Félagsrit - 01.01.1915, Page 25

25
sig“, ef hún reyndist gölluð og óhæf til lífs, og þannig
halda sviksemin og tortryggnin niðri öllu verði, og þetta
veldur jafnframt sálarspilling mann fram af manni. Ekki
eru áhrifin betri af vöndunarleysi eða prettum á vörum,
sem út eiga að flytjast úr landinu. Mörg hundruð þús-
und kr. tapast árlega á ullinni einni fyrir það, að hún
er illa þvegin, illa þurkuð, og ekki flokkuð. Þessu fé
ræna þeir bændur sjálfa sig og þjóðfélagið, sem selja
árlega vatn og óhreinindi sem ull. Kaupendur reka sig
á að ullin léttist; sandur og óhreinindi eyðileggja verk-
vélarnar, sem ullina eiga að vinna. Þeir gera ráð fyrir
þessu og borga því lágt verð. Þeir, sem vanda vilja
ráð sitt, gjalda hinna, og leiðir það til þess, að kapp-
hlaupið verður niður á við: að vera ekki betri en aðrir.
Hver dregur annan niður í spilling, eymd og örbirgð.
Eg heyrði á tal tveggja manna. Anr.ar var maður,
sem átt hafði við hrossakaup og átti nú nokkur hundruð
hrossa í hóp, er út skildi flytja. Hinn var kunningi hans,
er vildi fá hestakaup hjá honum. „Eg ræð þér frá að
fá þér hross úr stóðinu“, sagði hrossakaupandinn. „Þú
rnátt vera viss um, að í þessum hóp eru allir þeir gall-
ar og ókostir, sem til eru í hrossum á landi hér, og er
því vísara að hitta á gallagrip en ógallaðan; ef þetta
væri ekki svona, mætti borga 50 kr. hærra fyrir hvert
hross“. — Sé nú útflutt 6000 hross á ári, þá kostar
gallasölu-hugsunarhátturinn landið 300,000 kr. árlega að-
eins í verðfalli á hrossunum, fyrir utan viðskiftalífsspill-
inguna hér, sem af þessu leiðir, og álitstapið hjá öðrum
þjóðum, sem er ómetanlegt. Og þessu líkt á sér stað á
öðrum viðskiftasviðum.
Gagnstætt öllu þessu vinnur samvinnufélagsskapur-
mn. Að vöruvöndun styður hann með því, að skipa