Samvinnan - 01.03.1928, Side 52

46
S A M V I N N A N
„Hvað gag-nar svo fyrir gýg að vinna;
getur sá maður eymd og nauð
og alla daga æfi sinnar
etur í myrkri hrygðarbrauð".
Hrygðarbrauð nefnir hann viðurværi þeirra
manna, sem lifa á því að hindra góð málefni, og er það
vel til fallið.
Eggert og Skúli Magnússon voru samherjar, og var
Eggert vel til Skúla. „Eg vildi óska, að guð gefi honum
og öllum þeim lukku, sem landi voru vilja nokkuð gott
gera“, segir hann um Skúla í bréfi til Jóns Grunnvíkings.
Báðir börðust þeir, Eggert og Skúli, fyrir viðreisn þjóð-
arinnar, en hvor á sínu sviði. Skúli gerðist forvígismaður
bættrar verslunar. Áhugamál Eggerts var m. a. efling
landbúnaðarins. En reynslan hefir sýnt, að þetta tvent
er nátengt hvað öðru. Almenningsumráð verslunarinnar
eru beint skilyrði landbúnaðarframfara, og slíkt verslun-
arfyrirkomulag þrífst best með bændum. Því er það, að
fylgismenn samvinnuverslunar og frömuðir landbúnað-
arins hafa unnið og eiga að vinna sam’a’n.
Að athuguðu máli verður það ekki í efa dregið, að
Eggert var ósvikinn framsóknarm a’ð’u’r. Hvai
sem hann leggur eitthvað til mála, er hann talsmaður
breytinga og umbóta. Hann berst á móti hjátrú. Hann
leggur vísindalegan grundvöll íslenskrar náttúrufræði.
Tunguna vill hann endurbæta. Á gamla þjóðarósiði ræðst
hann. Hann freistar að vekja trú þjóðarinnar á landinu.
I atvinnuvegum beinir hann landsmönnum inn á nýjar
brautir. Hvarvetna ræðst hann á það, sem gamalt er og
úrelt. Hann viðurkennir ekki þann mikla rjett hefð-
arinnar sem íhaldssamir menn ætlast til að þjóðir
lúti. Þvert á móti telur hann kyrstöðu í hugsunarhætti
mein allra meina: „Ekkert á síður við vora ummyndun
en stirðlætið . . . þá sérviska, þrái og sérplægni undir
skýlu lagaréttlætis og guðlegrar vandlætingar (það er)
sú vitleysa, sem samverkandi hinum brestunum fljótast
getur steypt oss í óbætandi fordjörfun".