Iðunn : nýr flokkur - 01.04.1918, Blaðsíða 53

IÐUNN]
Woodrow Wilson.
291
þrungið af drotnunargirni, meðal fjölda þjóða, sem
voru lítt undirbúnar til varnar, en með yfrin öll af
alþjóðalögum, þótt þær hefðu ekki nein tæki til að
fá þeim framfylgt; og auk þess veik fyrir sökum
þess, að hvorki landamæri þessara mismunandi ríkja
né hið innra skipulag þeirra samsvaraði kröfum
hinna mismunandi þjóðtlokka innan hvers ríkis, né
heldur trygði þeim, að þeim væri öllum sýnt jafn
mikið réttlæti og sanngirni ... Á meðan önnur ríki
eins og t. d. Bandaríkin og Stórbretaland voru að
reyna að tryggja það með gerðardómum, að nokkuð
misklíðarefni grandaði friði þeim, sem þau óskuðu
að yrði ævarandi, stóð Þýzkaland á öndverðum meið.
Sagnfræðingar þess og heimspekingar rituðu um ágæti
ófriðarins; valdið [yfirráðin] var talið aðalmarkmið
rikisins, en á meðan smíðaði yfirherstjórnin þýzka
með óþrjótandi elju þau vopn, sem á tilsettum tima
áttu að útvega því yfirráðin ... þýzkaland og Aust-
urríki gerðu stríð þetta óumflýjanlegt með því að
ráðast á réttindi smáríkis eins, og byrjunarsigra sína
fengu þau með því að ráðast með ofbeldi inn yfir
samningstrygð landámæri annars smáríkis«.
t*etta bréf Balfour’s hafði töluverð áhrif á ýmsa
þegna Bandaríkjanna, en svo sem engin á sjálfan
forsetann. Bann 22. jan. 1917 hélt Wilson ræðu í
öldungaráðinu, þar sem hann meðal annars komst
svo að orði: »það verður að semja frið án sigur-
vinninga; — friður, sem væri þröngvað upp á þann,
seni undir yrði, mundi láta eftir sig beiskar minn-
mgar, svo að friðar-öryggi heimsins hvildi á sand-
kviku«. Og enn héll hann þá fram hugmyndum »Sam-
handsins til varanlegs friðar« um að takmarka allan
herbúnað og að þjóðirnar taki höndum saman um
að f^yggja friðinn með sameiginlegu hervaldi. Þessu
svaraði Bonar Law, enski stjórnmálamaðurinn, þannig:
^Þessu, sem Wilson forseti æskir, erum vér að
19*