Andvari - 01.01.1905, Side 97

í Bandarikjunum.
91
urðu þræláeigendurnir svo uppvöðslusamir, að Norð-
urríkjamönnum þótti nóg um, og hæstarjettardómur
í svo nefndu Dred Scott rnáli, máli um þræl, sem lijet
Dred Scott, er ákvað, að sambandsþingið hefði ekkert
vald til að banna þrælahald, og að þrælaeigandi ætti
með að ilj'tja þræla sína með sjer hvert sem liann
vildi eins og aðra lausafjármuni sína, varð til þess,
að leifar Whiggílokksins og þrælahaldsfjendur gengu
i samband og mynduðu nýjan floklt, sem nefndist
Repúblíkanar (1856). Líka kom upp sundrung i Demó-
krataflokknum út af þrælahaldinu, sem varð þess
valdandi, að þeir komu sjer ekki sarnan um forseta-
efni 1860, og hlaut þá forsetaefni Repúblíkana Abra-
ham Lincoln, mesti ágætismaður, forsetakosningu, og
beitti hann valdi sínu ineð framúrskarandi dugnaði í
styrjöldinni miklu 1861—65, og mátli nærri því heita
einvaldskonungur, því sambandsþingið samþykktiorða-
laust allar gjörðit hans. Enn þann dag í dag helzt
sama flokkaskipunin; Repúblikanar (samveldismenn)
og Demókratar (sjerveldismenn) eru enn tveir aðal-
flokkarnir, en el’ spurt er um þjóðmálastefnu hvors
flokks urn sig, og liver málefni þá Iielzt greini á um,
þá er eiTitt að svara því. Það, sem þeir keppa aðallega
um, er völdin, og þessvegna kemur flokksrígurinn greini-
lcgast fram við kosningar: forsetakosningu1, þinglcosn-
1) Pað, sem lileypir ekki livað minnstu fjöri og kappi i forseta-
kosningnrnar, er liið svo nefnda „Spoils sys\.em“ (spolia victoribns), eða
sú regla, að i hvert sinn, þegar forsetaskipti verða, þá losna öll þau em-
bætti, sem eiga undir veitingarvald forsctans, frá scndilierraembættum
niður að minnstu póstmcistára- og tollembættum. Ilver nýr lorseti liefur
því ákaílega mörg embætti að veita og getur launað þeim, sem liafa stult
kosningu hans, með því að veita þeim embætti. Amerikumenn liafa
fyrir orðtak: „rotation in ofjice“, eða að embœttin eigi að fara í kring
mann frá manni, eins og þeir lika trúa á spakmæli, sem haft er eptir
Georg konungi 3. »að liver maður hljóti að vera liæfur til íið þjóna þvi
embætti, sem honum tekst að klófesta«. Fyrsta embættisár sitt geturfor-
setinn varla sinnt öðru en að veita embætti, og það er sögð su saga, að
þegar Lincoln var forseti, þá liafi einn kunningi lians mætt honuin einu
sinni og sagt við liann: »Mjer sýnist þjer vera svo áhyggjufullur, herra
forseti, liaíið þjer fengið nokkur slæm tíðindi frá styrjöldinni«, og þá hafi
Lincoln svarað: »Nei, það er ekki styrjöldin, það cr póstmcistaraembætl-
ið i Brownsville i Ohio«,