Andvari - 01.06.1963, Blaðsíða 78

76
ÞORHALLUR VILMUNDARSON
ANDVARI
meðfram vegunum, að viðbættum þeim upplýsingum, sem lesa mátti á upp-
drætti af Kanada, að jafnhitalínan -f- 10° C í janúarmánuði lægi um Fagur-
eyjarsund, — allt kom þetta harla illa heim við frásagnir Vínlandssagnanna
heggja af vetrarveðráttunni á Vínlandi: „Þar kom enginn snjór, og allt gekk fé
þeirra sjálfala fram,“ segir Eiríks saga um Hóp. „Þar var svo góður landskostur,
að því er þeim sýndist, að þar myndi engi fénaður fóður þurfa á vetrum, og lítt
rénuðu þar grös,“ segir Grænlendinga saga um Leifsbúðir á Vínlandi.
Hér virðist hera svo mikið á milli frásagna fornsagnanna og lýsinga lands-
manna á veðráttufari og landkostum, að ekki verði hjá komizt að telja annað
tveggja, að hinir fornu sagnaritarar fari með staðlausu stafi í þessu efni eða lýsing
þeirra eigi við annan suðlægari stað. Einhverjir kynnu að spyrja, hvort veðrátta
hafi ckki verið svo miklu mildari á þessum slóðum fyrir þúsund árum, að veður-
farslýsingar fornsagnanna gætu verið réttar miðajð við þá tíma. Því er til að
svara, að einmitt nú er hlýviðrisskeið þar vestra eins og hér á landi, og er ekki
sennilegt, að mikið vanti á, að þar sé nú jafnhlýtt og var að fornu. Auk þess er
munurinn á lvsingum sagnanna og landsmanna á veðráttunni allt of mikill, til
þess að unnt sé að skýra hann mcð breyttu veðurfari.
Gengið um nágrennið.
Að mörgu er að hyggja fyrir þann, sem bera vill saman frásagnir Vínlands-
sagna og staðhætti á norðurodda Nýfundnalands.
Ef hér er Straumfjörður, hvar mundi þá vera hamargnípa Þórhalls veiði-
manns, sem hann gekk upp á, gapti þar upp í vindinn og seiddi til sín hvalinn?
Rétt austan við Lance-aux-Meadows eru tvær réttnefndar hamargnípur, Kollur
(Round Elead), sem fyrr getur, og Nollur (Noddy Bay Elead). Eitt fyrsta kvöldið
sem við dvöldumst í Lance-aux-Meadows, geng ég upp á Koll. Þar var háarok,
svo að varla var stætt. Uppi á höfðanum fann ég þrjár lnundar vörður. Mér
varð hugsað til rúnasteinsins fræga frá Kingigtorsuak, norður í Greipum Græn-
lands, á 73. breiddarstigi, með kveðju frá þeim Erlingi, Bjarna og Indriða. Elver
veit, nema nafni minn vei,ðimaður kynni að hafa skilið hér eftir boð til seinni
tíma? Ég sný við hverjum steini í vörðubrotunum, en þeir þegja allir þunnu
hljóði. Við þetta verk hef ég orðið að gapa upp í vindinn eins og nafni minn, en
því miður láðist mér að heita á þann ramma ás, sem við Vínlandsfarar erum
flestir heitnir eftir, enda sendi hann mér engan hvalinn, heldur illkynjað kvef,
sem lagði mig í rúmið hálfan annan dag.
Ef hér eru Leifsbúðir Grænlendinga sögu, væri ef til vill á það lítandi,
hvort fótur er fyrir þeirri sögu, að þeir Helgi og Finnbogi hafi reist skála „firr
sjónum á vatnsströndu“. Gæti hér verið um að ræða vatnið, sem Svartandarlækur