Menntamál - 01.02.1972, Blaðsíða 17

in í því að þjálfa nemendur í meðferð heilla
talna og brota. En árangurinn hefur oft verið
sorglega lítill. Viðfangsefni eins og rúmfræði eða
frumatriði algebru hefur ekki verið minnzt á.
Nú þegar reiknivélar og önnur hjálpartæki er
að finna á næsturn hvers manns borði, hlýtur
slík kennsla að teljast í hæsta máta vafasöm. Það
er ekki síður mikilvægt að geta búið viðfangs-
efnið stærðfræðilegum búningi, þar sem unnt er
að láta vélarnar annast handavinnuna.
í þessu felst, að megináherzluna ber að leggja
á skilning hugtaka og venzl milli þeirra. Þessi orð
má þó ekki skilja svo, að varpa eigi fyrir borð
öllu því, sem kennt hefur verið til þessa. Að
sjálfsögðu þurfa menn að geta lagt saman, marg-
faldað o. s. írv., en það er ekki nauðsynlegt að
leggja áherzlu á þessi atriði á sama hátt og áður.
Athugum eftirfarandi dæmi. Kennari er að
leiðbeina barni við lausn dæmisins
27
+ 15
og lilsögnin er á þessa leið:
Fimrn og sjö eru 12. Skrifaðu 2 fyrir neðan
5 og geyntdu I. Skrifaðu þennan 1 fyrir ofan
töluna 2. Síðan segir þú: einn, tveir og einn
eru fjórir og skrifar að lokum 4 fyrir neðan
töluna 1.
Það er sennilegt, að tilsögn af þessu tagi geri
barninu ljóst, hvað það eigi að gera, en í leið-
beiningunum örlar ekki á útskýringu á því,
hvers vegna dæmið er leyst á þennan hátt.
Til samanburðar skulurn við atliuga dæmi,
sem tekið er eftir hljóðritun í kennslustund I
ítölskum skóla, þar sem fram fór tilraunakennsla.
Kennarinn, sem var fyrrverandi sjóliðsforingi,
fékk þá snjöllu liugmynd að nota sjókort til þess
að vekja umræður og beina athygli nemenda að
hagnýtum viðfangsefnum, sem auðvelt væri að
búa stærðfræðilegum búningi. Nemendurnir voru
I 2. og 3. bekk gagnfræðaskóla (á aldrinum 12
til 14 ára), og kennarinn var bundinn af opin-
berri námsskrá, sem nauðsynlegt var að fylgja
vegna lokaprófs eftir 3. bekk.
Sjókortin vöktu slíkan áhuga nemenda, að
kennarinn var í upphafi ekki viss um, hvort
liann gæti fengið þá til að einbeita sér að
ákveðnu viðfangsefni á þeim takmarkaða tíma,
sem var til umráða, án þess að draga úr áhuga
þeirra eða taka til meðferðar of eríið viðfangs-
efni. Kennarinn valdi þá leið að beina urnræð-
unum að þeim hlutum, sem féllu vel að kring-
umstæðunum, enda þótt umræðuefnið væri ekki
í byrjun stærðfræðilegs eðlis. Eftirfarandi útdrátt-
ur gefur nokkra liugmynd um það, sem frarn fór.
K. Hvað haíið þið fyrir framan ykkur?
N. Kort.
K. Sjáið þið nokkuð sérstakt við kortið?
N. Það sýnir Adriahafið.
K. Hvernig getið þið greint land frá sjó?
N 1. Litur sjávarins er ljósari.
N 2. Kennari! Borgir inni í landi eru ekki sýnd-
ar á kortinu.
N 3. Ekki heldur fjöll eða vegir.
K. Til hvers haldið þið að kortið sé notað?
N. ?
K. Eins og þið sögðuð, þá eru vegir ekki merkt-
ir á kortið og aðeins þær borgir, sem standa
við ströndina.
N. Þau eru notuð af skipstjórum.
K. Það er rétt. En til hvers eru hafnirnar?
N 1. Þar eru skipin fermd og affermd.
N 2. Þar er líka gert við skipin.
K. Og hvað fleira?
N I. Skipin taka þar eldsneyti.
N 2. Hvers konar eldsneyti?
N 3. Kol.
N 4. Olíu. Elest skip brenna olíu nú orðið.
K. Við skulum segja næstum öll. En livað hald-
ið þið að skip geti siglt langt án þess að
taka eldsneyti?
N 1. Það er undir því komið, livað geymar skips-
ins eru stórir.
N 2. Það er einnig háð hraðanum.
N 3. Það fer eftir því, hvað vélar sk+sins eyða
miklu.
N 4. Það er kornið undir veðri og vindum.
K. Við skulum gera ráð fyrir því, að hraðinn
sé tiltekinn í linútum og að veðrið sé í
MENNTAMÁL
11