Skírnir - 01.01.1919, Blaðsíða 93

86
Ritfregnir
fSkirnir
Þe8si nvju ljóðstafaorö eru auk þess skothendur og eykur það
d hljómfegurðina.
Annað afbrigði hans er það, að hann tengir saman ljóðstafi,
þótt stuðlar sóu á milli, eins og t. d. í Alfakóngiuum:
Ijúfa stjarna, livar má augað Cygja
Ijósið þitt
lysa rökkurgeim —
og er bersýnileg prýði að þessháttar tilbrigðum í ljóðstafasetning,
en gæta verður þess, að hrúga ekki allskonar ljóðstafatilbrigðum
saman í einu og sama kvæði, því þá er hætt við, að allir ljóðstafa-
fjötrar hrökkvi í sundur og íslenzk ljóð varpi sparibúningnum, ljóð-
stafaskrautinu.«
Eg get verið dr. Alexander sammála um það, að stundum fer
allvel á þessum afbrigðum, en samt verð eg að telja alveg misráðn-
ar þessar gagngerðu breytingar á ljóðstafasetningu þeirri, sem eyru
vor og hugur hafa vanizt, frá því er vór fórum fyrst að heyra vís-
ur kveðnar, kvæði sungin, eða þulur og langlokur þuldar.
Ljóðstafareglurnar eru orðnar svo óaðskiljanlegur hluti ljóðanna
í vitund vorri, að afbrigðin særa eyrun, og þar að auki er hætt
við, að svo fari, sem dr. Alexander óttast, að ef breytingar eru
leyfðar yfirleitt, þá verði afleiðingiu sú, að allar ljóðstafareglur
fari í einn graut og Islendingar missi þá ósjálfráðu tilfinningu, sem
þeir nú hafa (flestir) um rétta setningu Ijóðstafa, þótt engar viti
þeir reglur. Það er ekkert að þv/, þótt Gestur hafi reynt þetta,
tii gamans, en tilraunin sýnir, að í þessu efni er hið gamla of
rótfast í okkur til þess, að nokkrar verulegar nýjungar geti búizt
við að sigra. Og hætt er við, að hver myndi syngja með sínu
nefi, er fram í sækti, og reglur þær, sem Gestur fylgir, eru Bköpun
eins manns og hafa ekki þá festu, sem hin forna, aldagamla ljóð-
stafasetning vor hefir öðlazt.
Afturhvarfa Gests til bragreglna fyrri tíma gætir eink-
um í áherzlum samsettra orða. Sem kunnugt er, hefir áherzlan
tekið allmiklum breytingum í íslenzku, frá því, sem áður var.
Reyndar er aðaláherzlan að fornu og nýju á fyrsta atkvæði orð-
anna yflrleitt, en á afleiðsluondingum og öðrurn lið samsettra orða
var að fornu aukaáherzla, sem svo var sterk, að jafngilt gat í
skáldskap aðaláherzlu. Sem dæmi má taka:
ráð g e g n inn bregðr ragna (Húsdrápa)
ok her þ a r f ir hverfa (V e 11 e k 1 a)