sé dauðadæmd. það getur verið, að bændalaus þjóð
geti blómgast um stund, en það verður skammgóður
vermir.
Eg get ímyndað mér að háttv. þingdeildarmenn muni
segja sem svo, að löggjafarvaldið hafi ekki rétt til þess
að jafna skinnaleik atvinnusamkepninnar. þeim mun
finnast ósanngjarnt að efnamenn í Reykjavík styðji að
því, að fjölga nýbýlum í sveitum landsins. En hingað til