Valsblaðið - 11.05.1972, Page 37

VALSBLAÐIÐ
35
Skipshöfn „Frekjunnar".
Frá vinstri: Gísli Jónsson forstjóri, Björgvin Frederiksen, Konráð Jóns-
son háseti, Theodór Skúlason læknir, Lárus Blöndal skipstjóri, og
kokkurinn Úlfar Þórðarson læknir.
alltaf átt hlut í flugvél. Þessir félag-
ar mínir og meðeigendur í flugvél-
inni voru aðalhvatamenn að stofnun
Flugbjörgunarsveitarinnar, þegar það
varð ljóst að svona sveit þyrfti að
vera til.
Við vorum þarna alltaf með ann-
an fótinn úti á flugvelli, kom það
eins og af sjálfu sér, að maður varð
að vera sá sem gaf hin læknisfræði-
legu atriði, og síðan hef ég haft marg-
ar ánægjustundir með Flugbjörgun-
arsveitinni. Þetta er félagsskapur sem
er mjög þarflegur og nauðsynlegur,
og á allt gott skilið, enda gert mikið
gagn. Þessi ósérplægni og dugnaður
þessara manna og fórnarvilji eru at-
riði sem fólk ætti að vita mikið meira
um en það gerir.
„Frekju“-ævintýrið.
Einn þáttur í ævi þinni, Úlfar,
mundi verða forvitnilegur ungum
drengjum í dag, en það er ferðin með
„Frekjunni" heim til Islands í stríð-
inu, á tíma þar sem herskip ösluðu
á yfirborði sævar og smugu um und-
irdjúpin, til alls búin. Hvað vilt þú
segja okkur frá þessu ferðalagi ykk-
ar félaga?
Það er skemmst frá að segja, að
þegar stríðið skall á, þá lokuðust
margir íslendingar inni í Danmörku
og fleiri löndum, en þegar Þjóðverj-
ar hernámu Danmörku, þá lokaðist
fyrir alvöru fyrir mannflutninga frá
þeim stað. Við, sem ætluðum heim,
vorum nú óánægðir með þetta hlut-
skipti okkar; í fyrsta lagi að vera
ekki heima á íslandi, í öðru lagi til-
finningin að komast ekki burt, þó
manni lægi ekkert á útaf fyrir sig,
bara tilfinningin að komast ekki burt,
var strax óþægileg.
Hvað mig snerti var tíminn líka
útrunninn, sem ég þurfti til að ná
minni sérgrein. Ég vildi bara komast
heim, eins og Snorri sagði: „Út vil
ek“. Ég reyndi ýmis ráð til að kom-
ast, og á nú ýmis plögg ennþá frá
þeim tíma; en endirinn varð sá, að
Gísli Jónsson vélaeftirlitsmaður (síð-
ar á Bíldudal), sem þá var staddur
í Kaupmannahöfn, en ég þekkti eig-
inlega ekkert, vildi einnig komast
heim. Fyrir milligöngu sameiginlegs
vinar okkar, sem hafði beðið hann
að hafa samband við mig, ef hann
kæmi til Hafnar, sem hann og gerði.
Sagði hann mér, að hann væri að
vinna að því að fá bát til heimferðar,
ásamt öðrum mönnum, og spurði mig
hvort ég vildi vera með. Ég þakkaði
samstundis boðið, og sagði að það
væri það bezta sem hann gæti gert
fyrir mig. Ég hafði verið á þeim stað,
sem hann ætlaði að leggja upp í
þetta ferðalag, til þess að reyna að
komast með dönskum fiskimönnum,
sem gerðu dálítið að því að strjúka
frá Jótlandi til Englands, en það tókst
ekki. Þeir höfðu greinilega ekki trú
á mér, hafa sjálfsagt haldið að ég
væri njósnari. Ég átti frænda á Skag-
en og reyndi að beita honum fyrir
mig, en það dugði ekki.
Nú komst ég loksins í skip sem
ætlaði heim, og var ákveðið að leggja
upp frá Fredrikstad. Þetta litla skip,
aðeins 18 smálestir, hlaut nafnið
„Frekjan". Eftir ýmis ævintýri kom-
umst við af stað. Það voru gerðar
loftárásir á staðinn rétt áður en við
ætluðum að leggja af stað, svo að
okkur seinkaði. Ferðin yfir til Noregs
gekk vel, engar alvarlegar truflanir.
Þegar komið var til Noregs, var allt
í sárum, sokkin skip víðs vegar, sem
minntu okkur á þá voðalegu atburði
sem þarna höfðu orðið. Norðmenn-
irnir, sem heima dvöldu, voru þungir
á brún og daprir yfir örlögum sínum.
Síðan var haldið norður með Nor-
egi, ýmist innan skerja eða utan, til
skiptis, og alla leið norður til Bergen.
Þegar þangað kom var sótt um leyfi
til að halda frá Bergen, áleiðis til
íslands. Var það þýzka flotastjórnin
þar sem þetta annaðist. Sagðist hún
þó verða að hafa samband við aðrar
deildir, og að við gætum ekki farið
fyrr en á vissum degi. Við vissum
ekki hvort það var rétt, eða hvort
haft var samband við nokkurn, eða
nokkrar deildir, ég veit engar sann-
anir um það, eða hvort þetta var gert
til þess að rannsaka málið eða íhuga
það. En það varð ofaná, að við lögð-
um af stað og enginn stöðvaði okkur.
Mér er ekki ljóst, hvort við fórum í
fullu leyfi eða ekki, eða hvort við
ályktuðum að við hefðum leyfi. Þjóð-
verjarnir sögðu alltaf við okkur: Ver-
ið þið bara rólegir, stríðinu lýkur eft-
ir nokkrar vikur, það tekur því ekki
að vera að setja sig í nokkra hættu
fyrir svona hluti, en ef þið viljið fara,
herra trúr, þið um það.
Er nú stefnan tekin á Færeyjar,
og á þeirri leið kom ekkert sérstakt
fyrir. Þegar þangað kom vorum við
settir í hervörzlu enskra hermanna.
Héldum þó til í bátnum, og notaði
ég tækifærið til þess að fara í sjó-
inn og synda. Vakti það mikið uppi-
stand hjá Bretunum, og voru rétt
búnir að skjóta mig, skarfarnir þess-
ir. Ég átti að vera kyrr um borð í
skipinu, en stakk mér út af því í sjó-
inn og synti þarna um höfnina, hafði
ekki komið í vatn lengi. Ekki kom
þetta til neins missættis okkar í milli
og Breta, og fengum við brátt leyfi
til að sigla síðasta spölinn heim til
íslands.
Það er ólýsanlegt ferðalag frá Fær-
eyjum og heim, þessum síðasta
áfanga á þessari löngu leið. Það brjót-
ast um í brjósti manns margs konar
hugrenningar, þegar maður skimar
eftir landinu undir þessum kringum-
stæðum, sínu eigin landi, sem þá er
hernumið, og maður skimar og skim-
ar eftir því um leið og maður veit,
að það verður að berja niður þenn-
an andstæðing í Evrópu, maður veit
það, að það hlýtur að taka langan
tíma.
Það var ekkert sem benti á að það
mundi takast, þessar hugleiðingar
manns um það hvað verður um land-
ið, hvað verður um okkur. Okkur kom
aldrei til hugar að á næsta leiti gæti
verið óvinveittur kafbátur í sjóskorp-
unni tilbúinn að nota tæki sín.
Með okkur bjó aðeins sú innri sann-
færing, að ekkert gæti stanzað okk-
ur, og jafnvel að það væri betra að
vera dauður en komast ekki til fyrir-
heitna landsins.