Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1918, Blaðsíða 32

270
f’orleifur H. Bjarnason:
1 IÐUNN
verið hafði með Frökkum og Bretum út af yfirráð-
unum yfir Efri-Níl (Fashoda-skærurnar) og loks að
styðja að samdrætti með Frökkum, Bretum og Rúss-
um. Eins og áður er getið, gerðu Bretar og Frakkar
samning með sér 1904, er heimilaði meðal annars
Brelum af hálfu Frakka forræði í Egiptalandi, en
Frökkum aftur á móti afskifti af Marokko. Tveim
árum áður höfðu ítalir og Frakkar bundist samningi
um það, að Frökkum skyldi heimilt að hlutast til
um mál manna í Marokko mót því að Italir nyti
sömu »hlunninda« í Tripolis. Delcassé reri nú öllum
árum að því að ná föslum tökum á Marokko, en
þá hófst þýzka stjórnin handa, er hafði ekki til þessa
látið samningana um Marokko til sín taka. Fýzkir
kaupmenn og verksmiðjueigendur áttu, þegar hér var
komið, allmikilla viðskifta og hagsmuna að gæta í
Marokko og var viðbúið, að lítið yrði úr þeim, ef
Frakkar yrði þar því sem næst einvaldir. Vorið 1905
sótli Vilbjálmur keisari því Abdul-Asis, soldán í
Marokko, heim í hafnarborginni Tanger til þess að
stappa stálinu í hann, að láta ekki blut sinn fyrir
Frökkum, og sýna öllum lýðum, að Pýzkaland vildi
slyðja sjálfsforræði Marokko’s. Fetta ferðalag keisara
kom mjög ílatt upp 'á stjórnmálamenn á Frakklandi
og Bretlandi. Er ekki ósennilegt, að þýzka stjórnin
hafi viljað neyta þess, að Rússar höfðu þá fyrir
skemstu verið gersigraðir af Japönum og gátu ekki
veitt bandamönnum sínum, Frökkum, neina leljandi
liðveizlu. Af för keisara til Tanger risu allmiklar við-
sjár með Frökkum og Þjóðverjum. Delcassé hélt því
fastlega fram, að Frakkar mælti ekki láta neinn bil-
bug á sér finna. Bretar tóku í sama strenginn, og
Játvarður 7. brá sér tvisvar á fárra vikna fresti til
Parísar til þess að ráðgast við Loubet forseta og Del-
cassé. En þegar á álti að herða, vildi hvorki meiri
hluti ráðuneytisins né þingsins halda málinu til streitu