Andvari - 01.01.1945, Qupperneq 44

40
Meistari H. H.
ANDVAHl
hugsunarleysið eins bjánalegt, gáleysið eins furðulegt og hirðu-
leysið eins hryllilegt í málfari manna og.raun ber vitni.
Á þessu má til að verða brevting. Ef því skyldi mót von ekki
verða komið fram, þá væri lang-hreinlegast að leggja íslenzku-
kennsluna svo nefnda algerlega niður. Það er tilgangslaust að
verja stórfé til íslenzltukennslu árlega, ef árangurinn á að vera
svo neyðarlegur, að skólagengið fólk þykist æ meir þurfa að
leita á náðir erlendra mála til þess að tjá löndum sínum hugs-
anir sínar, og það er gersamlega gagnslaust að vera að eyða
tíma í það að ltenna fólki beygingar orða, stafsetningu og
greinarmerkjasetningu í máli, sem ekki er að öðru leyti hirt
um að lialda við og' hlynna að. Þó er ekki mest eftirsjá að
fé því og tíma, sem fer til ónýtis, heldur að þeim andlegu verð-
mætum, íslenzkum orðum, sem fara að forgörðum með þessu
lagi.
Til eru að vísu menn og þó viti bornir, sem ekki fellst mikið
um spillingu þá, sem grefur um sig í málfari manna nú. Þeir
færa það til, að þetta sé ekki annað en „eðlileg þróun“, en það
er nú svo um eðlilega þróun, að í henni getur verið um tvær
stefnur að velja. „Mönnunum munar annaðhvort aftur á bak
ellegar nokkuð á Ieið,“ segir Jónas Hallgrímsson. Ef eðlileg
þróun er látin afskiptalaus, hnígur hún þangað, sein minnst
er fyrirstaðan. ísland var sjálft fyrir skemmstu orðið lifandi
eftirmynd eðlilegrar þróunar, eins og hún verður, ef menn láta
hana afskiptalausa. Á landnámstíð „var ísland viði vaxið á
milli fjalls og fjöru“, segir Ari fróði. „Sjá nú, hvað ég er beina-
ber!“ sagði fjallkonan fyrir munn Bólu-Hjálmars fyrir sjötíu
árum.
Sem betur fer, erum vér mennirriir ekki skilyrðislaust liáð-
ir eðlilegri þróun, og það er líka fleira eðlileg þróun en sú, er
látin er afskiptalaus af hálfu mannanna. Mennirnir geta tekið
fram í fyrir þróuninni, rutt fyrirstöðum úr vegi hennar, brotið
henni nýjar brautir í samræmi við það, er þeir sjá í huga ser
að æskilegra er, — í samræmi við hugsjónir sínar. Þá gerist
})að, sem menn kalla framfarir, og enn eru þær taldar æslu-
legri en hnignunin.