Skírnir - 01.01.1919, Side 50

Skírni']
Þýðingar.
4S
mentum, var fátt mikils virði, en aldrei i keiminura hafa
verið aðdnanlegri lesendur. Ef íslenzk bókraentasaga síð-
ari alda væri skrifuð með réttum skilningi, þá er hún
ekki einungis saga rithöfunda og bóka, heldur framar öllu
epos lesendanna. Og það epos á sér hvergi sinn
iíka. Með því móti komast íslenzkar bókmentir síðari
alda inn í menningarsöguna, söguna um þarflr og bar-
áttu mannsandans, þó að þær komist ekki á bekk í heims-
bókmentunum Það var alþýðan, sem verndaði tunguna
og þjóðleg fræði, þegar mentamennirnir kusu keldur að
dependera af þeim dönsku. Og heiðabóndinn, sem ías
rímur og riddarasögui’, Njálu oí Vídalinspostillu, við glæt-
una frá grútarlampanum í kaldasta skammdeginu, stend-
ur meðal söguhetjanna í endurreisn islenzkrar tungu og
‘bókmenta við hlið Eggerts og Fjölnismanna. Og alþýðu-
mentunin er ekki einungis gömul og fræg saga. Hún er
■ enn svo þróttmikil, að hún sendir út nýjar greinar og
kemur manni á óvart (smbr. menningu og ritstörf Þing-
eyinga). Vonandi á hún enn eftir að lifa sitt fegursta.
III.
Þó að ekki væri rakin saga íslenzkrar alþýðument-
unar, né sýnt fram á, að hún sé það í raenningu okkar,
sem útlendingum verður starsýnast á, þá má nærri því
geta sér þess til fyrirfram, að það sé einmitt hún, sem ís-
lendingum sé eðlilegast og mögulegast að skara fram úr
í. Og þetta ætti að styðja enn betur það sem að framan
er sagt.
önnur hugsanleg hlutverk okkar í heiminum yrðum
við að vinna í baráttu við sérstaka örðugleika, þ r á 11
f y r i r smæð okkar og fámenni. En vinnur nokkur
nokkurn tima sigra sína »þrátt fyrir« órðugleikana? Ann-
aðhvort sigra þeir hann, eða hann sigrar þá. Og ef hann
sigrar þá, eru þeir orðnir þáttur i sigrinum, og enginn
getur sagt, hvort honum hefði auðnast að vinna hann án
þeirra. Maður verður að snúa örðugleikunum í lið með