Samvinnan - 01.03.1928, Blaðsíða 79

SAMVINNAN
73
svo koll af kolli áfram, eins og hjá öðrum þjóðum. Við
höfum verið lausir við þetta að þessu og getum verið
lausir við það enn. Það er fullkomlega réttmætt og sjálf-
sagt, að við notum okkur menningu annara þjóða til eft-
irbreytni, en óviðeigandi og óverjandi af þingi og stj óm
að innleiða hér hjá þessari frjálshyggjandi þjóð það fyr-
irkomulag, sem hefir í för með sér þann mesta þrældóm
og þá mestu eymd, sem sögur fara af hjá stórþjóðunum.
Það er gamalt íslenskt spakmæli, að „með lögum skal
land byggja, en með ólögum eyða“. Þingi og stjórn ber
skylda til, gagnvart öllu góðu, bæði í sjálfum þeim og
öðrum og samkvæmt stöðu sinni, að sjá um, að þetta böl
endurtaki sig ekki aftur og aftur. Eg efa það ekki, að
þeir sjái ráð, ef viljinn er góður og einurðin nóg gagnvart
þeim sterku og löngunin einlæg til að gera öllum borgur-
um ríkisins jafnhátt undir höfði. En úr því að eg fór að
skrifa um þetta málefni. Þá er líklega rétt að skýra frá
því, er mér sýnist í fljótu bragði eðlilegast og að gagni
megi koma.
Stjórn og þing verður að afla sér upplýsinga um það,
hver meðalafli hefir verið á togurum í 5—10 síðustu árin
og hvað mikill hluti af fiskinum á meðaltalsskipinu hefir
farið til að borga mönnunum. Upp á þann hluta úr aflan-
um á að ráða skipshöfnina, hvort sem það er Vio eða
i/oo partur. Og þeir verða að fá það verð, er fyrir fiskinn
fæst af skipinu, hvort sem hann er seldur innanlands eða
utan.
Lög um þetta efni mætti setja styttri eða lengri
tíma og endurskoða þau svo og endurbæta, eftir því sem
reynslan segir til að rétt sé. Hlutföllin milli mannanna í
þeirra hluta færi svo eftir því sem kauphlutföll þeirra
hafa verið að undanfömu. Að mínum dómi ættu tröppu-
stig á kaupi háseta að vera þrjú. Lægsta kaup t. d. fyrir
viðvaninga, meðalkaup og hæsta kaup. Og skipstjóri og
stýrimenn röðuðu svo niður í flokkana, þegar þeir teldu
sig vera búna að fá reynslu á mönnunum, og bæru það svo
undir atkvæði meðal skipshafnarinnar. Gæti vel svo farið