Andvari - 01.01.2002, Blaðsíða 26

24
SIGURÐUR RAGNARSSON
ANDVARI
festu, að þeir tækjust verkefnið á hendur. í bréfinu reifuðu Jjeir einnig
stuttlega skoðanir sínar á stöðu verkalýðshreyfingarinnar á Islandi. Þar
sagði m. a.:
Okkur virðist þar einkum eftirtektarvert, að stjettarbarátta verkalýðsins hefir á
örfáum árum magnast stórkostlega án þess þó að hún hafi eignast nokkurn öfl-
ugan, pólitískan, stefnufastan fjelagsskap, sem fær sje um að vísa henni veginn
og hafa stjórnina á hendi. Rjettilega mætti orða þetta þannig að á íslandi væri
verkalýðurinn orðinn sterkur en sósíalisminn lítið útbreiddur.
í bréfinu viku þeir félagar einnig að samskiptum Alþýðuflokksins og
Framsóknarflokksins og lýstu þeirri skoðun, að við ríkjandi aðstæður
gætu flokkarnir í ýmsum dægurmálum átt góða samstöðu gegn íhald-
inu, en lögðu þó höfuðáherslu á, að Alþýðuflokkurinn yrði „að reka
fullkomlega sjálfstæða pólitík og varast að gerast taglhnýtingur Tíma-
flokksins“.13) Þau atriði, sem hér koma fram, eru í miklum samhljómi
við þær áherslur, sem þeir félagarnir lögðu í stjórnmálastarfi sínu á
vettvangi Alþýðuflokksins eftir heimkomuna 1924.
Það kemur fram hjá Brynjólfi, að þeir Stefán og Einar hafi báðir
verið orðnir staðráðnir í að fara á kaf í stjórnmálin, þegar þeir kæmu
heim. Sjálfur kveðst hann hins vegar ekki hafa haft hug á að gerast
stjórnmálamaður, þótt hann hafi talið það skyldu sína að leggja mál-
staðnum allt það lið, sem hann megnaði, sem óbreyttur liðsmaður.14)
Svo vel vill til, að varðveist hefur merkileg heimild um, hvað Einar
hugsaði um framtíðina á þessum misserum og hvaða hlutverk og lífs-
stefnu hann vildi kjósa sér. Þetta er bréf, sem hann ritaði Hildigunni
systur sinni frá Berlín og dagsett er 23. desember 1922. Þar skrifar
hann:
Þú hugsar heldur grunnt um jafnaðarmennskuna, systir góð, eins og von er. Það
má vel vera að ég verði að sjá fyrir pabba og mömmu og það myndi gleðja mig
ákaflega mikið að geta gert það vel. En það er ekki meining mín að vinna að
því beint eða óbeint að núverandi skipulag haldist heima á Islandi. Eg hugsa
alls ekki til þess að ryðja mér braut til embættis eða virðingar í þessu borgara-
lega þjóðfélagi og þið skuluð aldrei búast við að sjá mig virtan af höfðingjum
heima. Ég verð í þeirra augum eins og Ólafur Friðriksson er nú.lM
En nú tók að styttast í því, að félitlir erlendir stúdentar gætu haldið sér
uppi við nám í Þýskalandi. Um haustið 1923 var andófs- og mótþróa-