Andvari - 01.01.1945, Page 46

42
Meistari H. H.
ANDVAHi
Hér verður þegar fyrir þrautin þyngsta, en það er að ala
hina tiikomandi menntamenn vora þannig upp, að þá vanti
ekki, komna úr skólunum, þetta frumstæðasta og nauðsyn-
legasta einkenni menntamanna. Til þess þarf sjálfsagt nýtt
viðhorf í kennslu og námi móðurmálsins og nýtt sjónarmið.
Það tjóar ekki lengur að guggta við aukaatriðin og missa fyrir
það sjónar á aðalatriðunum.
Málið er fyrst og fremst orð.
Ástkæra, ylhýra málið
og allri rödd fegra,
blíð sem að barni kvað móðir
á brjósti svanhvitu,
móðurmálið mitt góða,
hið mjúka og ríka!
Orð átt J)ú enn eins og forðum
mér gndið að veita.
Jónas Hallgrímsson.
Þetta er sjónarmiðið, og af því leiðir viðhorfið. Starfshættir
íslenzkukennslunnar og islenzkunámsins mega bersýnilega
ekki lengur vera hefðbundið venjuverk, heldur verður að
grundvalla þá á þjóðrækinni og framskyggnri athugun á þvi,
hvað beri að varast og livað beri að gera, iil jiess að öllum,
sem þess eru umkomnir, megi auðnast að njóta yndis af orð-
um móðurmálsins, islenzku máli.
Aðal og einkenni og þess vegna aðaleinkenni íslenzks máls
er það, að í því þolast verr en í nokkru öðru tökuorð úr er-
lendum málum. Grcinileg sönnun þess er sú staðrevnd, að af
fjórtán til fimmtán hundruðum tökuorða, er komizt höfðu
inn í fornmálið, voru ekki eftir nema rúm átta hundruð 1
hyrjun þessarar aldar, er orðabók Sigfúsar Blöndals var sanun.
Hilt hafði málið tínt af sér. Ótalin eru þau orð, sem slæðzt
hafa inn i málið á miðöldum þess, en nú hefur einnig verið
útrýmt fyrir atbeina endurreisnarmanna íslenzkunnar og læri-
sveina þeirra, og sýnir það, hversu auðveldlega þeim hefur