Samvinnan - 01.08.1968, Síða 59

Styrkleikahlutföll sænsku flokkanna: Fyrsta deild önnur deild samtals
Hægriflokkurinn 26 33 59
Miðflokkurinn 19 35 54
Þj óðarf lokkurinn 26 43 69
Jafnaðarmenn 78 113 191
Kommúnistar 2 8 10
Borgarafylkingin 1 1
Alls 151 233 384
sú spurning hver taki við forystunni af
honum og þá jafnframt hvaða stefnu
sá maður muni marka. Fjórir menn hafa
verið nefndir sem hugsanlegir eftirmenn
Erlanders: Gunnar Stráng fjármálaráð-
herra, Arne Geijer forseti alþýðusam-
bandsins, Krister Wickman efnahags-
málaráðherra og Olof Palme mennta-
málaráðherra. Sennilega má útiloka hina
tvo fyrstnefndu þegar í stað, þótt ekki
væri nema fyrir þá sök að þeir eru báðir
af léttasta skeiði en megináherzla er á
það lögð að verulega þurfi að yngja rík-
isstjórnina. Wickman og Palme eru báð-
ir tiltölulega ungir menn, báðir hafa hlot-
ið skjótan frama og talið er að þeir eigi
auðvelt með að vinna saman. Verði
Wickman forsætisráðherra má gera ráð
fyrir að Palme verði utanríkisráðherra,
en verði Palme hins vegar forsætisráð-
‘herra má telja öruggt að Wickman verði
fjármálaráðherra. Óhætt mun að fullyrða
að báðir kostirnir séu góðir, en almennt
mun Palme talinn sigurstranglegri. Hann
á mikið fylgi æskufólks í Svíþjóð, er
mjög róttækur í skoðunum, harðsnúinn
stjórnmálamaður og fylginn sér, ræðu-
maður ágætur og hvass í tilsvörum. Wick-
man er aftur innhverfari og gætnari í
skapi en mun einnig róttækur í skoð-
unum þótt ef til vill beri ekki eins mik-
ið á því. Hins vegar er engum vafa
undirorpið að Palme verður leiðtogi
flokksins ef hann tapar í kosningunum,
enda eiga sænskir jafnaðarmenn engan
leiðtoga betur til þess fallinn að stýra
flokknum í stjórnarandstöðu. Ef til vill
má segja að það veiki flokkinn nokkuð
í kosningunum að kjósendum skuli ekki
vera skýrt frá því hver taki við stjórn
að kosningum loknum.
En borgaraflokkarnir hafa reyndar
ekki heldur látið uppi hvað gerast muni
ef þeim tekst að hnekkja veldi jafnað-
armanna um sinn. Það er meira að
segja ekki Ijóst hvort þeim tekst að
koma saman þriggja flokka stjórn. Þjóð-
arflokkurinn (Folkpartiet) og Miðflokk-
urinn (Centerpartiet) hafa báðir lýst því
yfir að grundvöllur stjórnarmyndunar sé
frjálslynd og víðsýn stjórnarstefna og að
Hægriflokkurinn (Högerpartiet) verði að
koma til móts við stefnu miðflokkanna
tveggja ef takast á að mynda þriggja
flokka stjórn. Hægriflokkurinn hefur
hins vegar ekki látið uppi hvort hann sé
reiðubúinn að slá þannig af íhaldssamri
stefnu sinni svo að myndun þriggja
flokka stjórnar megi takast. Lengi vel
mun Gunnar Hedlund formaður Mið-
flokksins hafa verið tregur til að setjast
á ráðherrastól, enda er hann elztur
allra flokksforingja í Svíþjóð, en í vor
sagði hann þó berum orðum í sjónvarps-
viðtali að hann hefði ákveðið að taka
sæti í borgaralegri ríkisstjcrn. Þar með
er trúlegast að hann verði forsætisráð-
herra ef slík stjórn verður mynduð, en
hinn nýi leiðtogi Þjóðarflokksins, Sven
Wedén, utanríkisráðherra. Þá mætti telja
eðlilegt að foringi Hægriflokksins Yngve
Holmberg yrði fjármálaráðherra, en
reyndar hefur Hægriflokkurinn þótt hafa
heldur óábyrga stefnu í skattamálum,
hafi lofað kjósendum auknum ríkisút-
gjöldum samfara lækkuðum sköttum og
er mörgum vafamál hvernig slikt geti far-
ið saman. Má því segja að Hægriflokkur-
inn sé helzti ásteytingarsteinn á leið til
torgaralegrar ríkisstjórnar, einkum þar
sem ógerningur verður fyrir miðflokkana
tvo að standa einir að stjórnarmyndun.
Yrði það þá töluverð minnihlutastjórn
sem yrði að reiða sig á stuðning hægri-
manna. Þetta vafaatriði nota jafnaðar-
menn óspart í kosningabaráttunni og
spyrja kjósendur sína hvort þeir vilji í
alvöru steypa þjóðinni út í slíka óvissu.
Og nú er eftir að vita hvernig sænskir
kjósendur muni svara þeirri spurningu.
55