Andvari - 01.01.1921, Blaðsíða 19

Andvari].
Norðurreiðin 1849 og síðar.
15
vildu sameina sig í eitt ríki, áttu í styrjöld við
Austurríki, og ráku Píus páfa IX. burt úr Rómaborg.
Pólverjar hófu uppreisn, og Slesvig og Holstein gerðu
uppreisn á móti Danakonungi, og vildu þýzkir menn
í hertogadæminu sameinast Pýzkalandi. Um alla
Norðurálfuna vaknaði meðvitundin um þjóðernið, og
víða voru gerðar kröfur til löggjafarþinga og stjórnar-
skrár, sem gætu bundið hendur einveldisins. Þjóð-
ernistilfinningin brauzt út í bál víða vegu.
Pótt ísland væri langt burtu frá öllum þessum
atburðum, þá frjettust þeir hingað 2—8 mánuðum
eftir að þeir gerðust erlendis, og grófu um sig hjer
á landi. í Danmörku hafði verið einvaldsstjórn frá
1660. Sú einvaldsstjórn var mild meðan Friðrik VI.
rjeði rikjum, og upplýst einveldi meðan Kristján VIII.
var konungur, og hann hafði endurreist hið ráðgef-
andi Alþingi, sem tvisvar hafði komið saman fyrir
1849. Annað mál var það, að þótt konungurinn með
þessu hefði viðurkent í verkinu, að íslendingar væru
sjerstök þjóð, þá áleit hann sjer ekki skylt, að fara
að ráðum Alþingis, nema þegar honum sýndist svo,
og töluverðar líkur eru til þess að þingin 1845 og
1847 hafi vakið nokkurn óhug hjá ýmsum lands-
mönnum vegna þess, ,að eftirtekjan eftir þau varð
minni, er þeir höfðu gjört sjer vonir um.
II. Stjórnin á konnngsjörðannm.
Um þær mundir kvað jafnan við hjá Dönum að
ísland greiddi oflítið til alríkisins. Fjármálastjórnin
eða rentukammerið yfirvegaði málið, og komst að
þeirri niðurstöðu 1842, að afgjöldin af klausturjörð-
unum mætti hækka verulega, en þau voru aðaltekju-
liðurinn af íslandi. Stjórnin hafði það til síns máls,