Skírnir - 01.01.1919, Blaðsíða 73

66
ísland 1918,
[Sklrnir
Btað í Landeyjum er sagt, aS hross hafi fundist standa í haga hel-
freðin. Þótti ástandið um tíma hiS ískyggilegasta og var látiS illa
yfir úr öllum sveitum landsins. En þegar á leiS fór hörkurnar aS
lina, og fyrstu þorradægrin var stuudum 4° hiti í Reykjavik á dag-
inn óg frostlaust á næturnar. í öndverðum febrúar hlánaði um land
alt og varð nær alautt á láglendi sunnanlands, og öðru hvoru 4—6°
hiti, og fór þá ísinn að leysa frá landinu. En í febrúarlok kom
afturkippur, og rak þá enn ís inn á Eyjafjörð í stórvlðri. Hófst þá
aftur grimdartíð og grenjandi hríðar nokkuð fram á Góu, en slot-
aði svo í þriggja vikna tíma unn aftur rauk upp í rosa í einmán-
aðarbyrjun og stóð í meira en hálfan mánuð með 10—25° frosti og
garra. Þá kom aftur bati og blotar, svo jörð varð víða auð og ís-
inn fór að leysa sundur og reka burtu. Varð þetta mörgum bænd-
um til bjargar, því að hey voru víða lítil, en gjöf og innistaða oröin
ymsum nærri um megn, 25 vikur sumstaðar. En ekki varð þessi
bati til frambúðar, því að upp úr hvítasunnu, eða í maílok sló aftur
niður og gerði náttfrost og uepjur, og hólst langt fram í júlí. Var jörð-
in nú illa farin og hrakin, og gerði þá grasbrest um alt land um
sumarið, og var tekið seint til sláttar. Sumstaðar var sagt, að kal-
inn væri alt að því þriðjungur túnanna og varla ljár berandi í út-
engjar, og þaö, sem nj'tilegt var af túnunum, tæplega b6tra en út-
engjar áður. I Skagafirðl fengust t. d. sex hestar af eiuu túni,
sem áður gaf sextíu, og tíu af öðru, sem áður gaf hundrað og tutt-
ugu. Heyskapur var helzt stundaður upp um mýrar og heiðar. í
Safamýri slógu t, d. 20 bændur fleirl en áttu þar ítök. Um slátt-
inn var víðast hvar góð tíð og þurkar. En upp úr miöjum Bept-
ember harðnaðl aftur og fenti víða fó og teptust leitir, og í nóvem*
ber svarf víða svo að, að taka varð skepnur á hey og hýsa þær, og
aló þó sumstaðar í harðbakka að ná þeim Bakir illviðra. í nóv-
emberlok leysti snjóa og hólst jörð víðast alauð það sem eftir var
árslns.
Það lætur að líkiudum, að landbúnaðurinn hafi ekki spunnið
gull úr þessu árferði, enda þykjast margir bændur hafa borið skarð-
an hlut frá borðl. Auk þess sem grasbresturinn varð, brást upp-
skera garðávaxta víðast tilfinnanlega, nema hebt í Rangárvalla- og
Skaftafellssýslum. Þó var beyskorturinn jafnaður eftir föngum með
fóðurbæti, einkum síld, og telst fróðum mönnum svo til, að bændur
hafi eytt tveimur miljónum króna til þeirra kaupa. Við ótíðlna og
ókjörln bættist svo óvenjudýrt vinnufólkshald, kaupamenn tóku 10
—60 kr. en kaupakonur 18—25 kr. á vlku, auk fæðis og skæðis.