Samvinnan - 01.03.1928, Side 48

42
SAMVINNAN
landsins voru sameiginleg' mörg-um samtíðarmönnum
Eggerts. Barlómur var eitt glegsta einkenni aldarinnar.
Hér skulu tilfærð ummæli, sem bera glögg merki svart-
sýni og óánægju með landið. Þau eiga að lýsa fátækt
Islands í samanburði við önnur lönd: „Á íslandi eru“
segir höf. „engar eikur . . . né epli, engir stórskógar
nema rambogið birki og nokkrar hríslur af viði . . .
engin blómstur né náttúrleg aldini nema ber . . . hvorki
korn né vín, hör né lín“ aðeins „lítið melabygg“. Þetta
sámaði Eggert, og honum varð ljóð á munni, svo sem
þetta einfalda, innilega erindi:
„Fyr þín gæði fýsilig
fjöldi sótti þjóða.
En nú vill enginn eiga þig
ættarjörðin góða“.
Hann hefir trú á landinu, en jafnframt gengur hann
þess eigi dulinn, að þjóðinni, sem byggir það, fer eins og
músunum, sem hyggja verst í sinni holu.
Eggert var það ljóst, að nú þurfti að hefjast handa.
Hér dugði ekkert mók. Það varð að æpa afglöp hinnar
sofandi þjóðar svo hátt í eyru henni, að hún vaknaði.
Á því reið að kenna Islendingum að meta landið og
skapa úr þeim sjálfstæða menn. Ádeilur Eggerts og um-
bótatillögur er einkum að finna í þjóðarlýsingum ferða-
bókarinnar og Ijóðum hans.
Búnaðarbálkur hefst á kvæðinu Eymdaróður. Það
er snörp árás á flest það er Eggert þótti miður fara í
þjóðlífinu. Hann vítir landa sína fyrir ódugnað, heimsku-
legt framferði og hugsunarleysi. Hann ber þeim það á
brýn. að þeir hagnýti sér eigi landkosti og kenni svo
guði um, þegar illa fari. Fáa telur hann því vaxna að
skapa ánægjuleg heimili. Börnin, segir hann, séu illa alin
upp og hjátrúin grúfi sem þoka yfir hugum manna.
„Þá nóttin dimmmir, draugar vakna;
djörfung taka þeir mönnum frá“.
En hörmulegust er þó sú andlega deyfð og drungi,
sem hertekið hefir þjóðina: