Menntamál - 01.02.1972, Blaðsíða 41

í október s.l. skipaði Menntamálaráðuneytið
nefnd til að fjalla um endurskoðun námsskrár,
námsefnis og kennslu í tónmennt í barna- og
gagnfræðaskólum (grunnskóla). Nefndarmenn
liófu fljótlega fundi til að ákveða og koma sér
saman um meginstefnu og vinnutilhögun nefnd-
arinnar.
Þegar í upphafi var áherzla á það lögð, að að-
stöðu til kennslu í tónmennt í skólum yrði að
bæta. Var tónmenntarnefnd sammála um, að
breyta þyrfti núverandi ramma hvað magn
kennslu snertir, ef vinna ætti að nýrri námsskrá,
sem væri yfirfæranleg yfir í hagnýtt skólastarf.
Nefndin samdi ýtarlega greinargerð þar að lút-
andi og rökstuddi hugmyndir sínar um aukinn
tímafjölda í tónmennt á skyldunámsstiginu, sér-
staklega í neðri deildum barnaskólans. Lítur nú
út fyrir, að kornið verði til móts við kröfur
nefndarinnar um þetta atriði, og er þar með búið
að skapa grundvöllinn fyrir væntanleg störf
nefndarinnar.
Þar sem aðeins rúmir tveir mánuðir eru liðnir
síðan nefndin var skipuð, hefur hún að sjálf-
sögðu ekki getað áorkað miklu enn sem kornið
er. Þó liafa nefndarmenn haldið með sér fjóra
fundi og reynt að leggja þar meginlínurnar.
Almennar niðurstöður nefndarinnar eftir jjessa
fundi eru, að aðaláherzlu í samningu nýrrar
námsskrár í tónmennt beri að leggja á eftirfar-
andi atriði:
1. Nám í tónmennt verður að leysa úr núver-
andi einangrun frá öðrum greinum skólans,
ef gagn á að verða af kennslunni. Það hefur
háð framvindu greinarinnar, hve einangruð
liún hefur verið. Nefndin álítur, að nýta berj
alla möguleika til eðlilegra tengsla við aðrar
greinar, og eru hér fyrst og fremst höfð í
lmga móðurmálskennslan og samfélagsfræð-
in.
2. Þótt tengsl tónlistar við aðrar skólagreinar
séu nauðsynleg, þá munu þau ein varla
nægja til þess, að nemendur sjái raunveru-
legan tilgang í greininni tónmennt. Að nem-
endur séu sér meðvitaðir um tilgang náms-
ins er natiðsynleg forsenda þess, að þeir fái
áhuga á námsefninu. Nefndin hyggur, að
námsáhuga nemenda megi helzt vekja og
viðhalda með því að tengja tónmennt við
þann raunveruleika, sem nemendur lifa í:
við umhverfi þeirra í víðasta skilningi og
við áhugamál þcirra í sérstökum skilningi.
Af þessu hvoru tveggja leiðir, að skilgreining
skólafagsins „tónmennt“ verður mun víðtækari
i meðförum nefndarinnar en hin gamla skilgrein-
ing skólafagsins „söngur“.
Ýmsir nýir „þættir“ tónmenntar hljóta að
halda innreið sína í nýja námsskrá, ef þessi nárns-
skrá á að endurspegla jjaríir nemendanna frek-
ar en vanabundnar liefðir skólans. Senr dæmi
mætti nefna hér, að „hljóðheimurinn" í víðasta
skilningi er fyrirbæri, sem nemendur eiga að
læra að uppgötva og tileinka sér. Þetta felur í
sér mun rneira en sönginn einan. Annað dæmi,
sem á sérstaklega við unglingastigið, er nauðsyn
Jjess, að unglingar læri að gera sér grein fyrir
tónlist sem félagslegu og efnahagslegu fyrirbæri,
]j. e. að jjeir læri að taka sjálfstæða afstöðu til
tónlistar sem neytendur. Það gefur auga leið, að
fyrra dæmið bendir á sterk tengsf við átthaga-
fræðina (sem lið í samfélagsfræðum) og hið síð-
ara við samfélagsfræðina í heild.
Nefndin hefur á fundum sínum reynt að skil-
greina Jjau takmörk og meginmarkmið, senr hún
telur að kennsla í tónmennt eigi að hafa. Sum-
um Jjessara meginmarkmiða liefur nefndinni tek-
izt að skipta í skýr undirmarkmið og sumum
Jjessara undirmarkmiða i einstakar námsathafnir.
Vegna Jjess hve stuttur tími er liðinn, síðan
nefndin var skipuð, er Jjessi markmiðaskilgrein-
ing enn á frumstigi og allar útlínur Jjví enn mjög
grófar.
Nefndin álítur Jjað næsta verk sitt og mest
aðkallandi að ljúka við að setja upjJ námstak-
mörkin, markmiðin og undirmarkmiðin í tón-
mennt á [jann hátt, að Jjau verði sem skýrust
og ótvíræðust og geti Jjannig auðveldað kennur-
um Jjeirra vandasama starf.
Er tónmenntarnefnd vel ljóst, að vinnan fram
að Jjessu er einungis fyrstu skrefin á langri leið.
En hún ætlar sér að stíga þessi fyrstu skref var-
færnislega til að forðast sem mest að hrasa og
misstíga sig, Jjegar lengra á leið er kornið.
MENNTAMÁL
35