Samvinnan - 01.03.1928, Blaðsíða 86

80
SAMYINNAN
og yfirleitt fátækari hluti kaupstaðafólks, fatlast frá
vinnu yfir skemmri eða lengri tíma, þá er fjárhagsaf-
koma slíkra manna venjulega í voða. Eignir eru sjaldan
miklar hjá þessu fólki. Vinnuaflið eitt er oftast eina líkn-
in og bjargai’vonin, sem afkoma þess byggist aðallega á.
Já, svona eru þá æfikjör mannanna misjöfn. Finst
þó mörgum, að sá hluti borgaranna í sérhverju landi, sem
gera sér það að æfistarfi, að framleiða verðmæti gulls
úr skauti náttúrunnar, ætti ekki síður rétt til þess að
njóta gæða lífsins, a. m. k. fá fullnægt hinum brýnustu
þörfum sínum, heldur en hinir, sem bæði hafa völd og auð
langt yfir þarfir fram, og sem þess utan má oft segja
um, að lifi á því, sem aðrir afla með sveita sínum og
striti.
Því er haldið fram, að fátækt verkalýðsins 1 kaupstöð-
unum, ekki síst í höfuðstað landsins, eigi rót sína að
rekja til ósparsemi og óhófs. Enginn dómur skal hér kveð-
inn upp um það, að hve miklu leyti þetta er á rökum
bygt. En hitt er víst, að í slíkum bæ, sem Reykjavík, er
ávalt vandfarið með peninga. Á þeim vettvangi eru nú
margir, sem lifa beinlínis á því, að hafa margvíslegan ó-
þarfa og munaðarvöru sífelt á boðstólum handa þeim, er
slíkt girnast og ekki kunna hófs að gæta í þeim efnum.
í þessu sambandi er vert að taka það fram, að nægju-
semi og sparsemi eru höfuðdygðir, sem eiga æfinlega
drjúgan þátt í því, að gera menn sjálfbjarga og efnalega
sjálfstæða. 0g það er ekki hvað síst fyrir góða rækt við
þessar dygðir, sem sveitamönnum alment vegnar nokk-
uð betur en kaupstaðabúum, þegar litið er til heildar-
innar.
Nú eru uppi tvær stefnur í landinu. Önnur þeirra
hvetur menn til spamaðar og varúðar gegn óþarfa
eyðslu, en hin aftur á móti til hins gagnstæða. Annars-
vegar er samvinnustefnan, sem í byrjun var einkum bygð
á samtökum sveitabænda til að bæta hag sinn á verslun-
arsviðinu, en er nú jafnframt framsóknar og siðbæt-
andi hugsjónastefna almennings. Þegar frá byrjun hefir