Andvari - 01.01.2002, Blaðsíða 38

36
SIGURÐUR RAGNARSSON
ANDVARI
þessu máli.21) Hann hafði sjálfur mestu skömm á síldarbröskurum og
gerði sér grein fyrir nauðsyn þess að ná betur utan um sölu- og mark-
aðsmál síldarútvegsins. Sú ábyrgð, sem Alþýðuflokksmönnum var
falin í þessum málaflokki, var í samræmi við þá óformlegu verkaskipt-
ingu samstarfsflokkanna, að Alþýðuflokkurinn hefði nokkurt forræði í
þeim málum, er snertu sjávarútveginn og hagsmuni verkafólks í bæj-
unum. Síðast en ekki síst virðist ráðning Einars vera þáttur í „persónu-
veiðum“ Jónasar innan Alþýðuflokksins, eins og Héðinn Valdimarsson
orðaði það síðar.22) Jónas lagði mikla stund á að gera ýmsa menn í
Alþýðuflokknum sér handgengna og leiðitama með stöðuveitingum og
með öðrum hætti og reyndi jafnvel að laða þá til fylgis við Framsókn-
arflokkinn. Varð honum í raun ótrúlega vel ágengt í því efni. Athyglis-
vert er, að hann virðist ekki hafa gert upp á milli hægfara og bylting-
arsinnaðra jafnaðarmanna að þessu leyti. Svo er að sjá sem hann hafi
gert sér vonir um, að mesti vindurinn færi úr kommúnistunum og þeir
mundu spekjast, ef þeim yrði falin ábyrgð og þeir gerðir háðir stjórn-
völdum. Þær vonir brugðust gersamlega hvað Einar varðaði. Hann var
frá upphafi gagnrýninn á ríkisstjórn Framsóknarflokksins og herti
fremur á gagnrýni sinni en hitt eftir því sem leið á stjórnartímabilið.23)
Einar var í upphafi efins um, hvort hann ætti að taka að sér forstjóra-
starfið, sem honum stóð til boða. Hann viðrar þessar efasemdir í bréfi
til vinar síns, Stefáns Pjeturssonar, um leið og hann ber málið undir
hann.24) A endanum var það þrýstingur félaga hans í Verkalýðssam-
bandi Norðurlands, sem réð úrslitum um, að hann tók starfið að sér,
enda má segja, að með þeirri skipan, sem lögin gerðu ráð fyrir, hafi
sambandið verið að taka á sig talsverða ábyrgð á því hvernig til tækist.
Forstjóratíð Einars hjá Síldareinkasölunni varð nokkuð stormasöm
með köflum, enda verður að segjast, að hann var allsérstæður ríkisfor-
stjóri, því að samhliða starfinu hélt hann áfram þátttöku sinni í
verkalýðshreyfingunni af fullum krafti. Sumarið 1929 skarst í odda við
atvinnurekendur, þegar níu útgerðarmenn á Akureyri sendu bréf til
stjórnar Síldareinkasölunnar og kröfðust þess að honum yrði vikið úr
starfi. Einar hafði þá nokkrum dögum áður á fundi í Sjómannafélagi
Norðurlands lýst stuðningi við kaupkröfur síldveiðisjómanna. Hann
leit nefnilega hreint ekki svo á, að Síldareinkasalan væri einhliða þjón-
ustustofnun við atvinnurekendur í greininni, heldur taldi hann það
hlutverk sitt að sjá til þess, að hún væri tæki verkalýðsins innan ríkis-
valdsins og þá á móti atvinnurekendum, ef því var að skipta. Því var