Andvari - 01.06.1963, Blaðsíða 61

ÞÓRHALLUR VILMUNDARSON:
í slóð Vínlandsfara
Fornleifafundir Ingstadshjónanna á Nýfundnalandi hafa mjög verið á dagskrá, ekki sízt hér
á landi, enda varða þeir eigi lítið sögu okkar og fornbókmenntir. Sumarið 1962 fóru þrír
Islendingar, dr. Kristján Eldjárn þjóSminjavörður, Gísli Gestsson safnvörður og Þórhallur Vil-
mundarson prófessor, á fundarstaðinn og tóku þátt í fornleifagreftinum. Ritaði Þórhallur grein
þessa um förina og hinn foma Vínlandsfund, en hún birtist í Leshók Morgunblaðsins í fyrra-
haust. Þykir ritstjórn Andvara ástæða til, að frásögn hans birtist í tímariti, og fór því þess á leit við
greinarliöfund að fá hana endurprentaða hér.
íslendingar, senr fljúga milli Reykjavíkur og Ný-Jorkar, mega hafa gaman
af að vita, að endilanga leiðina, urn fjögur þúsurtd kílómetra veg, sigla þeir yfir
íslenzkum sögustöðum — raunverulegum eða ímynduðum. Og ekki spillir að
hugsa til þess, að sagan, sem gert hefur staðina fræga og kornið fræðimönnum um
allan heim til að skrifa sæg bóka og ritgerða, er orðin meira en þúsund ára gömul,
hálfu eldri en sjálfir þeir Kólumbus og Cabot.
Hugsum okkur, að við leggjum af stað frá Reykjavík um óttuskeið og tök-
um stefnu á Gæsaflóa á Marklandi. í dögun fljúgum við fram hjá suðurodda
Grænlands. Hrikaleg fjöll gnæfa upp úr skýjuni, en að baki þeim felast hug-
fólgnir staðir: Hvarf, Herjólfsnes, Hvalseyjarfjörður, Garðar, Brattahlíð, Sólar-
fjöll — og harmsagan mikla, sent þeim er tengd, rifjast enn upp. I hugann koma
orð Matthíasar:
Kynjamyndir! hér er létt að yrkja:
Hér eru leiði heillar veraldar.
Inn yfir Marklandsströnd fljúgum við í nánd Hamiltonflóa. Það var finnski
landfræðingurinn Tanner, sem fyrstur benti á, að sunnan flóans væri að leita
Kjalarness og Furðustranda, hinna sérkennilegu kennimerkja, sem sagt er frá
í Eiríks sögu rauða: Broddgaltarhöfði (Cape Porcupine), sem minnir á skip á
hvolfi, væri Kjalarnes, og sextíu kílómetra löng sandströnd norðan og sunnan
nessins væri Furðustrandir. Þessi kenning Tanners hefur síðan orðið einn helzti