Menntamál - 01.03.1936, Síða 14

12
MENNTAMÁL
alinn og þar er og verður framtíð hennar mótuð, að
langmestu leyti. Þessum staðreyndum verður ekki í móti
mælt, þó þær kunni að þykja beizkar á bragðið. En þær
hljóta að vekja alla hugsandi menn til athugunar á þessu
mjög svo breytta viðhorfi til uppeldismálanna yfirleitt,
svo sannarlega sem vitað er og margviðurkennt, að
grundvöllur alls þjóðaruppeldisins liefir af þessum á-
stæðum stórum breytzt til hins verra. — Barnahópur-
inn, sístarfandi, hefir verið hrifinn úr faðmi fagurrar
og friðsællar sveitanáttúru, frá göfgandi samlifi við jurt-
ir og dýr, og varpað í iðjuleysið á möl sjávarþorpanna
og götur bæjanna. En iðjuleysið og slangrið er versta
víti á vegi æskunnar. Það leggur ótal snörur á leið henn-
ar og er þess albúið að lama svo siðferðisþrek og fram-
tak þjóðarinnar, að til stórra vandræða horfi. — Þetta
viðhorf er tiltölulega nýtt i sögu þjóðarinnar og lifi, en
það er mjög alvarlegs eðlis. Og það er lifsnauðsyn þjóð-
inni, að forráðamenn hennar skilji þessa alvöru og skilji
hana fljótt og grípi til þeirra úrræða, sem liinar nýju
aðstæður krefjast. Það kostar mikið fé og margskonar
fórnfús störf og alveg ný átök, ef veita á þorpa- og
bæjaæslcunni viðunandi uppeldisleg skilyrði, eitthvað
svipuð þeim, sem beztu sveitaheimilin veitlu áður, en
þó mótuð af hinni nýju öld. En það má ekki horfa í
kostnað né fyrirliöfn. Framtíð þjóðarinnar veltur á því,
hvort við erum menn til að skilja og vilja, og notum
fjármuni liðandi stundar framtiðinni til hagsbóta, en
ekki til hrösunar og falls. (— Nú er útlitið sem næst
þannig, að við leggjum eina krónu til menntamála móti
hverjum 5—6, er við eyðum fyrir tóbak og brennivín!)
En lítum svo til barnanna, sem enn eru í sveitunum.
Heimili þeirra eru orðin fámenn, pabbi og mamma orð-
in að mestu eða öllu einyrkjar, og því fáar fristundir
til lærdóms og leikja. Flest þeirra fá að ganga i far-
skóla 2—3 mánuði á ári, oft um langan veg, setjast i